اسپاسم عضلانی حنجره: از تشخیص تا درمان
چرا اسپاسم عضلانی حنجره ( انقباض تارهای صوتی) به وجود میآید؟ چه تأثیراتی بر زندگی و صدای فرد دارد؟ و نهایتاً چگونه میتوان با گرفتن مشاوره تخصصی این مشکل را حل کرد؟ این مقاله به بررسی علل اسپاسم حنجره، تأثیرات آن بر زندگی و صدای فرد، و راهکارهای درمانی تمرکز دارد. اسپاسم حنجره باعث گرفتگی تارهای صوتی میشود که صحبت کردن یا تنفس فرد را برای مدت کوتاهی دشوار میکند. از دلایل رایج این بیماری میتوان به تحریک تارهای صوتی که اغلب به دلیل ریفلاکس معده، بیهوشی یا مواد محرک استنشاقی رخ میدهند، اشاره کرد. همچنین، تأکید بر اهمیت مراجعه به دکتر برای گرفتگی عضلات به عنوان یکی از راههای اصلی درمان این اختلال قرار دارد.
آنچه در این مقاله می خوانید:
انقباض عضلانی حنجره چیست؟
تنش عضلانی حنجره یک وضعیت ناخواسته است که به تنش یا انقباض شدید عضلات حنجره اشاره دارد. حنجره حد واسط حلق و نای قرار گرفته است که در انجام فعالیتهایی همچون بلعیدن، تنفس و ایجاد صدا نقش دارد. در واقع، در مسیر هوا از بینی به حلق و از حلق به سمت ریهها که نای قرار دارد. اسپاسم عضلات حنجره مسیر عبور هوا از حلق به سمت ریهها را مسدود میکند.
از آنجا که کارکرد حنجره و تارهای صوتی به سلام تو عملکرد صحیح عضلات، رشتههای عصبی ناحیه حنجره وابسته است؛ طبیعی است آسیب عضلات و رشتههای عصبی میتواند باعث مشکلات زیادی در کارکرد تارهای صوتی و در نتیجه مشکلات اساسی در گفتار فرد شود.
در حین اسپاسم، عضلات حنجره به صورت ناخواسته و به شدت منقبض میشوند. این وضعیت ممکن است تا ۶۰ ثانیه طول بکشد، در اغلب موارد به اندازهای طولانی نیست که حیات فرد به خطر بیافتد. اسپاسمها ممکن است در زمانی که فرد در حال غذا خوردن است، رخ دهند، اما برخلاف حالت خفگی، چیزی در گلو گیر نمیکند. برای تشخیص و درمان گرفتگی عضلات حنجره، مشاوره با پزشک یا متخصص حنجره ضروری است. درمان این وضعیت ممکن است شامل داروها، فیزیوتراپی، یا تغییر در رفتارهای روزمره باشد.
علل و عوامل گرفتگی عضلانی حنجره چیست؟
اسپاسم عضلات حنجره میتواند به دلایل متنوعی ایجاد شوند. این علل عبارتند از:
- عوامل عصبی: آسیب به عصبهای حنجره یکی از عوامل مهم در ایجاد تنش عضلانی حنجره میباشد. عصبهای حنجره نقش مهمی در کنترل حرکات عضلات حنجره و تنظیم تولید صدا و تلفظ لغات دارند. آسیب به این عصبها میتواند به انقباض ناخواسته عضلات حنجره منجر شود که به عنوان اسپاسم حنجره شناخته میشود. علاوه بر آسیب به عصبها، بیماریهای عصبی نیز میتوانند عاملی برای ایجاد این وضعیت باشند. به عنوان مثال، التهابات عصبی، اختلالات حرکتی عصبی مانند دیستونی، یا برخی اختلالات عصبی دیگر ممکن است باعث اختلال در کنترل عضلات حنجره شده و به ایجاد اسپاسم منجر شوند. تشخیص و درمان اسپاسم عضلانی نیاز به ارزیابی دقیق توسط متخصصان پزشکی، به ویژه گوش، حلق، و بینی یا نیاز به مشاوره از گفتاردرمانان متخصص دارد.
- عوامل عضلانی: آسیب به عضلات حنجره نیز یکی از عواملی است که میتواند این وضعیت را تشدید کند. صدمات، عفونتها، یا برخی از بیماریهای عضلانی میتوانند به عضلات حنجره آسیب برسانند و باعث ایجاد اسپاسم حنجره شوند.
- عوامل روانشناختی: استرس، اضطراب، و فشارهای روانشناختی میتوانند به عنوان عوامل موثر در ایجاد اسپاسم عضلات حنجره باشند. این عوامل میتوانند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر روی عضلات حنجره تأثیر بگذارند و باعث ایجاد تنش و انقباض ناخواسته آنها شوند.
- اشخاصی که در شرایط استرسزا یا اضطرابی زندگی میکنند: این افراد ممکن است به عنوان یک واکنش فیزیکی به استرس، تنش عضلانی حنجره تجربه کنند. این تنش ممکن است باعث انقباض عضلات حنجره شود و به شکل گرفتگی عضلانی حنجره به نظر بیاید. این ممکن است به مشکلات تلفظ کلمات، صداشناسی، و گاهی حتی خفگی منجر شود.تدابیری مانند مدیریت استرس، اضطراب، و ایجاد راحتی روحی میتواند به کنترل این وضعیت کمک کند. همچنین، مشاوره از جانب گفتاردرمانان یا متخصصان حلق و گلو میتواند در تشخیص و مدیریت بهتر این مشکل مؤثر باشد.
- عوامل محیطی: مصرف مواد مخدر یا الکل میتواند به عنوان تحریککنندههای عضلانی عمل کنند و به افزایش فعالیت عضلات حنجره منجر شوند. الکل و برخی مواد مخدر ممکن است بر سیستم عصبی اثر بگذارند و باعث افزایش فعالیت عضلات شوند، این موضوع میتواند به تنش عضلانی حنجره منجر گردد.از طرفی، مصرف مواد مخدر میتواند به صورت مستقیم بر عملکرد عضلات حنجره تأثیر بگذارد. مثلاً، تحت تأثیر مواد مخدر، کنترل عصبی بر عضلات ممکن است مختل شود و انقباض ناخواسته عضلات حنجره رخ دهد.مهم است که افرادی که با مشکلات حنجره و صداسازی مواجه هستند و مصرف مواد مخدر یا الکل را در زندگی روزمرهشان دارند، به مشاوره پزشکی مراجعه کنند. ترک یا کاهش مصرف این مواد، همراه با مدیریت درست از طریق پزشکان و متخصصان میتواند به بهبود وضعیت حنجره و صدا کمک کند.
- عوامل ژنتیکی: عوامل ژنتیکی نیز میتوانند در ایجاد گرفتگی عضلانی حنجره نقش داشته باشند. افرادی که عضو خانوادههایی با این سوابق بیماری هستند، احتمالاً بیشتر به این وضعیت دچار میشوند. هر ژنی که در تنظیم عملکرد عضلات حنجره نقش داشته باشد، میتواند به ایجاد گرفتگی عضلات حنجره منجر شود. با این حال، عوامل ژنتیک تنها یکی از عوامل ممکن در ایجاد این وضعیت هستند و معمولاً با عوامل دیگری نیز ترکیب میشوند تا اسپاسم عضلانی حنجره ایجاد شود. در هر صورت، تشخیص و مدیریت این مشکل توسط متخصصان حوزه گوش، حلق، و بینی یا گفتاردرمانان انجام میشود.
- آسم: آسم یک بیماری التهابی در مسیرهای هوایی است که میتواند به انقباض عضلات حنجره و تنگی نفس منجر شود. آسم باعث تورم و التهاب مسیرهایی میشود که هوا از ریهها به حنجره و بالعکس جریان دارد. وقتی هوا به سختی از مسیرهای هوایی عبور میکند، عضلات حنجره ممکن است به صورت ناخواسته منقبض شوند، که این امر به عنوان اسپاسم حنجره معروف است.
- رفلاکس اسید معده: رفلاکس اسید معده یک وضعیت است که اسید معده بهطور ناخواسته به حنجره و حتی به داخل راه هوایی برمیگردد. این مسئله معمولاً با عدم کارکرد صحیحِ عضله اسفنکتر پایینی مری که مانع برگشت محتویات معده به مری میشود، مرتبط است. وقتی اسید معده به حنجره برمیگردد، ممکن است برای عضلات حنجره تحریککننده باشد و باعث اسپاسم آن شود. گرفتگی عضلانی حنجره میتواند به عنوان پاسخ به تحریک اسیدی باشد که به حنجره وارد میشود. مدیریت رفلاکس اسید معده شامل تغییرات در رفتارهای غذایی، مصرف داروها، و جراحی است. افرادی که به این مشکلات مبتلا هستند، باید با متخصص گوارش مشورت کنند تا تشخیص دقیق صورت گرفته و طرح درمان مناسب برای آنها ارائه شود.
- بیهوشی در طی جراحی: بیهوشی و فرایند اینتوبه (قرار گرفتن لوله تنفسی در حنجره) ممکن است به عنوان یکی از عواملی که باعث ایجاد تنش عضلانی حنجره میشود، شناسایی شود. وقتی فرد بیهوش میشود یا لوله تنفسی جهت تهویه مصنوعی در حنجره قرار میگیرد، این اقدام باعث تحریک ناخواسته عضلات حنجره و ایجاد اسپاسم میشود.
- بیش حسی و مشکلات حسی در ناحیه حنجره: مشکلات حسی در ناحیه حنجره یا حساسیت بیش از حد میتوانند به عنوان عوامل مؤثر در ایجاد مشکلات عضلانی حنجره نقش داشته باشند. این وضعیت معمولاً به عنوان لارنگواسپاسم یا اسپاسم حنجره شناخته میشود. افراد با حساسیت بیش از حد در ناحیه حنجره ممکن است به تحریکات کمتری نسبت به سایر افراد واکنش نشان دهند. این تحریکات ممکن است از عوامل مختلفی مانند: مواد آلرژیزا، آلودگی هوا، دود سیگار، تغییرات دما، یا حتی تنفس عمیق نشات بگیرند. واکنش به این تحریکات میتواند باعث انقباض ناخواسته عضلات حنجره و ایجاد اسپاسم شود. افراد مبتلا به این مشکلات نیاز به ارزیابی دقیق توسط پزشک متخصص دارند تا به تشخیص صحیح و درمان مناسب دست یابند.
- عفونتهای تنفسی که فرد احیرا به آنها مبتلا شده
- تحریک های آلرژی: حساسیت به خوراکیها، رنگهای خوراکیهای خاصی، نیش حشرات که باعث گرفتگی عضلات حنجره و حلق میشوند. این آلرژی تهدیدکننده حیات فرد مبتلا است زیرا راه تنفس او را مسدود میکند. براثر این حساسیت، ورمی که در حنجره فرد ایجاد میشود راه نفس را بند میآورد که با نام لارنگو اسپاسم شناخته میشود. هرچند ممکن است این بیماری با عضلات در ارتباط نباشد اما التهاب ناشی از حساسیت باعث این گرفتگی میشود.
- تحریک های محیطی: کشیدن سیگار استنشاق گردو غبار یا گازهای صنعتی
علائم اسپاسم عضلات حنجره چیست؟
علائم و نشانههای انقباضات عضلانی حنجره ممکن است متنوع باشد و به شدت و تکرر اسپاسم، علت اصلی، واکنش فرد به وضعیت، بستگی داشته باشد. در ادامه، برخی از علائم این عارضه ذکر شدهاند:
- دشواری در نفسگیری (تنگی نفس): اسپاسم حنجره میتواند باعث مشکلات در تنفس شود، بهطوریکه فرد دچار دشواری تنگی نفس میشود.
- تنش و گرفتگی حنجره: احساس تنش و گرفتگی در ناحیه حنجره از جمله نشانههای رایج اسپاسم حنجره است.
- تغییرات در صدا و تلفظ: اسپاسم حنجره میتواند به تغییرات در صدا و تلفظ کلمات فرد منجر شود. این تغییرات صدا معمولا با خشکی و خستگی همراه است.
- دشواری در بلع: افراد ممکن است به دلیل اسپاسم حنجره دچار مشکلات در فرآیند بلع باشند.
- سرفه مکرر: اسپاسم حنجره میتواند سبب سرفه مکرر شود، بهطور خاص در زمانی که عضلات حنجره بهطور ناخواسته منقبض میشوند.
- سختی در صحبت: اسپاسم حنجره میتواند باعث سختی در صحبت و ارتباط کلامی شود.
چگونه انقباض عضلانی حنجره تشخیص داده میشود؟
تشخیص مشکلات عضلانی حنجره نیازمند ارزیابی توسط پزشک متخصص است. روشها و ابزارهای مختلفی برای تشخیص این وضعیت وجود دارد.
- مصاحبه پزشکی (تاریخچه بیماری): پزشک ممکن است از شما سوالاتی در مورد علائم، زمان بروز آنها، شدت، عوامل تحریککننده، تغییرات در رفتارهای روزمره و سوابق پزشکی و دارویی شما سوال کند.
- بررسی فیزیکی: پزشک به بررسی فیزیکی ناحیه حنجره میپردازد تا علائم ظاهری و تغییرات در ساختار حنجره را بررسی کند.
- آزمایشهای تشخیصی: آزمایشهای تشخیصی ممکن است شامل تستهای تصویربرداری مانند اندوسکوپی حنجره (بررسی حنجره با دستگاه اندوسکوپ) یا تستهای عملکردی مانند فیبرومانومتری (بررسی عملکرد عضلات حنجره) باشد.
- آزمایشهای گوناگون: برخی آزمایشهای خون یا آزمایشهای دیگر ممکن است به منظور ارزیابی عوامل زمینهای مانند التهاب و... در بدن انجام شود.
درمان اسپاسم عضلات حنجره شامل چه راهکار هایی است؟
درمان گرفتگی عضلات حنجره، وابسته به شدت علائم، علت اصلی اسپاسم، و واکنش فرد به درمان است. معمولا شیوههای درمانی شامل داروهای مسکن عضلات و داروهای ضد التهاب است. همچنین، گفتار درمانی توسط نیز به عنوان یک راهکار مهم در این مسیر درمانی تایید شده است. بنابراین، به طور کلی درمان ممکن است شامل یک یا ترکیبی از راهکارهای زیر باشد:
- تغییرات در سبک زندگی: شامل اصلاح عادات تنفسی، صحبت کردن، کنترل استرس و اضطراب با روشهای مانند مدیتیشن یا تمرینات آرامشبخش است.
- گفتار درمانی: گفتار درمانی یک راهکار مهم در درمان گرفتگی عضلات حنجره است. گفتار درمانگران، که به عنوان آسیبشناسان گفتار-زبان نیز شناخته میشوند، تخصص در تشخیص و درمان اختلالات صدا و گفتار دارند. آنها میتوانند از روشها و تکنیکهای گوناگون در حوزه گفتار درمانی استفاده کنند تا به فرد کمک کنند کنترل تارهای صوتی و تنفس خود را بهبود بخشد. این فرآیند ممکن است شامل تمرینات تنفسی، تمرینات آواز، و تکنیکهای آرامشبخش باشد.
- مداخله دارویی: مصرف داروهای مسکن عضلات یا داروهای ضد التهاب میتواند در کنترل اسپاسم حنجره مؤثر باشد.
- جراحی: در موارد شدیدتر و در صورت عدم پاسخ به سایر راهکارها، جراحی میتواند تنها راه ممکن باشد.
هر فرد ممکن است نیاز به یک برنامه درمانی منحصر به فرد داشته باشد. بهتر است که افراد با مشکل اسپاسم حنجره با پزشک متخصص گوش، حلق، و بینی مشورت کنند تا برنامه درمانی مناسب بر اساس شرایط خودشان تعیین شود.
اسپاسم عضلات حلق با اسپاسم عضلات حنجره چه تفاوتی دارد؟
اسپاسم عضلات حلق و اسپاسم عضلات حنجره دو اختلال متفاوت هستند. گرفتگی عضلات حلق در ناحیه حلق (پشت زبان) رخ میدهد. معمولاً باعث سختی در بلعیدن و درد در این ناحیه میشود. از علائم آن میتوان از درد، سختی در بلعیدن، و گاهی اوقات احساس تیزی در گلو نام برد. اما تنش عضلانی حنجره در ناحیه حنجره (جلوتر از حلق) رخ میدهد و ممکن است باعث مشکلات در گفتار و صدا شود. علائم آن تنگی نفس، سختی در تنفس، تغییر در گفتار است.
سوالات متداول
آیا اسپاسم عضلات حنجره به صورت مکرر بازمیگردد؟
- بله، تنش عضلانی حنجره ممکن است به صورت مکرر بازگردد. اما با توجه به درمانهای مناسب، میتوان این عارضه را کنترل کرد.
چگونه میتوان از گرفتگیهای عضلانی حنجره جلوگیری کرد؟
- برای جلوگیری از اسپاسم حنجره، میتوانید به مدیریت استرس و تنش، استفاده از روشهای آرامشی، اصلاح سبک زندگی، و ترک عادات نادرستی که ممکن است این اختلال را تشدید کنند، متمرکز شوید.
آیا این اختلال در هر سنی قابل تشخیص است یا بیشتر در یک گروه سنی خاص روی میدهد؟
- این اختلال در هر سنی قابل تشخیص است و ممکن است در افراد با سنین مختلف رخ دهد.
آیا اسپاسم حنجره در زمان خواب رخ میدهد؟
- بله، اسپاسم حنجره ممکن است در زمان خواب نیز رخ دهد و باعث مشکلات در تنفس و خواب شود.
آیا گرفتگی عضلات حنجره خطرناک است؟
- این اختلال میتواند به مشکلاتی مانند دشواری در نفسگیری، تنگی نفس، و تغییرات در صدا و تلفظ لغات منجر شود.
سخن پایانی
اسپاسم عضلانی حنجره، انقباض غیرارادی و اغلب ناگهانی تارهای صوتی است که میتواند باعث مشکلات تنفسی شود. معمولاً توسط عواملی مانند ریفلاکس معده، بیهوشی، محرکهای استنشاقی یا عفونتهای تنفسی ایجاد میشود و بر اهمیت شناسایی علل زمینهای برای مدیریت مؤثر تأکید میکند. تشخیص و مداخله سریع برای کاهش علائم و جلوگیری از عوارض بسیار مهم است. تشخیص دقیق علت عارضه، از طریق درمانهای پزشکی و تغییر سبک زندگی، میتواند اثر شگفتی در کاهش شدت اسپاسم حنجره داشته باشد. در نتیجه نه تنها کیفیت زندگی بیمار را بهبود میبخشد بلکه مشکل تنفسی او را حل میکند.