نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات

درمان پوکی استخوان در زنان یائسه: 7 مورد از قوی‌‌‌ترین درمان‌‌‌ها

ابتلا به پوکی استخوان در زنان یائسه، تا 25% خطر مرگ و میر را افزایش می‌‌‌دهد. بنابراین درمان پوکی استخوان در زنان یائسه اهمیت زیادی دارد و نگذارید استخوان‌‌‌هایتان شما را به دردسر بیندازند! به طور معمول در دوران یائسگی، سطح هورمون‌های تولید شده‌‌‌ی بدن کاهش می‌‌‌یابد. این امر موجب آسیب‌‌‌ها و شکستگی‌‌‌ سریع استخوان‌ها، ترمیم نشدن آنها به مدت طولانی و دردسرهای بعدی در زنان می‌‌‌شود. از طرفی مراجعه به موقع به پزشک، برای درمان پوکی استخوان نیز خطر شکستگی-های جدی و ناتوانی‌‌‌ دائمی را در شما کاهش می‌‌‌دهد.
امروزه برای درمان پوکی‌‌‌استخوان در زنان یائسه، روش‌های مختلفی در دسترس است. روش‌‌‌هایی مانند: استفاده از داروهای ضد پوکی استخوان و سایر راهکارهای درمانی که موجب استحکام استخوان‌‌‌ها در یائسگی می‌‌‌شود. اگر شما نیز می‌‌‌خواهید از جزئیات این روش‌‌‌ها آگاه شوید و همینطور تعدادی دکتر خوب برای پوکی استخوان در تهران را برای درمان اصولی بشناسید؛ با ما همراه باشید.

پوکی استخوان چیست: یائسگی چگونه بر آن تاثیر میگذارد؟

پوکی استخوان یک بیماری مزمن است که به تضعیف و کاهش چگالی استخوان‌ها منجر می‌شود. این بیماری معمولاً در زنان پس از یائسگی بیشتر دیده می‌شود، اما همچنین در مردان و در سنین مختلف نیز رخ می‌‌‌دهد. پوکی استخوان به علت از دست دادن تعادل بین ساخت و تخریب استخوان، باعث افزایش خطر شکستگی استخوان‌ها می‌شود. عواملی مانند: سن، جنسیت، ژنتیک، تغذیه نامناسب، نداشتن فعالیت ورزشی مناسب، استفاده از مواد مخدر، مصرف طولانی مدت داروها، بیماری‌های مزمن و عدم توازن هورمونی نیز از عوامل مؤثر در ابتلا به پوکی استخوان هستند.
در دوران یائسگی، سطح استروژن و پروژسترون، دو هورمون اساسی در زنان، به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. این کاهش هورمونی تأثیرات مستقیمی بر استحکام استخوان‌ها دارند. استروژن نقش مهمی در حفظ چگالی استخوان‌ها و توازن میان تولید و جذب استخوان‌ها ایفا می‌کند. با کاهش سطح استروژن، استخوان‌ها حساس شده و مستعد شکستگی‌ها و پوکی می‌‌‌شوند.
پوکی استخوان در زنان یائسه، عموماً باعث افزایش خطر شکستگی‌های استخوانی، به خصوص در محل‌هایی مانند: کمر، لگن و استخوان ران می‌شود. شکستگی در این مناطق تأثیرات جدی بر روی کیفیت زندگی فرد داشته و موجب بروز محدودیت‌هایی در فعالیت‌های روزمره می‌‌‌شود.
 

