نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
درمان خانگی کشیدگی تاندون شانه؛ راه حلی فوری برای کاهش علائم و درد
کشیدگی یکی از متداول‌ترین آسیب‌هایی است که تاندون‌های دست و پا را درگیر می‌کند، اکثر قریب به اتفاق این کشیدگی‌ها ساده و برگشت‌پذیر بوده و خود به خود درمان میشوند. اما در مواردی می‌تواند نشان از بیماری‌هایی نظیر آرتروز شانه، شانه یخ‌زده و ... باشد. توجه به این نکته بسیار مهم است که زمانی مجاز برای انجام روش‌های درمان خانگی کشیدگی تاندون شانه هستید که از ریشه اصلی علائم و بروز کشیدگی تاندون مطمئن شده باشید، بنابراین در صورت تجربه علائم پیش از هرگونه اقدامی بهتر است به متخصص شانه مراجعه کنیم. در مقاله حاضر ساده‌ترین درمان‌های خانگی تاندون شانه را معرفی خواهیم کرد.
آنچه در این مقاله می خوانید:
چه زمانی درمان خانگی کشیدگی شانه ممکن نیست؟
همانطور که گفتیم برخی اقدامات درمانی خانگی هستند که می‌توانند در بهبود کشیدگی تاندون شانه بسیار موثر باشند، اما ذکر این نکته هم لازم است که درمان خانگی این عارضه زمانی امکان پذیر است که شدت آسیب‌ها محدود بوده و با اقدامات درمانی ساده در خانه قابل انجام و کنترل است.
از طرف دیگر، آسیب‌های شانه دارای علائم مشابهی هستند و ممکن است علائمی که بیمار تجربه می‌کند ناشی از کشیدگی تاندون نباشد، بلکه شانه وی دچار التهاب، پیچ خوردگی یا حتی پارگی شده باشد. در اینصورت تا زمانی‌که علت علائم و شدت آسیب‌ها مشخص نشده باشند، انجام درمان‌های خانگی قابل توجیه نبوده و هرگز توصیه نمی‌شوند.
زیرا در مواردی که علائم موجود، ناشی از کشیدگی یا پارگی بسیار خفیف تاندون باشند، معمولا درمان‌های خانگی در کنار داروها و اقدامات ساده‌ای که پزشک تجویز می‌کند می‌توانند موجب درمان کامل عارضه شوند، اما اگر تاندون بیمار دچار پارگی کامل شده باشد، علائمی تقریبا مشابه با کشیدگی شدید را ایجاد می‌کند و درمان آن هرگز با روش‌های درمانی ساده امکان پذیر نبوده و نیاز به مداخله پزشکی و حتی جراحی دارد. بنابراین برای آگاهی و اطمینان از علت علائم و مشخص شدن نوع و شدت آسیب‌های موجود و همچنین انتخاب اقدامات درمانی مناسب با آن، حتما باید به یک پزشک متخصص مراجعه کرد.
شناخت تاندون‌ها برای درمان کشیدگی تاندون شانه در خانه
با توجه به اهمیت مشخص شدن علت درد و دیگر علائم درد شانه، پیش از آنکه به درمان خانگی کشیدگی شانه بپردازیم، بهتر است کمی با تاندون‌های شانه بیشتر آشنا شویم:
آناتومی کتف و تاندون‌های اصلی شانه
عضلات متعددی در کتف انسان وجود دارند اما اصلی‌ترین و مهم‌ترین آنها، چهار عضله به نام‌های سوپراسپیناتوس، اینفراسپیناتوس، تراپزیوس مینور و ساب آکرومیال هستند که به مجموع آنها، عضلات روتاتور کاف شانه نیز گفته می‌شود. روتاتور کاف بر روی استخوان شانه قرار داشته و آن را پشتیبانی می‌کند، این چهار عضله استخوان بالای بازو را در حفره شانه تثبیت کرده و دامنه وسیعی از حرکات دست و شانه را دربر می‌گیرند.
از این رو، شانه انسان دارای 4 تاندون اصلی است که وظیفه اتصال این 4 عضله به استخوان‌های شانه را بر عهده دارند. در ادامه چند مورد از مهم‌ترین تاندون‌های متصل به شانه را نام می‌بریم:
- تاندون سوپر اسپیناتوس (Supraspinatus tendon)
- تاندون اینفراسپیناتوس (Infraspinatus tendon)
- تاندون ترس مینور (Teres minor tendon)
- تاندون ساب ساپتوس (Subscapularis tendon)
- تاندون بیسیپس (Biceps tendon)
- تاندون کروتوکوآرمیالیس (Coraco humeralis tendon)
- تاندون پروناتور ترقوه (Pronator teres tendon)
- تاندون ترانسورس (Transversus tendon)
آسسیب‌های تاندون شانه
از مهم‌ترین و متداول‌ترین آسیب‌های تاندون‌های شانه می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- کشیدیگی تاندون‌ها
- پیچ خوردن یا اصطلاحا رگ به رگ شدن تاندون‌ها
- التهاب و عفونت تاندون‌ها (تاندونیت)
- تنش ناشی از خستگی و حرکات تکرار شونده
- ضعیف شدن تدریجی تاندون‌ها (ناشی از ضعیف شدن عضلات یا آسیب‌های قدیمی)
- پارگی تاندون‌ها (ریز آسیب‌های پراکنده، پارگی ناقص و پارگی کامل)
نکته بسیار مهم: درمان خانگی کشیدگی تاندون و دیگر آسیب‌هایی که ذکر کردیم زمانی رخ می‌دهد که شدت آنها کم و خفیف باشند. (این پزشک متخصص است که تعیین می‌کند بیمار به اقدامات کلینیکی نیاز دارد یا خیر)
کشیدگی تاندون شانه
تاندون‌ها با هدف انتقال بار از عضله به استخوان ایجاد شده‌اند، بنابراین بارها و فشار‌های وارد بر اندام‌ها همیشه از تاندون‌ها نیز عبور می‌کند. کشیدگی تاندون شانه زمانی اتفاق می‌افتد که بار یا فشاری بیش از حد نرمال یا خارج از حالت متعارف بر این تاندون‌ها وارد شود به گونه‌ای که آنها توان تحمل یا انتقال این فشار را نداشته باشند.
در اینصورت تاندون‌ها به دلیل آن که از دو بافت مجاور خود یعنی عضله و استخوان، آسیب پذیرتر و ضعیف‌تر هستند، تمام بار وارد را به خود جذب کرده و تغییر شکل می‌دهند.
لازم به ذکر است آسیب‌های مربوط به تاندون‌ها می‌توانند با یکدیگر نیز اتفاق بیافتند، به عنوان مثال در بیشتر مواقع کشیدگی تاندون شانه با التهاب و بعضا پارگی‌های بسیار جزئی آن نیز همراه می‌شود. بنابراین برای درمان کشیدگی تاندون شانه بهتر است بدانیم که آیا درد و التهاب موجود در شانه فقط ناشی از کشیدگی است یا تاندون شانه دچار پارگی‌های خفیف یا شدیدتر هم شده است.
عوامل و علائم موثر در کشیدگی تاندون شانه
تشخیص و آگاه شدن از عاملی که باعث کشیدگی تاندون شانه شده بسیار اهمیت دارد، این اهمیت از آن جهت است که درمان کشیدگی تاندون شانه به علت کشیدگی آن بستگی دارد. در برخی موارد ریشه کشیدگی و آسیب‌ها به شکلی است که درمان خانگی ممکن نبوده و حتما باید از اقدامات پزشکی و کلینیکی کمک گرفت. ابتدا بهتر است با تفاوت‌های علائم کشیدگی و پارگی تاندون شانه بیشتر آشنا شویم:
تفاوت علائم کشیدگی و پارگی تاندون شانه
ممکن است زمانی که تاندون‌ها دچار کشیدگی، پارگی یا ... میشوند، علائم مشابهی در شانه بیمار بروز پیدا کنند اما شدت علائم در آنها یکی نیست. به‌طور کلی علائم احتمالی آسیب‌های تاندون شانه به شرح زیر است:
- درد: در کشیدگی تاندون، درد ممکن است در ناحیه شانه به صورت خفیف تا متوسط بوده و در بعضی موارد به قسمت بالایی بازوی و گردن نیز منتشر شود. اما در پارگی تاندون، درد شدیدتر و تیزتر بوده و ممکن است در هنگام استراحت نیز احساس شود. این درد در هنگام حرکت دادن بازو افزایش می‌یابد.
- محدودیت حرکت: در کشیدگی تاندون، حرکت بازو کمی کندتر و سخت‌تر می‌شود، اما در پارگی تاندون، حرکت بازو به شدت محدود خواهد شد و شخص احساس می‌کند توان بازوی او کاهش پیدا کرده است.
- تورم: در کشیدگی تاندون تورم به ندرت اتفاق می‌افتد و درصورت وقوع بسیار خفیف است اما در پارگی تاندون احتمال وقوع تورم و سفتی در ناحیه شانه و شدت آن بسیار زیاد است.
- صدای غیر عادی در شانه: در برخی از موارد، ممکن است در پارگی تاندون صدایی غیر عادی در ناحیه شانه شنیده شود، اما این علامت در کشیدگی تاندون رخ نمی‌دهد.
- حساسیت به لمس: تاندونی که دچار کشیدگی شده باشد خیلی به لمس حساس نیست، اما تاندونی که دچار پارگی شده باشد، به شدت به لمس یا ماساژ حساس بوده و بیمار درد تیز و سوزن شکلی را تجربه می‌کند.
- التهاب: یکی از عوارض جانبی پارگی یا کشیدگی تاندون‌ها، التهاب است. درد همراه با قرمزی و تورم نشانه وجود التهاب در تاندون است. احتمال وقوع التهاب پس از پارگی تاندون بیشتر از کشیدگی تاندون خواهد بود. (اقداماتی که در درمان کشیدگی تاندون شانه انجام میشوند، غالبا با هدف کاهش التهاب و درد ناشی از آن توصیه شده‌اند، بنابراین درمان درد تاندون شانه در خانه در مواردی که تاندون فقط دچار التهاب یا کشیدگی خفیف شده باشد، می‌تواند بسیار موثر واقع شود.)
به هر حال، بهتر است در صورت تجربه هر یک از این علائم، به پزشک مراجعه کرده تا تشخیص درستی در ارتباط با شرایط و وضعیت موجود در تاندون شانه خود را دریافت کنید.
عامل کشیدگی تاندون شانه
در ادامه چند مورد از متداول‌ترین عواملی که می‌تواند موجب بروز کشیدگی در تاندون شانه شوند را ذکر می‌کنیم:
- فشار یا ضربات ناگهانی که بیش از حد توان عضلات و تاندون‌های دست است.
- استفاده بیش از حد از دست‌ها (خسته و آسیب‌پذیر شدن عضلات و تاندون‌ها)
- آماده و گرم نبودن بافت نرم اندام‌ها پیش از ورزش یا انجام فعالیت‌های سنگین
- ضعیف بودن تاندون‌ها (ناشی از ورزش نکردن، کار نکشیدن طولانی مدت از تاندون‌ها)
- ضعیف بودن یا انعطاف پذیری کم عضلات دست و شانه (عضلات ضعیف بار را بر روی تاندون‌ها می‌اندازند)
- دررفتگی یا شکستگی شدید استخوان‌های شانه (زمانی‌که استخوان‌ها در اثر شکستگی یا دررفتگی جابجا میشوند، تاندون‌های متصل به خود را کشیده و یا به آنها آسیب وارد می‌کنند)
- آسیب دیدن عضلات متصل به آن (تاندون‌ها و عضلات با یکدیگر متصل هستند، بروز آسیب‌های نظیر پیچ خوردن و کشیدگی در عضلات می‌تواند بر روی تاندون‌ها نیز تاثیر بگذارد)
- و ...
درمان کشیدگی تاندون دست راست یا چپ در خانه
روش‌های متعددی برای درمان کشیدگی تاندون دست راست یا چپ در خانه وجود دارد، در ادامه به چند مورد از ساده‌ترین درمان کشیدگی تاندون شانه در خانه اشاره خواهیم کرد:
کمپرس آب گرم
همانطور که می‌دانیم، یکی از علل اصلی تجربه درد پس از کشیدگی تاندون شانه، بروز التهاب است. هرچه شدت آسیب‌های بافتی ایجاد شده در تاندون زیاد باشد، التهاب و به طبع درد ناشی از آن نیز بیشتر می‌شود. کمپرس‌های آب گرم یکی از بهترین راهکارهای کاهش دردهای التهابی هستند.
وقتی که آنها را بر روی موضع تحت درمان قرار می‌دهیم، گرمای آن باعث افزایش گردش خون در موضع مورد نظر می‌شود. این افزایش گردش خون، نه تنها التهاب و درد ناشی از آن را برطرف می‌کند، بلکه به بدن کمک می‌کند که بافت‌های آسیب دیده را سریع‌تر درمان کند.
استراحت
استراحت دادن به بدن مهم‌ترین اقدامی است که در درمان خانگی کشیدگی شانه می‌توانیم انجام دهیم. استراحت، از پیشرفت آسیب‌های موجود جلوگیری کرده و باعث می‌شود که بدن فرصت بیشتری برای ریکاوری و بازسازی پیدا کند.
- روزهای اول پس از آسیب: در چند روز اول می‌بایست تا جای ممکن فشاری به شانه خود وارد نکنیم.
- پس از برطرف شدن علائم: پس از فروکش کردن درد و التهاب، می‌بایست فعالیت‌های بدنی خود را به حداقل برسانیم تا آسیب‌ها تشدید نشده و کامل برطرف شوند.
- پس از طی شدن کامل دوران نقاهت: بعد از آن که تاندون به حالت اولیه خود بازگشت لازم است دوباره آن را با ورزش‌های ساده تقویت کنیم.
بستن دست و بازوی کتف آسیب دیده
می‌توان از ابزارهای کمک درمانی همچون بریس یا شانه بندهای طبی برای بستن و ثابت کردن دست و بازوی کتف آسیب دیده استفاده کرد.
پرهیز از کارهای سنگین و بلند کردن اجسام
تاندون‌های شانه به عضلات دست متصل هستند، هرگونه فشاری که بر بازو‌ها وارد می‌شود، نظیر بلند کردن، کشیدن و حتی هول دادن اجسام و ...، همگی به تاندون‌های شانه منتقل میشوند. بنابراین می‌بایست در یک بازه زمانی مشخصی از اینگونه فعالیت‌ها به شدت پرهیز کرد.
ماساژ
در کشیدگی‌های خفیف تاندون، پس از آنکه چند روز از وقوع آسیب گذشت و علائم فروکش کردند، می‌توان با ماساژ دادن موضع مورد نظر به بهبود سریع‌تر تاندون کمک کرد. ماساژ باعث افزایش خون در موضع و ترشح برخی هورمون‌های مفید در بدن می‌شود. از طرفی اگر ماساژ با روغن‌های دارای خواص درمانی انجام شود، می‌تواند در بهبود کامل درد و التهاب باقیمانده بسیار موثر باشد.
خوراکی‌ها و دمنوش‌های ضد التهاب طبیعی
استفاده از خوراکی‌ها و دمنوش‌های ضد التهاب طبیعی از دیگر روش‌های درمان کشیدگی تاندون هستند، دمنوش‌هایی همچون دمنوش زنجبیل، آویشن، زردچوبه، نعناع و... که طب سنتی آنها را برای کاهش التهاب توصیه می‌کند، بسیار کارساز هستند.
ورزش‌های سبک
همانطور که گفتیم پس از گذشت دوران نقاهت، انجام ورزش‌های سبک بسیار مهم بوده و بخشی از درمان محسوب میشوند زیرا بی‌تحرک نگه داشتن و کار نکشیدن بلند مدت از تاندون‌ها موجب تنبلی و آسیب پذیرتر شدن آنها می‌شود.
خواب صحیح
بهتر است برای درمان سریع‌تر تاندون آسیب دیده، به هنگام خواب از بالش و تشک مناسبی استفاده کنیم. بالش و تشکی مناسب است که نه بیش از حد نرم و نه بیش از حد سفت باشد. همچنین توصیه می‌کنیم در روزهای اول از خوابیدن بر روی شانه آسیب دیده اجتناب کنید.
مصرف داروهای بدون نسخه
در درمان خانگی تاندون شانه می‌توان از داروهای بدون نسخه برای کاهش علائم و تسریع روند بهبودی کمک گرفت. (بهتر است پیش از استفاده از این داروها، ابتدا از علت اصلی علائم اطمینان حاصل کرده و با پزشک متخصص نیز مشورت کنیم)
درمان کشیدگی تاندون شانه با داروی ترمیم تاندون شانه
برخی از داروها می‌توانند به‌عنوان داروی ترمیم تاندون شانه پس از کشیدگی، مورد استفاده قرار گیرند. این داروها می‌توانند از دو دسته شیمیایی و گیاهی باشند:
- مصرف داروهای ضد درد بدون نسخه: اگر درد شانه شما را آزار می‌دهد، ضمن هماهنگی با پزشک، می‌توانید برای تسکین موقت درد از داروهای ضد درد ضعیف و بدون نسخه استفاده کنید. (مصرف خود سرانه و بی‌رویه این داروها می‌تواند دستگاه گوارش را اذیت کرده و به بدن آسیب وارد کند)
- مصرف داروهای ضد التهاب بدون نسخه (غیر استروئیدها): با فرض اطمینان از وجود التهاب، می‌توانید ضمن هماهنگی با پزشک، برای درمان کشیدگی تاندون شانه از مصرف داروهای ضد التهاب بدون نسخه نظیر غیر استروئیدها کمک بگیرید. (مصرف خود سرانه و بی‌رویه این داروها نیز به‌هیچ عنوان مجاز نیست)
- گیاهان دارویی: می‌توان علاوه‌بر داروهای شیمیایی از گیاهان دارویی نیز کمک گرفت، مصرف این گیاهان دارویی به شکل خوراکی، دمنوش و روغن‌های موضعی امکان پذیر است. از مهم‌ترین گیاهان با خواص درمانی که می‌توانند به شکل خوراکی یا دمنوش مورد استفاده قرار گیرند، زنجبیل و زردچوبه و آویشن و نعناع هستند. اصلی‌ترین خواص این گیاهان خاصیت ضد التهابی بودن آنها است.
درمان کشیدگی تاندون شانه با روغن
یکی از راهکارهای ساده برای درمان کشیدگی تاندون شانه انجام ماساژ با کمک روغن‌های گیاهی است. می‌دانیم که که کشیدگی تاندون‌های شانه اغلب با التهاب و درد همراه میشوند، می‌توان برای کاهش التهاب و درد موضع مورد نظر از روغن‌هایی که خواص دارویی دارند کمک گرفت. بهترین روغن برای کشیدگی تاندون روغن‌هایی هستند که خواص ضد التهابی و ضد دردی دارند. چند نمونه از این روغن‌ها عبارتند از:
- روغن زیتون
- روغن سیاه دانه
- روغن بادام تلخ
- روغن نعناع
- روغن آووکادو
- روغن نارگیل
- روغن جوجوبا
- روغن اسطوخودوس
- روغن چای سبز
نکته بسیار مهم: قبل از انجام ماساژ و استفاده از هر روغنی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید، زیرا ممکن است انجام ماساژ برای شما مناسب نباشد. همچنین ممکن است پوست شما به برخی از روغن‌های مذکور حساسیت داشته باشد.
سخن پایانی
همانطور که گفتیم مشکل کشیدگی تاندون شانه اگر شدید نباشد و با التهاب شدید و پارگی‌های جزئی همراه نباشد، خود به خود قابل درمان است. اما می‌توان با کمک روش‌های ساده‌ای که برای درمان خانگی کشیدگی تاندون شانه یاد گرفتیم، سرعت و کیفیت این فرآیند را افزایش داد. توصیه می‌کنیم با مراجعه به نزد پزشک متخصص، ابتدا از ریشه اصلی علائم و جدی‌تر نبودن مشکل گردن اطمینان حاصل کنید و از هرگونه خوددرمانی بپرهیزید.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو