درد دیسک کمر به کجا می‌زند
فتق دیسک یا در اصطلاح عامیانه بیماری دیسک کمر از بیماری‌هایی است که تنها ناحیه خود را مورد آسیب قرار نمی‌دهد؛ زیرا آسیب‌های دیسکی می‌توانند بر عصب‌هایی که از مجاورت آنها گذشته و با سایر قسمت‌های بدن در ارتباط هستند فشار وارد کرده و باعث دردهای ارجاعی شوند. در پاسخ به سؤال درد دیسک کمر به کجا می‌زند باید گفت شایعترین قسمت‌ها لگن و پا‌ها هستند که معمولاً این دردها بیشتر به دلیل فشار وارد شده بر عصب سیاتیک است و به آن سیاتیک نیز گفته می‌شود.
در ادامه این متن با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد اینکه درد دیسک کمر به کجا می‌زند و علائم و اطلاعات دیگر در مورد این بیماری مهم با شما صحبت کنیم.
فهرست مطلب:
درد دیسک کمر به کجا می‌زند؟
مهره‌های ستون فقرات توسط دیسک‌ها محافظت می‌شوند. این دیسک‌ها مثل بالش‌های کوچک گرد هستند که دارای یک لایه بیرونی سخت می‌باشند و هسته ژل مانند آن را احاطه کرده‌اند. فتق دیسک (همچنین به نام bulged، فتق تضعیف شده یا پاره شده نیز گفته می‌شود) به معنی آسیب به دیواره سخت دیسک و یا حتی بیرون‌زدگی ماده درون آن است. از طرفی کانال نخاعی که دارای فضای محدودی است، به‌طور هم‌زمان برای عصب نخاعی و قطعه دیسک فتق شده جابجا شده کافی نیست. به همین دلیل این تغییر مکان و آسیب دیسک بر روی اعصاب نخاعی فشار می‌آورد و اغلب باعث ایجاد درد در ناحیه خود فتق دیسک می‌شود که ممکن است شدید باشد.
بنابراین اولین پاسخ به سؤال درد دیسک کمر به کجا می‌زند درواقع خود کمر و ناحیه دیسکی است که مورد آسیب قرار گرفته است. معمولاً فتق دیسک کمری بیشتر در قسمت‌های تحتانی کمر شایع هستند. ناحیه‌ای که درد در آن تجربه می‌شود بستگی به این دارد که کدام قسمت از ستون فقرات تحت تأثیر قرار گرفته است. درد دیسک کمر ممکن است در برخی افراد باعث دردهای رادیکولوپاتی شود و در برخی افراد اصلا رادیکولوپاتی ایجاد نشود. یعنی گاهی آسیب فشاری بر نخاع وارد نکرده و تنها در خود کمر حس می‌شود یا تنها در باسن و لگن حس شود. بنابراین دیسک کمر همیشه لزوما خود را بصورت دردهای رادیکولوپاتی یا ارجاعی نشان نمی‌دهد. اما درصورتی‌که آسیب فتق دیسک به دلیل عدم مراجعه به‌موقع به مراکز تخصصی ارتوپدی و متخصصان ارتوپد یا ستون فقرات دیر تشخیص داده شده یا در درمان آن سهل‌انگاری شود، بیماری پیشروی کرده و ماده داخلی دیسک یا پارگی دیسک بر روی عصب‌های عبوری از مجاورت دیسک فشار وارد می‌کند که باعث درد و التهاب در نواحی مربوط به آن عصب می‌شود.
مورد دیگری که باید در پاسخ به سوال درد دیسک کمر به کجا می‌زند به آن دقت کنید این است که بسیار مهم می‌باشد که دیسک کمر مورد نظر چگونه بیرون زده است؟ به عنوان مثال از کنار یا مرکز نخاع یعنی بخش سنترال آن بیرون زده یا قسمت دیگر؟ به این معنی که به خود نخاع فشار می آورد یا ریشه های نخاعی ؟ بسته به موقعیت فتق دیسک مانند فتق دیسک بین L1 و L2 یا L2 و L3 و...، علائم بسیار متفاوت خواهند بود. دردهای رادیکولوپاتی ناشی از این فتق دیسک‌ها میتواند کل ناحیه تحتانی اعم از پشت ران، کنار ران، زانو، ساق پا، کنار ساق پا، روی پا، انگشتان پا، داخل لگن، اطراف مقعد و ... را درگیر کند و همیشه هم به شکل درد نیست و میتواند باعث احساساتی مانند گزگز، اسپاسم، مورمور، حالت ضعف و سستی، حالت راه رفتن روی ابر، حالت پفکی و نامتعادل هنگام راه رفتن، خواب رفتگی و ... شود. گاهی نیز دیسک کمر اصلا خود کمر یا لگن را درگیر نمی کند و تنها خودش را بصورت علائم پاراستزی یا اسپاسم در نقطه یا نقاطی از اندام تحتانی نشان می‌دهد که شایعترین آنها اطراف زانو، ساق، مچ پا و انگشتان پا هستند.
بنابراین هرگونه دردی در اندام تحتانی اگر کلاسیک باشد یعنی دردی که از داخل باسن به پایین و حتی کمی بالاتر از لگن و تا پایین پا در قسمت‌های مختلف مانند ساق، زانو، انگشتان و ... کشیده می‌شود، بیشتر مشکوک به دیسک کمر است. اما همچنین هرگونه دردی که در قسمت‌های تحتانی بیش از چند روز طول کشید، علت آن میتواند دیسک کمر باشد و باید بررسی شود و بسیار هم شایع هست. بررسی این دردها با تست‌هایی مانند ایکس ری، ام آر آی، نوار عصب و عضله انجام می‌شود و بسته به میزان شدت و تشخیص، درمان مورد نیاز باید انجام شود. تشخیص و درمان بیماری‌های کمر به ویژه دیسک کمر به دلیل اینکه میتواند عواقب ناگواری داشته باشد، حتما باید توسط ارتوپد انجام شود.
دلایل ایجاد فتق دیسک کمر
فتق دیسک میتواند دلایل بسیار متفاوتی داشته باشد که شایعترین آن افزایش سن و درنتیجه تحلیل استخوان‌ها و خشک شدن رطوبت داخل دیسک است؛ بنابراین این آسیب یک فرایندی دارد که برحسب فعالیت‌های فرد، قدرت بدنی، سبک زندگی و... میتواند از زمان‌های متفاوتی در عمر یک فرد شروع شود. از طرفی ممکن است حتی در سنین پایین در اثر استفاده بیش‌ازحد از مهره‌ها و انجام فعالیت‌های خاص مانند حمل جسم‌های سنگین آن‌هم به‌طور ناصحیح و یا ضربات ناشی از تصادفات شدید و سقوط این آسیب ایجاد شود.
برخی از افراد به دلیل شرایط زندگی خود ممکن است در برابر مشکلات دیسک آسیب‌پذیرتر باشند و درنتیجه زودتر دچار فتق دیسک در چندین نقطه از ستون فقرات شوند.
چه زمانی و چگونه باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید؟
خوشبختانه اکثر فتق دیسک‌ها برای درمان و بهبودی نیازی به جراحی ندارند و اگر با مشاهده علائم اولیه درد در ناحیه کمر به‌موقع به متخصص ارتوپد مراجعه کرده و فتق دیسک برایتان تشخیص داده شود، می‌توانید در زمان مناسب با انجام درمان‌های غیر جراحی از آسیب‌های رادیکولوپاتی دور باشید. معمولاً متخصص بعد از گرفتن شرح‌حال و انجام عکس‌برداری‌های لازم تشخیص نهایی را اعلام خواهد کرد و در ابتدا درمان‌های محافظه‌کارانه را به شما پیشنهاد می‌کند. این موارد عبارت‌اند از:
• فعالیت‌ها را برای ۲ تا ۳ روز محدود کنید. البته پیاده‌روی با تحمل کمی درد همراه با داروی ضدالتهابی مانند ایبوپروفن توصیه می‌شود.
• پزشک از شما می‌خواهد برخی از تمرینات ورزشی برای دیسک کمر و سیاتیک را انجام دهید که عضلات را تقویت کرده و درد را کاهش خواهد داد.
اگر علائم شما بیش از چهار هفته طول کشید و بهبود پیدا نکرد، باید در اسرع وقت به یک متخصص ارتوپدی خوب و باتجربه که به طور تخصصی در زمینه ستون فقرات فعالیت کند، مراجعه نمایید. معمولاً این پزشکان با بررسی دقیق‌تر از طریق سی‌تی‌اسکن و یا ام آر آی میزان پیشروی آسیب را مشخص می‌کنند تا درمان‌های بهتری برای آن انجام شود. در صورت وجود علائم ضعف قابل‌توجه در پا، از دست دادن احساس در ناحیه تناسلی، عدم کنترل ادرار یا مدفوع، سابقه سرطان متاستاتیک، عفونت یا تب قابل‌توجه اخیر و رادیکولوپاتی یا افتادن جراحی توصیه می‌شود.
سایر درمان‌های غیر جراحی
درمان اولیه فتق دیسک بعد از مراقبت‌های محافظه‌کارانه و در صورت کارساز نبودن این مراقبت‌ها عبارت‌اند از:
تجویز دارو
در صورت خفیف تا متوسط بودن دردهای ناشی از فتق دیسک، معمولاً داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی تجویز می‌شود. همچنین ممکن است پزشک برخی از مسکن‌های بدون نیاز به نسخه یا گا‌هاً مسکن‌های تجویزی قوی‌تر را به‌صورت کوتاه‌مدت به شما توصیه کند.
تزریق اوزون یا کورتون
معمولاً درصورتی‌که درد آن‌قدر شدید باشد که باعث اختلال در زندگی روزمره بیمار شود، پزشک از داروهای ضد درد و التهابی مانند اوزون و کورتون استفاده می‌کند که به‌صورت اپیدورال در ناحیه آسیب و درد تزریق می‌شود و علائم را سریعا کاهش می‌دهد. البته در برخی مراکز از تزریق کورتیکو استروئید‌ها استفاده می‌شود که عوارض جانبی دارند، اما تزریق اوزون روشی جدیدتر است که در مراکز معتبر و مجهز ارتوپدی مانند مجموعه ارتوپدی دکتر فرزاد توسط افراد ماهر انجام می‌شود که عوارض آن بسیار کمتر و ماندگاری تسکین درد طولانی‌تر است. به‌علاوه انجام این روش میتواند نیاز به جراحی را به تأخیر بیندازد و یا به‌طور کل آن را برطرف کند.
تزریق شل کننده‌های عضلانی
گاهی به دلیل التهاب و آسیبی که به دنبال فتق دیسک ایجاد می‌شود، عضلات برخی از نواحی مرتبط دچار اسپاسم و درد می‌شوند. در این صورت متخصص شما داروهای شل کننده عضلانی را برایتان تجویز می‌کند تا با تزریق آنها سریع‌تر از شر این اسپاسم ایجادشده خلاص شوید.
فیزیوتراپی
بعدازاینکه پزشک توانست با داروهای خوراکی یا تزریقی میزان درد و التهاب بیمار را کاهش دهد، ممکن است یک سری جلسات فیزیوتراپی را برای تقویت عضلات و جلوگیری از پیشرفت بیماری تجویز کند. این جلسات همچنین از این نظر مهم هستند که فیزیوتراپ به شما آموزش خواهد داد که حرکات بدنی خود مانند نشستن پشت میز، حمل اجسام سنگین و... را چگونه انجام دهید که فشار کمتری بر ستون فقرات وارد شده و طبیعتاً آسیب کمتری هم ایجاد شود.
عمل جراحی
درصورتی‌که گزینه‌های درمانی محافظه‌کارانه، مانند تزریق، فیزیوتراپی و دارو‌ها، درد را به‌طور کامل کاهش یا پایان ندهند یا علائمی از آسیب‌های عصبی دائمی مانند بی‌حس شدن پا ایجاد شود، به‌احتمال‌زیاد گزینه جراحی پیشنهاد می‌شود. مانند هر عمل جراحی، سن بیمار، سلامت کلی و سایر مسائل برای انجام این جراحی در نظر گرفته می‌شود. این جراحی بسیار مهم و پر ریسک است و به همین دلیل باید توسط متخصصان متبحر و باتجربه در این زمینه انجام شود تا خطر آسیب‌های عصبی به حداقل برسد.
سخن آخر
فتق دیسک از آسیب‌های شایع با افزایش سن بخصوص در افرادی است که در سال‌های جوانی فعالیت‌های سنگین مانند برخی ورزش‌های حرفه‌ای، شغل‌های خاص مانند آرایشگری، دندانپزشکی و موارد این‌چنینی را به‌صورت دائم و بیش‌ازحد طبیعی انجام داده‌اند. اما آنچه در مورد فتق دیسک مهم است این است که این آسیب پیش‌رونده است و نیاز به پیگیری سریع، تشخیص و درمان به‌موقع دارد؛ زیرا درصورتی‌که دیر تشخیص داده شود بدن بیمار به درمان‌های غیر جراحی پاسخ مناسبی نخواهد داد و ریسک عمل جراحی دیسک کمر نیز بالاست؛ اما درصورتی‌که با مشاهده اولین علائم به یک مرکز ارتوپدی معتبر و متخصصین ارتوپدی خوب مراجعه کنید با انجام روش‌های درمانی غیر جراحی ساده می‌توانید علائم را بهبود داده و از پیشروی این بیماری جلوگیری نمایید.
خوشبختانه در مرکز تخصصی ارتوپدی دکتر فرزاد متخصصان بسیار حاذقی برای درمان دردهای دیسک کمر وجود دارند که با استفاده از تجهیزات مدرن می‌توانند به تشخیص و درمان مطلوب شما بپردازند
. جهت ارتباط با ما می‌توانید از لینک‌های موجود در سمت چپ صفحه استفاده کنید.