پزشک چگونه پوکی استخوان را تشخیص میدهد: علائم آن

پوکی استخوان در زنان یائسه یک مشکل جدی است که نیازمند تشخیص و درمان مناسب است. در این دوره از زندگی، کاهش سطح هورمون‌های تولید شده توسط بدن، به خصوص استروژن، باعث ضعف و کاهش چگالی استخوان می‌شود. در ادامه، درمان پوکی استخوان در زنانی که یائسه هستند و روش‌های تشخیص آن را بررسی خواهیم کرد.
تشخیص پوکی استخوان در زنان یائسه از طریق اندازه‌گیری چگالی استخوان با استفاده از دستگاه DEXA (دکسا) انجام می‌شود. این آزمون غیرتهاجمی است کو میزان ماده معدنی استخوان‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. نتایج این آزمون بر اساس مقایسه با یک گروه طبیعی از جمعیت مشابه تعیین می‌شود و با واحد‌هایی مانند T-score و Z-score گزارش می‌شود.
درمان پوکی استخوان در زنان شامل روش‌های مختلف است. استفاده از داروهای ضد پوکی استخوان، مانند: بیسفوسفونات‌ها، رالوکسیفن و تیبولون، برای تقویت استخوان‌ها و کاهش خطر شکستگی‌ها معمول است. همچنین، در برخی موارد، هورمون‌های جنسی مانند استروژن نیز به عنوان درمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. انتخاب روش درمانی مناسب بر اساس سن، سابقه پوکی استخوان، عوارض جانبی و وضعیت سلامت کلی فرد توسط پزشک تعیین می‌شود.
 

نحوه درمان پوکی استخوان در زنان یائسه چگونه است؟

نحوه درمان پوکی استخوان در یائسگی بستگی به شدت بیماری، عوامل خطر و وضعیت سلامت عمومی فرد دارد. در ادامه، روش‌های مختلف درمان پوکی استخوان در زنان را بررسی خواهیم کرد:

• درمان دارویی: 
  • بیسفوسفونات‌ها: این دسته از داروها به منظور کاهش فعالیت سلول‌های شکاف‌زن استخوان و جلوگیری از تخریب استخوان‌ها استفاده می‌شود.
  • رالوکسیفن: این دارو از خانواده استروژن‌ها است و برای تقویت استخوان‌ها و کاهش خطر شکستگی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
  • تیبولون: این هورمون جنسی مصنوعی که از خانواده استروژن‌ها است، به عنوان جایگزینی برای استروژن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• مکمل‌های معدنی:
  • کلسیم: مصرف کلسیم در همراهی با ویتامین D به منظور حفظ و تقویت استخوان‌ها بسیار مهم است. معمولاً مصرف 1000-1200 میلی‌گرم کلسیم در روز توصیه می‌شود.
  • ویتامین D: ویتامین D در جذب کلسیم توسط استخوان‌ها و تقویت سلول‌های استخوانی نقش دارد. مصرف 800-1000 واحد ویتامین D در روز توصیه می‌شود.
• تغذیه سالم: مصرف مواد غذایی که حاوی کلسیم، پروتئین، ویتامین D و دیگر مواد مغذی استخوانی هستند، به حفظ و تقویت استخوان‌ها کمک می‌‌‌کند. این مواد شامل: مصرف شیر و لبنیات، سبزیجات سبز برگ، ماهی، مغزها و ... می‌شود.
• ورزش: ورزش منظم و مناسب در پیشگیری از پوکی استخوان و تقویت استخوان‌ها مؤثر است. ورزش‌های وزنی مانند: بدنسازی و پیاده‌روی سریع و فعالیت‌های مقاومتی به تقویت استخوان‌ها و افزایش چگالی استخوان‌ها کمک می‌‌‌کنند.
• تغییرات در سبک زندگی: اجتناب از مصرف سیگار و محدود کردن مصرف الکل در کاهش خطر پوکی استخوان موثر خواهد بود. از طرفی مدیریت استرس و اضطراب نیز به بهبود کیفیت استخوان‌ها کمک می‌‌‌کند.
• نظارت پزشکی منظم: برای تشخیص و درمان صحیح پوکی استخوان در زنان یائسه، نیاز است که با پزشک خود مشورت کنید و در صورت لزوم آزمایشات و تست‌های دیگری مانند: اندازه‌گیری هورمون‌ها، آزمون‌های استخوان‌شناسی و تشخیص شکستگی‌ها انجام شود.

برای درمان پوکی استخوان چی بخوریم: رژیم غذایی در زنان یائسه

رژیم غذایی مناسب برای درمان پوکی استخوان زنان یائسه، شامل: مواد غذایی غنی از کلسیم، ویتامین D، پروتئین و دیگر مواد مغذی است. این رژیم غذایی باید شامل موارد زیر باشد:

• کلسیم: مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم مثل: شیر، پنیر و ماست، سبزیجات سبز برگ مانند: اسفناج و کلم و ماهی مانند: سردمه، کره‌ماهی و ماهی‌های چرب مانند: ساردین و ماکرل برای تقویت استخوان‌ها بسیار مهم است.
• ویتامین D: مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین D مانند: ماهی چرب، تخم مرغ، قارچ و ماست در جذب کلسیم توسط استخوان‌ها و تقویت آن‌ها کمک می‌کند.
• پروتئین: مصرف منابع پروتئینی مانند: گوشت، مرغ، ماهی، حبوبات (لوبیا، نخود و عدس) و محصولات لبنی باعث تقویت استخوان‌ها و کاهش خطر شکستگی آن‌ها می‌شود.
• مواد مغذی دیگر: مصرف مواد غذایی حاوی مواد مغذی دیگر مثل: منیزیم، فسفر، ویتامین K، ویتامین C و آهن نیز به حفظ سلامت استخوان‌ها کمک می‌کند؛ که شامل: سبزیجات، میوه‌ها، مغزها و بذرها مانند: آجیل، کشمش، بادام و گردو است.
• مصرف مواد غذایی حاوی فیتواستروژن: فیتواستروژن‌ها، که در برخی مواد غذایی گیاهی وجود دارند، به عنوان گزینه‌ای طبیعی برای استروژن در دوران یائسگی عمل می‌کنند. برخی از منابع فیتواستروژن شامل: سویا، نخودچی، کلم، گیاهان مدیترانه‌ای (مانند زیتون و روغن زیتون) و تخمه‌های گیاهی مانند: کنجد و کدو هستند که به تقویت استخوان‌ها کمک می-کنند.
• محدودیت مصرف سدیم: مصرف زیاد سدیم باعث افزایش دفع کلسیم از بدن شود و در نتیجه منجر به کاهش چگالی استخوان‌ها شود. بهتر است مصرف مواد غذایی حاوی سدیم زیادی مانند: غذاهای آماده، نمک، سوسیس و کالباس را محدود کنید.
• کاهش مصرف قند و شیرینی: مصرف بیش از حد قند و شیرینی باعث افزایش دفع کلسیم از بدن می‌‌‌شود. به جای آن از مواد غذایی طبیعی با شیرینی‌های طبیعی مانند عسل استفاده کنید.
• مصرف منابع غنی آهن: کمبود آهن بر جذب کلسیم از طریق روده تأثیر می‌‌‌گذارد. مصرف مواد غذایی حاوی آهن مانند: گوشت قرمز، مرغ، ماهی، آجیل و سبزیجات تیره رنگ (مانند اسفناج و جعفری) کمک کننده هستند.
• مصرف مقدار مناسب آب: آب به جذب موثر کلسیم و سایر مواد مغذی توسط استخوان‌ها کمک می‌کند. مطمئن شوید که مقدار کافیِ آب را، روزانه مصرف می‌کنید.
• تنوع غذایی: مصرف مواد غذایی متنوع از طریق میوه‌ها، سبزیجات، محصولات غنی از کلسیم و پروتئین و مواد غذایی دیگر، به شما کمک می‌کند تا از تمامی عناصر مغذی مورد نیاز برای سلامت استخوان‌ها بهره‌برداری کنید.

حتماً قبل از اعمال تغییرات در رژیم غذایی خود، با متخصص ارتوپد مشورت کنید تا برنامه‌ای مناسب برای شما تنظیم شود و در نهایت بهترین نتایج را در درمان پوکی استخوان خود بدست آورید.
 

ورزشهایی برای درمان پوکی استخوان در زنان

ورزش و فعالیت‌های بدنی منظم، امکان بهبود قابل توجهی در پوکی استخوان زنان یائسه به ارمغان می‌‌‌آورد. فعالیت‌هایی مانند: پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، شنا، تنیس و وزنه‌برداری استخوان‌ها را قوی‌تر کرده و چگالی استخوان را افزایش می‌‌‌دهند. با این حال، قبل از شروع هر نوع فعالیت بدنی، بهتر است با متخصص ارتوپد مشورت کنید تا بتوانید برنامه‌‌‌ی مناسب و مطابق با شرایط خود را پیگیری کنید:

• تمرینات استقامتی: فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، شنا و تنیس باعث تقویت قلب و عروق می‌شوند و به استخوان‌ها نیز سود می‌رسانند. این تمرینات را به طور منظم و با شدت متوسط انجام دهید.
• تمرینات تعادلی و انعطاف‌پذیری: تمریناتی مانند یوگا، پیلاتس و تمرینات تعادلی، به تقویت عضلات و افزایش انعطاف‌پذیری بدن کمک می کنند و در پیشگیری از سقوط و شکستگی‌های استخوانی موثر هستند.
• جلوگیری از فعالیت‌های خطرناک: در حین تمرینات، از فعالیت‌هایی که باعث سقوط یا ضربه به استخوان‌ها می‌‌‌شوند، خودداری کنید. حفاظت از استخوان‌ها، از آسیب و شکستگی‌های احتمالی حائز اهمیت است.
• برنامه‌ریزی تمرینات: با هماهنگی با یک متخصص ورزشی یا فیزیوتراپیست، برنامه‌ریزی تمرینات خود را انجام دهید. این برنامه‌ریزی شامل: میزان، نوع فعالیت‌ها، شدت آن‌ها و فراوانی تمرینات است.

همچنین مهمتر از همه، برای حفظ سلامت استخوان‌‌‌ها برخی نکات مهم را در نظر بگیرید:

• رعایت اصول ایمنی: در هنگام انجام تمرینات، اصول ایمنی را رعایت کنید. استفاده از تجهیزات محافظ مانند: کفش مناسب، پوشیدن کاور و استفاده از تجهیزات حمایتی مانند: بندها و دستگیره‌ها در صورت نیاز، بهبود ایمنی را به ارمغان می‌آورد.
• تنظیم شدت تمرین: با توجه به سطح فعالیت و توانایی بدن خود، شدت تمرینات را تنظیم کنید. زمان را به تدریج افزایش دهید و به بدن خود استراحت کافی بدهید.
• تمرینات مناسب برای استحکام استخوان: تمریناتی که به استحکام استخوان کمک می‌کنند، مانند پرش، به تقویت استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان کمک می‌‌‌کنند. با این حال، از تمریناتی که بیش از حد فشار به استخوان‌ها و مفاصل وارد می‌کنند، خودداری نمایید.
• حرکات باریکه: حرکات باریکه مانند: پیاده‌روی سریع، دویدن، پله‌نوردی و بالا‌رفتن و پائین‌آمدن از صندلی به تقویت استخوان‌ها و بهبود چگالی استخوان کمک می‌‌‌کنند.
• استراحت و بهبود عملکرد: با استراحت کافی به بدن خود اجازه دهید تا بتواند به درستی بهبود یابد و به این ترتیب بهبود عملکرد استخوان‌ها را تسهیل کنید. استراحت مناسب برای بازسازی استخوان‌ها بسیار اهمیت دارد.

بهتر است برای انجام تمرینات ورزشی خود، با راهنمایی یک مربی ورزشی یا فیزیوتراپیست عمل کنید؛ تا برنامه‌ی مناسبی برای شما تنظیم شود. همچنین، از مکمل‌های ویتامین D و کلسیم استفاده کنید که در تقویت استخوان‌ها بسیار موثر هستند.
 

هورمون‌درمانی یائسگی برای درمان پوکی استخوان

جایگزینی داروهای هورمونی، برای درمان پوکی استخوان یائسگی، یک روش مهم و مؤثر است. در زمان یائسگی، سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون کاهش می‌یابد و این امر منجر به کاهش چگالی استخوان و افزایش خطر شکستگی استخوان می‌‌‌شود. داروهای هورمونی، که به عنوان ترکیبات جبرانی هورمون‌های تولید نشده در بدن عمل می‌کنند، در کاهش اثرات پوکی استخوان و بهبود چگالی استخوان موثر هستند.
استفاده از داروهای هورمونی در درمان پوکی استخوان در زنانی که یائسه هستند، به دو صورت انجام می‌شود: همگام و ناهمگام. در روش همگام، استروژن و پروژسترون به صورت ترکیبی دریافت می‌شوند. در حالی که در روش ناهمگام، استروژن به تنهایی مصرف خواهد شد. هر دو روش در بهبود چگالی استخوان مؤثر هستند. اما روش ناهمگام معمولاً برای زنانی که رحم خود را از دست داده‌اند مناسب‌تر است.
استفاده از داروهای هورمونی برای درمان پوکی استخوان دارای مزایا و معایبی است. مزایای این روش شامل: بهبود چگالی استخوان، کاهش خطر شکستگی استخوان، کاهش علائم مرتبط با یائسگی است. با این حال، استفاده از داروهای هورمونی نیز باعث بروز عوارض جانبی مانند: افزایش خطر سرطان پستان، سرطان رحم و افزایش ریسک خونریزی می‌‌‌شود.
استفاده از داروهای هورمونی برای درمان پوکی استخوان، باید با دقت و تحت‌‌‌نظر متخصص ارتوپد انجام شود. پزشک شما بر اساس وضعیت سلامت، سابقه پزشکی، عوارض جانبی محتمل و منافع ممکن، تصمیم خواهد گرفت که آیا استفاده از داروهای هورمونی مناسب خواهد بود یا خیر.

جلوگیری از پوکی استخوان در یائسگی زودرس

پوکی استخوان در زنانی که دچار یائسگی زودرس می‌‌‌شوند، به دلیل کاهش زودهنگام سطح هورمون استروژن، بسیار شایعتر است. در واقع این کاهش هورمونی، منجر به از دست دادن سریع‌‌‌تر توده‌‌‌ی استخوانی و در نتیجه افزایش خطر شکستگی‌‌‌های استخوانی می‌‌‌شود.
طبق آمار زنانی که قبل از سن ۴۵ سالگی یائسه می‌‌‌شوند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند. این افراد نیاز به مراقبت‌‌‌های ویژه و مشاوره پزشکی دارند تا از عوارض جدی این بیماری جلوگیری کنند. این اقدامات پیشگیرانه مانند: مصرف مکمل‌‌‌های کلسیم، ویتامین D، انجام ورزش منظم و پیگیری‌‌‌های پزشکی منظم است که به حفظ سلامت استخوان‌‌‌ها کمک می‌‌‌کند.
 

سخن پایانی

درمان پوکی استخوان در زنان یائسه یک مسئله‌‌‌ی حیاتی است که نیازمند رویکردهای گوناگون درمانی است. همانطور که پیش از این به تفصیل بیان کردیم، یکی از روش‌‌‌های مؤثر در این زمینه، استفاده از داروهای هورمونی است. این داروها با تقویت سطح هورمون‌‌‌های استروژن و پروژسترون در بدن، باعث بهبود چگالی استخوان‌‌‌ها شده و در نتیجه خطر شکستگی را کاهش می-دهند. علاوه بر داروهای هورمونی، رژیم غذایی مناسب و انجام ورزش منظم نیز نقش مهمی در درمان و بهبود پوکی استخوان دارد. 
دقت داشته باشید که هرچند استفاده از داروهای هورمونی و رژیم غذایی در این زمینه موثر باشد، اما بسیار حائز اهمیت است که به یک متخصص ارتوپد برای رفع اصولی این مشکل مراجعه فرمایید. آنها بر اساس شرایط شما و نیازهای بدنتان، برنامه درمانی مناسبی را تهیه می‌‌‌کنند و شما را در طول روند درمان و مدیریت پوکی استخوان همراهی خواهند کرد.
در هر مرحله از درمان، نظارت پزشکی و پیگیری دقیق از اهمیت بالایی برخوردار است. کلینیک ما بیش از چندین دهه تجربه در این زمینه و با بهر‌‌‌ه‌‌‌گیری از کادری مجرب و متخصص، آماده است تا بهترین خدمات را به شما عزیزان ارائه نماید .برای رزرو نوبت با ما تماس بگیرید.

دکتر فرزاد مریخ بیات

جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو