نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
مهمترین علایم "کتف درد عصبی"+ 9 راه پیشگیری مهم و درمان آن
علت "کتف درد عصبی" چیست؟ دردهای عصبی کتف و پشت در گروههای سنی مختلف میتوانند اینقدر آزاردهنده باشند که شما نتوانید کارهای روزمرهتان را انجام دهید و حتی اجسام را در دست بگیرید. علل مختلفی برای این درد شایع وجود دارد ولی دقت فرمایید که غفلت در مراجعه بهموقع به متخصص شانه و دکتر خوب برای پوکیاستخوان امکان عوارض جدی مثل آسیبهای دایمی به رشتههای عصبی وجود دارد.
ما میخواهیم در این مقاله شما را با شایعترین، مهمترین و جدیترین عللی که باعث درد شانههای عصبی میشود آشنا کنیم و هشدار دهیم که علل جدی مثل حملات قلبی مخصوصاً در خانمها مشکلات جدی گوارشی مثل عفونت کیسه صفرا و حتی تومورها وجود دارد که میتوانند خودشان را با این دردها نشان دهند. پیشنهاد میکنیم برای اینکه از علل جدی درد شانه عصبی غافل نمانید در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله می خوانید:
دردهای کتف عصبی چیست؟
با وجود اینکه اکثر علل به مشکلات معمول و قابلحل سیستم عضلانی و اسکلتی مثل گرفتگی عضلات یا تحتفشار بودن موقت رشتههای عصبی مربوط میشود. افرادی بودهاند که دردهای کتف را بهحساب اسپاسم عضلات و یا فعالیتهای بدنی شدید گذاشتهاند ولی متأسفانه علت درد کتفشان حملات قلبی بوده که این عدم آگاهی به قیمت جانشان تمام شده است.
کتف درد عصبی عموماً به دنبال فعالیتهای شدید بدنی و تحتفشار قرارگرفتن رشتههای عصبی در اطراف کتف شما ایجاد میشود. درد شانههای عصبی بر اثر گرفتگی عضله، فعالیت شدید بدنی و طرز خوابیدن اشتباه ایجاد میشود.
علایم شایع درد شانههای عصبی شامل درد سوزشی و تیز در کتف و بازو، کاهش قدرت و حس در بازو و دست، تورم و التهاب در منطقه کتف و بازو میشود. این علایم میتوانند باعث محدودیت در حرکت و انجام فعالیتهای روزانه شود. عوامل مختلف میتوانند به درد شانه از اعصاب منجر شوند، از جمله فعالیتهای تکراری، حرکات نادرست، فشار زیاد، صدمههای ورزشی و شرایط بالینی مانند افتادن بر روی کتف.
علاوه بر این، عوامل ناشناخته مانند عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی نیز میتوانند در ظهور این درد نقش داشته باشند. درمان درد شانههای عصبی ممکن است شامل ترکیبی از روشهای مختلف باشد. استراحت و آرامش، فیزیوتراپی برای تقویت عضلات و بهبود قدرت و انعطافپذیری، تمرینات تقویتی، الگوی حرکت درست، داروهای ضدالتهاب و تسکیندهنده درد، و در موارد شدیدتر، جراحی ممکن است بهعنوان گزینههای درمانی مورد استفاده قرار گیرند.
علل و علائم مهم کتف درد عصبی و درد عصبی شانه راست
وقتی رشتههای عصبی تحتفشار قرار میگیرند دردهای کتف عصبی به وجود میآید این اعصاب که فشردهشدن در داخل آنها الیاف حسی و حرکتی وجود دارد پس طبیعی است که با فشردهشدن آنها هم تغییرات حسی و هم تغییرات حرکتی داشته باشیم.
- تغییرات حسی: این تغییرات شامل گزگز و مورمورشدن، سوزش، احساس خنجر زدن، سوزنسوزنشدن. تغییرات حسی مثل تغییر در حس درد، گرما و سرما یا حتی بیحسی کامل باشد.
- تغییرات حرکتی: ممکن است شما نتوانید مثل قبل دستتان را بالا ببرید یا گوشوارهتان را بیندازید یا حتی دکمه کنار یقهتان را ببندید یا موهایتان را شانه بزنید و در حمام موهایتان را بشویید.
همچنین افرادی که این درد را دارند دامنه حرکتی مفصل شانه یا حتی دامنه حرکت مفاصل دیگر آن اندام فوقانی و دستشان محدود میشود و نمیتوانند مثل قبل از دستشان استفاده کنند. شما اگر درد شانه و کتف عصبی را تجربه میکنید قدرت عضلاتتان حتی برای بلندکردن اجسام هم تغییر پیدا میکند.
علل مهم:
- علل اسکلتی و عضلانی: این علل به ستون فقرات و سیستم عضلانی و اسکلتی شما مربوط میشود مثلاً دیسکهای گردن در افراد جوان تا میانسال، آرتروز گردن در افراد مسن یا کسانی که گردنشان را زیاد پایین نگه میدارند، تنگی کانال نخاع گردنی، بیماریهای روماتیسم در ستون فقرات گردنی، بعضی از تومورها. اینها میتوانند باعث فشار روی ریشههای عصبی و درد شانههای عصبی شوند. از طرف دیگر نشستن، ایستادن یا خوابیدن، وزنه زدن و ورزشهای سنگین، بلندکردن اجسام سنگین باعث گرفتگی و درد میشوند.
- علل قلبی: به علت ارتباطات عصبی که بین قلب و عروق داخل قفسه سینه و اعصاب ناحیه شانه و کتف و گردن وجود دارد خیلی وقتها بهخصوص در خانمها حملات قلبی و مشکلات عروقی اولین علامتشان دردهای ناحیه بین کتف و شانه است دردهای عصبی است که به آنها دردهای عصبی ارجاعی میگویند.
- علل گوارشی: این دردها بخصوص در کتف سمت راست اگر همراه با تهوع، استفراغ، تب و بیحالی و زردی باشد حتماً باید مشکلات کیسه صفرا بررسی شود و در افرادی که زمینه عفونتهای ریه دارند مثل افراد سالمند یا افراد سیگاری که احتمال ایجاد تومور ریه در آنها بالا است باید مشکلات تنفسی، تومورها و عفونت شدید ریه بررسی شود این مورد هم باعث ایجاد دردهای ارجاعی به کتف میشوند.
درد عصبی در منطقه کتف و شانه راست ممکن است علائمی متنوع و مزاجی را به همراه داشته باشد. این درد معمولاً به علت فشار، فشار زیاد یا التهاب در عصبهای کتف و بازو رخ میدهد. در ادامه، به علائم رایج درد شانههای عصبی و شانه راست و راههای مدیریت آن میپردازیم:
- درد سوزشی و تیز: درد شدید و سوزشی در منطقه کتف و بازوی راست بهصورت مزمن یا تشدید شده ظاهر میشود. این درد معمولاً باعث محدودیت در حرکت و انجام فعالیتهای روزمره میشود. در بسیاری اوقات دردها تیر کشنده است و حتی از کتف به شانهها و گردن و بازو حتی نوک انگشتان هم منتقل میشود و تیر میکشد.
- کاهش قدرت و حس: علائم دیگر شامل کاهش قدرت و حس در بازو و دست راست است. این ممکن است به دلیل تحتتأثیر قرارگرفتن عصبهای کتف باشد که عملکرد صحیح را تضمین نمیکنند.
- تورم و التهاب: در برخی از موارد، منطقه کتف و شانه راست ممکن است تورم و التهاب نشان دهد. این ممکن است ناشی از فشار طولانیمدت بر روی عصبها و بافتهای اطراف باشد.
- محدودیت حرکت: درد شانههای عصبی و شانه ممکن است باعث محدودیت در حرکت بازو و شانه راست شود. این موضوع میتواند تأثیری بر فعالیتهای روزمره شما داشته باشد و باعث ناراحتی و ناتوانی در انجام وظایف روزمره شود.
- درد شانه و گردن: علائم درد شانههای عصبی و شانه راست ممکن است به شانه، گردن و حتی بازوی راست بازگردد. این مسئله ممکن است نشاندهنده تحتتأثیر قرارگرفتن عصبهایی باشد که از مناطق دیگری از بدن عبور میکنند.
پیشگیری از کتف درد عصبی
پیشگیری از کتف درد عصبی میتواند بهشدت تأثیرگذار باشد و از تجربه این عارضه ناخوشایند جلوگیری کند. در ادامه، به برخی از راهکارهای پیشگیری از دردهای عصبی کتف میپردازیم:
- توجه به ستون فقرات: آگاهی از وضعیت قوسی بدن خود و حرکات صحیح در طول روز میتواند از وقوع دردهای عصبی کتف جلوگیری کند. در حال نشستن یا ایستادن، توجه کنید که ستون فقرات را به طور طبیعی حفظ کنید و شانهها را به طور متعادل نگه دارید.
- استفاده از تکنیکهای رفع استرس: استرس و تنش عصبی میتوانند به عوارض دردناکی مانند کتف درد عصبی منجر شوند. تمرینهای روانشناختی مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق میتوانند به شما کمک کنند تا استرس را کاهش دهید و به آرامش رسیده و تنش عضلانی را کمتر کنید.
- ورزش و تمرین منظم: تمرین منظم و فعالیت بدنی میتواند عضلات کتف و شانه را قوی کند و از تنشها و ضعفهای عضلانی جلوگیری کند. استفاده از تمرینات تقویتی و انعطافپذیری، مثل ماساژ عضلات، تمرینات پیلاتس و ورزشهای همچون شنا و یوگا میتواند مفید باشد.
- تغذیه سالم: تغذیه مناسب و سالم میتواند در بهبود و پیشگیری از دردهای عصبی کتف مؤثر باشد. مصرف مواد غذایی غنی از ویتامینها، مواد مغذی و آنتیاکسیدانها، مانند میوهها، سبزیهای، ماهی، غلات کامل و پروتئینهای سالم، بهسلامت کلی بدن و جلوگیری از التهاب مؤثر است.
- جلوگیری از فشار و صدمات: جلوگیری از برخورد با شیء سخت و سنگین به کتف و شانه میتواند از آسیب رسیدن به عصبها و بافتهای اطراف آن.
- انجام تمرینات اصلاحی و ایستادن صحیح: تمرینات اصلاحی مانند تمرینات قوام بندی و تعادل عضلات پشت و شکم میتوانند در بهبود نگهداری درست بدن و پیشگیری از فشار زیاد بر کتفها مؤثر باشند. همچنین، در حین ایستادن و راهرفتن، توجه کنید که وزن بدنتان به طور یکنواخت بر روی هر دو پا توزیع شود و از ایستادن طولانیمدت با یک پا پرهیز کنید.
- استفاده از مبلمان و صندلی مناسب: استفاده از صندلیهای مناسب و پشتیبانیکننده، به همراه یک مبلمان باقابلیت تنظیم ارتفاع، میتواند به حفظ نگهداری صحیح بدن و جلوگیری از فشار زیاد بر کتف و شانه کمک کند.
- کاهش استفاده از تکنولوژی: بیشتر ما در طول روز بسیار وقت خود را در استفاده از تکنولوژی، مانند تلفن همراه و رایانه، صرف میکنیم. اما استفاده بیش از حد از این دستگاهها میتواند به وضعیت بدن و نگهداری درست آسیب برساند؛ بنابراین، سعی کنید استفاده از تکنولوژی را محدود کرده و در حین استفاده از آنها مکانیک بدنی درست را حفظ کنید.
- استراحت مناسب: به بدن خود استراحت کافی بدهید. انجام فعالیتهای بیش از حد و بیتوجهی به نیازهای استراحتی بدن میتواند به کشیدگی و تنش عضلاتی منجر شود که در نهایت میتواند به دردهای عصبی کتف منجر شود.
روشهای درمانی کتف درد عصبی
درمانی کتف درد عصبی یک فرایند چندگانه است که شامل روشهای مختلف است. هدف از درمان، کاهش درد، بهبود عملکرد و افزایش کیفیت زندگی فرد مبتلا است. در ادامه، به برخی از روشهای درمانی برای دردهای عصبی کتف میپردازیم:
- استراحت و آرامش: در صورت وقوع دردهای عصبی کتف، استراحت کافی و آرامش به بدن بسیار مهم است. اجتناب از فعالیتهای شدید و تمرینات سنگین میتواند به بازسازی بافتهای آسیبدیده کمک کند.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی بهعنوان یکی از روشهای اصلی درمان دردهای عصبی کتف استفاده میشود. این شامل تمرینات تقویتی، کشش عضلانی، ماساژ، الکترو تراپی و تکنیکهای دیگر است که هدف آنها تقویت عضلات، بهبود حرکت و کاهش درد است. یک فیزیوتراپیست متخصص میتواند برنامه درمانی مناسب برای شما تدوین کند.
- تمرینات تقویتی و انعطافپذیری: انجام تمرینات تقویتی و انعطافپذیری میتواند به کاهش دردهای عصبی کتف کمک کند. تمریناتی که بر روی تقویت عضلات پشت و شکم، بهبود نگهداری درست بدن و افزایش انعطافپذیری تمرکز دارند، میتواند عوارض درد عصبی را کاهش دهد.
- داروها: در برخی موارد، ممکن است پزشک داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی یا داروهای تسکیندهنده درد مانند آنالژزیکها تجویز کند. این داروها میتوانند در کنترل درد و التهاب کمک کنند. بااینحال، باید توجه داشته باشید که مصرف داروها همیشه باید تحتنظر یک پزشک باشد و دستورات آن را رعایت کنید.
- تزریقات موضعی: تزریقات موضعی، مانند تزریق کورتیکواستروئیدها، بهصورت مستقیم در ناحیه مورد درد انجام میشود و میتواند به کاهش التهاب و درد کمک کند. این تزریقات معمولاً توسط پزشک متخصص یا روماتولوژیست انجام میشود.
- تراپی دارویی: برخی از فرآیندهای درمانی؛ مانند اولتراسوند، تحریک الکتریکی عصبی (TENS) و لیزردرمانی میتوانند در بهبود دردهای عصبی کتف مؤثر باشند. این روشها برای کاهش التهاب، تسکین درد و بهبود جریان خون استفاده میشوند. مشاوره با پزشک درباره نوع و زمان استفاده از این تراپیها ضروری است.
- تزریقات رگیونال: در برخی موارد، تزریقات رگیونال یا تزریق زیر جلدی مثل بلوکادها میتواند در درمان دردهای عصبی کتف مؤثر باشد. این تزریقات معمولاً توسط متخصص تسکین درد یا جراح اعصاب انجام میشود و به طور مستقیم بر روی مناطق عصبی تأثیر میگذارد.
- جراحی: در موارد شدید جراحی ممکن است بهعنوان روش درمانی آخر مورد استفاده قرار گیرد. در برخی موارد، اعصاب فشرده شده را میتوان جدا کرد و فشار روی آنها را کاهش داد. جراحی معمولاً بهعنوان یک گزینه آخر در نظر گرفته میشود و پس از آن نیاز به بازیابی و تراز ماندگی بدن وجود دارد.
باید این نکته مهم را در نظر داشته باشیم که درمانهای حمایتی، مراقبتی، مسکنها، کمپرس سردوگرم، استراحت و ورزشها همه این موارد زمانی درمان محسوب میشوند که شما به علل جدی مثل حمله قلبی، مشکلات عروقی، مشکلات ریوی و عفونی و گوارشی دچار نشده باشید. اگر بعد از 5 روز درمانهای خانگی و سنی درد شما کاهش پیدا نکرد نباید وقت را از دست بدهید و باید سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید.
چه زمانی کتف درد عصبی خطرناک است و باید به پزشک مراجعه کنیم؟
کتف درد عصبی میتواند نشانهای از مشکلات مختلف در این ناحیه باشد. در اکثر موارد، دردهای عصبی کتف ناشی از مسائل مزمن عضلانی و اسکلتی است و به طور عمومی خطرناک نیست. بااینحال، در برخی موارد، دردهای عصبی کتف ممکن است نشانه اختلالات جدیتر باشد که نیاز به مراجعه به پزشک دارد.
در ادامه به برخی از علائم و نشانههایی که نشاندهنده خطرناک بودن دردهای عصبی کتف است، میپردازیم:
- درد ناگهانی و شدید: اگر دردهای عصبی کتف بهصورت ناگهانی و بسیار شدید شروع شود و مستمر باشد، این میتواند نشانه وجود مشکلات جدیتری باشد؛ مانند شکستگی استخوان یا آسیب عصبی. در این صورت باید به طور فوری به پزشک مراجعه کنید.
- ضعف عضلانی: اگر همراه با دردهای عصبی کتف، ضعف عضلات در ناحیه آن را تجربه میکنید، این میتواند نشانه آسیب عصبی یا کمبود عرضه عصبی باشد. در این صورت باید به پزشک مراجعه کرده و ارزیابی دقیقی انجام شود.
- احساس تهوع، استفراغ و سردرد شدید: اگر در همراهی با دردهای کتف عصبی، علائم تهوع شدید، استفراغ مکرر و سردرد شدید تجربه میکنید، ممکن است این نشانه یک مشکل جدیتر مانند عفونت مغزی یا آسیب نخاعی باشد. باید بهسرعت به پزشک مراجعه کرده و مشکل را ارزیابی کنید.
- تغییرات حسی و حرکتی: اگر در همراهی با درد شانه و کتف عصبی، تغییر حالتهای حسی مانند کاهش حس لمس، احساس تن درد یا سوزش، تن گرفتگی، کمبود حرکت یا اختلالات تعادل مشاهده میکنید، این میتواند نشانگر آسیب عصبی جدیتر باشد. در این صورت باید به پزشک مراجعه کرده و تشخیص دقیقی از وضعیت عصبیتان دریافت کنید.
- تغییر رنگ پوست: اگر دردهای کتف عصبی همراه با تغییر رنگ پوست در منطقه مورد درد، بهویژه پوست سرد، آبکی یا خونریزی است، این میتواند نشانه کاهش جریان خون، آسیب عروقی یا عفونت باشد. در این صورت باید به پزشک مراجعه کرده و وضعیت را ارزیابی کنید.
- تب و علائم التهابی: اگر کتف درد عصبی شما همراه با تب، تورم شدید، قرمزی، گرمی یا حساسیت در ناحیه مورد درد است، این ممکن است نشانه وجود عفونت، التهاب یا عوارض جدیتر باشد. در این صورت باید به پزشک مراجعه کرده و تشخیص دقیقی از وضعیت عفونتی دریافت کنید.
- تحریکات عصبی اضافی: اگر در همراهی با درد شانه و کتف عصبی، تحریکات عصبی اضافی مانند الکتریک شدن، خارش، سوزش یا لرزش تجربه میکنید، این میتواند نشانه وجود اختلالات عصبی جدیتر باشد. در این صورت باید به پزشک مراجعه کرده و ارزیابی دقیقی انجام شود.
- تأثیر بر عملکرد روزمره: اگر درد شانه و کتف عصبی شما بهگونهای شدید است که توانایی انجام فعالیتهای روزمره مانند بردن وزن سنگین، انجام حرکات طبیعی یا حضور در کار را کاهش داده است، باید به پزشک مراجعه کنید. این ممکن است نشانگر نیاز به درمان مناسبتر و مراقبتهای بیشتر باشد.
- تداوم و تشدید علائم: اگر علائم درد شانه و کتف عصبی شما به طور مداوم بهبود نمییابد و در واقع تشدید میشود، باید به متخصص مراجعه کرده و وضعیت خود را بررسی کنید. دردهای کتف عصبی که به طور مداوم بهبود نمییابد ممکن است نشانه وجود مشکلات عمدهتر باشد که نیاز به تشخیص و درمان دقیق دارند.
- تاریخچه تروما یا حادثه: اگر درد شانه و کتف عصبی شما بعد از تروما، ضربه یا حادثه قوی شروع شده است و به طور مداوم ادامه دارد، باید به پزشک مراجعه کنید. در این صورت ممکن است نشانه آسیب جدی به بافتها، استخوانها یا عصبها باشد که نیاز به ارزیابی و درمان مشخص دارد.
به همین ترتیب، درصورتیکه هرگونه نگرانی درباره دردهای کتف عصبی خود دارید و مشکلات جدی را تجربه میکنید، بهتر است بدون تأخیر به پزشک مراجعه کنید. فشار و دستورالعملهای تشخیصی مناسب توسط پزشک شما انجام خواهد شد تا درد شانه و کتف عصبی یک دردیست که میتواند از عوامل مختلفی مانند فشار بر روی عصب، التهاب، تروما، کمبود حرکت و یا عوارض بیماریهای مزمن ناشی شود.
این درد معمولاً با علائمی مانند درد سوزشی، تنگی حرکت، ضعف عضلانی و تغییرات حسی مشخص میشود. برای پیشگیری از درد شانه و کتف عصبی، رعایت وزن مناسب، تمرینات استقامتی و افزایش انعطافپذیری، حفظ قوی کردن عضلات کتف و استفاده از تکنیکهای درست برای حملونقل و درون رفتن و خارجشدن از جاهای بسته مهم است.
همچنین، اجتناب از تروماهای بدنی شدید و استفاده از میز مطالعه و کار مرتفع نمی زننده و صندلی مناسب نیز میتواند مفید باشد. علت واقعی دردهای کتف عصبیتان را مشخص کرده و برنامه درمانی متناسب را برای شما تدوین کنند. درمانی کتف درد عصبی شامل ترکیبی از روشهای مانند استراحت، فیزیوتراپی، تزریقات ضدالتهابی، درمان دارویی و در موارد شدیدتر، جراحی است.
نوع و روش درمان بستگی به علت و شدت درد و وضعیت عمومی بیمار دارد. بههرحال، زمانی که درد شانه و کتف عصبی خطرناک است و باید به پزشک مراجعه کنید، شامل علائمی مانند کاهش حس، تغییرات رنگ پوست، تحریکات عصبی اضافی، تأثیر بر عملکرد روزمره، تاری دید، تب و علائم التهابی، تغییرات ادراکی و عصبی، تاریخچه تروما یا حادثه و بیماریهای مزمن است. در این موارد، باید بدون تأخیر به متخصص مراجعه کرده و تشخیص دقیقی از وضعیتتان دریافت کنید.
متخصص شما با بررسی دقیق علائم و علت درد شانه و کتف عصبی، ممکن است از آزمایشهای تشخیصی مانند تصویربرداری تشدید (مانند اسکن MRI) یا آزمایشهای عصبشناسی استفاده کند تا عامل اصلی درد را تشخیص دهد. سپس، بر اساس تشخیص، درمان مناسبی برای شما تعیین خواهد شد که ممکن است شامل فیزیوتراپی، داروها، تزریقات موضعی یا در موارد شدیدتر، جراحی باشد.
سخن پایانی
در این مقاله، به بررسی کتف درد عصبی پرداختیم و به جزئیات مختلفی از علائم، پیشگیری، درمان و زمانی که دردهای کتف عصبی خطرناک است و نیاز به مراجعه به پزشک دارد، پرداختیم.
علایم هشدار مهمی که باید جدی بگیرید: در موارد ذکر شده حتماً سریع به اورژانس مراجعه کنید، زمانی که این درد به طور ناگهانی و همراه باحالت تهوع،استفراغ، درد گردن، دردهای قفسه سینه، سوزش سر دل، بیحالی، تغییرات فشارخون، تغییرات ضربان قلب، درد فک پایین، کاهش هوشیاری، تعریق سرد فراوان یا سکسکههای طولانی. حتماً در این موارد سریعاً به اورژانس یا متخصص مراجعه کنید چرا که احتمال سکته قلبی و مغزی زیاد است.
در نهایت، همواره توصیه میشود که درصورتیکه شما هرگونه نگرانی درباره درد کتف عصبی دارید و علائم جدی را تجربه میکنید، بهتر است بدون تأخیر به پزشکان مجرب کلینیک ما مراجعه کنید. این باعث خواهد شد که علت دقیق درد شما شناسایی شود و درمان مناسبی برای شما تدوین شود تا بهبودی و کاهش دردتان را تجربه کنید.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو