بی حسی انگشتان دست در بارداری؛ دلایل متعددی ازجمله دیابت بارداری، سندرم تونل کارپال و...
بارداری، اگرچه می‌تواند زمانی پر از شادی برای شما باشد که برای تولد کودک آماده میشوید، اما با علائم ناخواسته زیادی برای هر فرد نیز همراه است که برای هر بارداری می‌تواند کاملاً منحصربه‌فرد باشد. این علائم از حالت تهوع و خستگی صبحگاهی گرفته تا سوزش سر دل، کمردرد و تورم، درحالی‌که ممکن است انتظار داشته باشید این علائم را تجربه کنید، یکی از علائمی که ممکن است تعجبآور باشد، درد، سوزن‌سوزن شدن یا بی حسی انگشتان دست در بارداری و مچ دست است که می‌تواند دلایل متعددی ازجمله دیابت بارداری، سندرم تونل کارپال، بیش‌ازاندازه قرار گرفتن دست در یک موقعیت خاص و ... داشته باشد.
موارد متعددی هستند که میتوانند منجر به بی حسی انگشتان دست در بارداری یا بی‌حس شدن انگشتان دست راست در بارداری شوند. شاید بتوان گفت مهم‌ترین عامل تغییرات هورمونی زیاد در بارداری است، اما به‌طورکلی این موضوع نگرانکننده نیست و تنها در برخی موارد نادر ممکن است از عوارض آسیبهای عصبی مانند سندرم تونل کارپال، دیابت و ... باشد.
اگر چنین علائمی مانند بی‌حس شدن دست چپ در بارداری و یا بی حسی انگشت‌های دست در بارداری برایتان اتفاق افتاد نگران نشوید و قبل از هر قضاوتی این موضوع را با متخصص زنان خود مطرح کنید. ممکن است تنها با چند نکته مراقبتی ساده این موضوع حل شود و مشکلی برایتان ایجاد نگردد.
اگر میخواهید به‌طور دقیق‌تر با دلایل بی حسی انگشت‌های دست در دوران بارداری و نحوه درمان درد انگشتان دست در بارداری به‌صورت قطعی و مؤثر و همچنین با پاسخ به سوال برای بی حسی دست به چه دکتری مراجعه کنیم آشنا شوید، در ادامه با ما همراه گردید.
اگر بخواهیم به‌طور دقیق‌تر دلایل بی حسی انگشت‌های دست در بارداری را بررسی کنیم، به شرح زیر خواهند بود:
بی حسی انگشتان دست در بارداری به دلیل قرار گرفتن دست در یک موقعیت نامناسب:
ممکن است مادر به‌صورت اختیاری یا ناخواسته مثلاً هنگام خواب مچ دست را خم کرده باشد یا انگشتان و دست را زیر سر قرار داده باشد که در این صورت اگر به مدت طولانی دست در این حالت قرار گیرد منجر به خواب‌رفتگی یا بیحسی دست میشود. معمولاً این حالت در هنگام صبح بیشتر تجربه میگردد.
در این شرایط معمولاً بعد از اینکه کمی فعالیت خود را شروع کردید و یا دستها را حرکت دادید جریان خون به قسمتهای مختلف برگشته و بی حسی انگشتان دست در بارداری از بین میرود. این مسئله جای هیچ نگرانی ندارد و با دقت در نحوه قرار دادن دست در موقعیتهای مختلف به‌صورت ثابت می‌توانید تا حد زیادی از این امر جلوگیری کنید.
بی حسی انگشتان دست در بارداری به دلیل سندرم تونل کارپال:
سندرم تونل کارپال درواقع یک شکایت بسیار شایع در دوران بارداری است و می‌تواند تا60 درصد از زنان باردار را تحت تأثیر قرار دهد. اگرچه معمولاً این بیماری در زنان باردار موقتی است، اما سندرم تونل کارپال در بارداری می‌تواند باعث ایجاد ناراحتیهای زیادی شود که گاهاً آزاردهنده است.
اگر بخواهیم بگوییم علت ایجاد این سندرم در بارداری و بی حسی انگشتان دست در بارداری ناشی از آن چیست باید بگوییم وقتی باردار هستید جهت خون‌رسانی کامل به جنین، حجم خون شما دو برابر خواهد شد. درنتیجه میزان فشار و تورم در تمامی قسمتهای بدن نیز بیشتر میشود.
هنگامی‌که تورم در اطراف مچ دست رخ میدهد، می‌تواند عصب میانی در تونل کارپال به نام عصب مدیان را تحت‌فشار قرار دهد. در حالت عادی نیز که بارداری وجود ندارد این عصب در صورت انجام کارهای تکراری با مچ مانند تایپ زیاد تحریک میشود. عصب میانی وظیفه دارد حس در دست، انگشتان و بسیاری از عضلات دست را حمایت کند.
جاناتان مکنین، جراح ارتوپدی دست بیمارستانهای دانشگاهی میگوید وقتی عصب میانی به هر دلیلی فشرده میشود، می‌تواند باعث بیحسی، سوزن‌سوزن شدن، درد و ضعف در دستها شود. تورم در دستها به دلیل کاهش حرکت دست و انگشتان می‌تواند بدتر شود. فعالیتهای تکراری نیز می‌تواند علائم تونل کارپال را در بارداری تشدید کند.
علائم سندرم تونل کارپال در بارداری طبق گزارشات در سه‌ماهه سوم قابل ردیابی است و می‌تواند علت درد انگشتان دست در ماه آخر بارداری باشد. این علائم معمولاً در شب به دلیل توزیع مجدد مایعات و همچنین قرار گرفتن مچ دست در هنگام خواب در یک موقعیت خاص مانند خمیده قرار گرفته زیر سر بارزتر است. دکتر مکنین توضیح میدهد که فشار در تونل کارپال زمانی که مچ دست در حالت خم شدن یا اکستنشن کامل است می‌تواند دو الی سه برابر افزایش پیدا کند.
علائم مهم و شایع سندرم تونل کارپال در بارداری نیز عبارت‌اند از:
درد در مچ دست، دست یا انگشتان
احساس سوزش
مورمور
بیحسی
ضعف
کاهش مهارتهای حرکتی انگشتان مانند تایپ کردن طولانی‌مدت و سریع
دکتر مکنین میگوید، خبر خوب این است که علائم سندرم تونل کارپال مرتبط با بارداری معمولاً پس از زایمان بعد از مدتی از بین میروند، اگرچه ممکن است تا شش هفته پس از زایمان طول بکشد تا بهبود یابد. مهم است که علائم را به‌دقت بررسی کنید؛ زیرا ممکن است ادامه داشته باشند و منجر به آسیب دائمی عصبی شوند که در این صورت حتماً باید به یک متخصص ارتوپدی خوب مراجعه شود و اقدامات درمانی مناسب صورت گیرد.
وقتی صحبت از درمان علائم سندرم تونل کارپال در بارداری میشود، متخصصان ارتوپدی روشهای محافظه‌کارانه را به‌عنوان اولین خط درمان توصیه میکنند؛ زیرا معمولاً در بارداری هر دارویی را نمیتوان استفاده نمود. برخی از این روشهای درمانی عبارت‌اند از:
پوشیدن آتل یا مچ‌بند در حالت خنثی هنگام خواب
دست درمانی یا فیزیوتراپی برای تمریناتی برای کمک به کنترل تورم
داروها (از پزشک خود بپرسید که آیا داروهایی مانند ضدالتهاب غیراستروئیدی وجود دارد یا خیر) مصرف داروهای تجویزی توسط پزشک که با توجه به شرایط شما نوشته شده است یا استروئیدها در دوران بارداری بی‌خطر است.
تزریق استروئید در تونل کارپال اغلب می‌تواند تسکین مؤثری را در صورت ناموفق بودن سایر گزینههای درمانی ایجاد کند.
جراحی برای سندرم تونل کارپال در بارداری تنها برای مواردی که به درمان محافظه‌کارانه پاسخ نمی‌دهند اختصاص دارد. به‌طورکلی توصیه میشود برای انجام عمل جراحی تا پس از زایمان صبر کنید، اگرچه می‌توانید با ارائهدهنده خود در مورد خطرات و مزایای آن صحبت کنید.
کارهای دیگری که می‌توانید در خانه برای کمک به تسکین علائم تونل کارپال انجام دهید عبارت‌اند از:
برای تسکین درد و بهبود گردش خون مچ دست، دست خود را مکرراً کشش دهید و به‌آرامی تکان دهید.
هنگام انجام حرکات تکراری مانند تایپ کردن، تمرکز بر صاف نگه‌داشتن مچ دستها، مطمئن شوید که به‌درستی دستها و مچهای خود را قرار داده‌اید.
کاهش مصرف نمک برای کاهش تورم و فشار بر روی عصب مدیان بسیار مفید است.
بی حسی انگشت‌های دست در بارداری به دلیل کم‌خونی:
کم‌خونی ناشی از فقر آهن در دوران بارداری می‌تواند باعث "سندرم پای بی‌قرار" شود که ممکن است با گزگز یا احساس خزش در پاها همراه باشد. کمبود ویتامین B12 در دوران بارداری آسیب عصبی ایجاد خواهد کرد که می‌تواند بی حسی انگشتان دست در بارداری و همچنین ضعف عمومی عضلانی، مشکل در راه رفتن، از دست دادن حافظه و نگرانیهای مربوط به سلامت روان را نیز ایجاد نماید.
بی حسی انگشتان دست در بارداری به دلیل پره اکلامپسی:
پره اکلامپسی یک بیماری جدی در دوران بارداری است که با افزایش فشارخون می‌تواند باعث تورم شدید شود و ممکن است علت بالقوه بی حسی انگشت‌های دست در بارداری و گزگز در بارداری باشد. اگر احساس گزگز و بیحسی شما با اختلالات بینایی، سردردهای شدید، کاهش خروجی ادرار، درد شدید شکم، استفراغ، حالت تهوع یا تشنج همراه است، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
بی حسی انگشتان دست در بارداری به دلیل دیابت بارداری:
دیابت بارداری گاهی اوقات علائمی مانند سوزن‌سوزن شدن و بیحسی در دستها و پاهای شما ایجاد میکند. اگر قبلاً به این بیماری مبتلا شدهاید، این علائم ممکن است نشانهای از عدم مدیریت صحیح دیابت بارداری باشد. با ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی خود در مورد گزگز و بیحسی یا هر علامت جدید دیگری که ممکن است به تشخیص و مدیریت دیابت بارداری شما مرتبط باشد، صحبت کنید.
ممکن است علاوه بر دستها سایر قسمتهای بدن بخصوص اندام تحتانی نیز دچار بیحسی شوند که مهم‌ترین دلایل آنها عبارت‌اند از:
سیاتیک در بارداری:
احتمالاً شایعترین علت گزگز و بیحسی در پشت، پاها و باسن در دوران بارداری، سیاتیک است که در اثر فشار دادن عصب سیاتیک ناشی از بزرگ شدن رحم و تغییر مرکز ثقل ایجاد میشود. این وضعیت معمولاً در سه‌ماهه سوم بارداری ایجاد میشود و اغلب خفیف است، اما می‌تواند برای برخی از زنان ناتوانکننده نیز باشد.
علائم سیاتیک در بارداری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درد به تنهایی، سوزش و درد همراه با هم
احساس ضعف و بیحسی در یک‌طرف بدن، اما گاهی اوقات هر دو طرف را تحت تأثیر قرار میدهد.
علائمی که در قسمت تحتانی کمر، باسن و حرکت به سمت پایین پا ظاهر میشوند.
احساس سوزن‌سوزن شدن، بیحسی و ضعف عضلانی
مرالژیا پارستتیکا در بارداری:
درحالی‌که سیاتیک یک بیماری نسبتاً شایع بارداری است که می‌تواند شامل بیحسی و سوزن‌سوزن شدن پشت، پاها و باسن باشد، وضعیتی به نام مرالژیا پارستتیکا نیز ممکن است ایجاد شود. مرالژیا پارستتیکا ناشی از فشار روی عصب پوستی جانبی فمورال (LFCN) است که عصبی در جلو و کنار ران شماست.
علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
بیحسی و درد در ران که ممکن است به قسمت بیرونی زانو سرایت کند.
بیحسی و احساس سوزش نیز ممکن است.
حس "خنجر زدن" در ناحیه ران
علائمی که معمولاً به یک پا محدود میشوند (تصور میشود گاهی اوقات ناحیه باسن نیز درگیر میشود.
بیحسی و گزگز عمومی دستها، انگشتان، پشت، پاها و باسن در دوران بارداری را میتوان با ماساژ ملایم، اطمینان از تغییر وضعیت خواب (استفاده از بالش بدن بارداری کمک زیادی میکند)، حمامهای آرامبخش و کشش، درمان کرد. علاوه بر این، پزشک شما ممکن است پس از تشخیص، درمان را برای بیماری شما توصیه کند.
برخی از روشهای درمان سیاتیک و مرالژیا پارستتیک عبارت‌اند از:
پدهای گرمایشی
ماساژ درمانی
فیزیوتراپی
داروی ضد درد مناسب بارداری
به سمتی از بدن خود بخوابید که تحت تأثیر قرار نگرفته است.
دوش آب گرم یا حمام آب گرم
راههایی برای بهتر خوابیدن در دوران بارداری دوقلو
اگرچه باردار بودن به اندازه کافی خستهکننده و طاقتفرسا است، گاهی اوقات مادران آینده علائم بسیار غیرمنتظره‌ای را به‌خصوص در چند ماه آخر تجربه میکنند. برای مثال بیحسی و سوزن‌سوزن شدن را در نظر بگیرید. برخی از زنان باردار در اواخر بارداری احساس سوزن‌سوزن شدن یا بیحسی در دستها، انگشتان، پاها، پشت یا باسن خود خواهند داشت که باعث درد انگشتان دست در ماه آخر بارداری نیز میشود.
این علائم نه‌تنها میتوانند آزاردهنده و گاهی بسیار ناراحتکننده شوند، بلکه ممکن است شما را به این سؤال وادار کنند که دقیقاً چه اتفاقی افتاده است و آیا باید نگران بود یا مسئله خاصی ایجاد نشده است؟ اگر این بیحسی حتی بعد از حرکت کردن انگشتان برطرف نشد و درد و بیحسی دست چپ در بارداری یا دست راست بهبود پیدا نکرد حتماً باید به متخصص خود اعلام کنید تا علت خواب رفتن انگشتان دست راست در بارداری یا دست چپ را بررسی کرده و درمان مناسب به‌عنوان درمان درد انگشتان دست در بارداری ارائه شود؛ اما معمولاً جای نگرانی ندارد و موقتی است.
بی حسی انگشتان دست در بارداری درواقع خودش نوعی علامت است که اساساً به دلیل فشار اضافی وارد شده به برخی از عصبها مانند عصب مدیان در تونل کارپال ایجاد میشود؛ اما اگر بخواهیم به‌صورت شفاف‌تر بررسی کنیم که این حالت چگونه است، ویژگیهای زیر را میتوان بیان نمود:
افزایش علائم هنگام بیدار شدن از خواب، در نیمه‌شب، یا هنگام انجام برخی حرکات با بدن
احساس سوزن‌سوزن شدن، از دست دادن حس، یا سوزش تابشی یا سوزن‌سوزن شدن که با درد همراه است.
با افزایش وزن و احتباس مایعات در اواسط یا انتهای بارداری این علائم بیشتر دیده میشوند.
شما می‌توانید هورمونها و همچنین تغییرات طبیعی بدنی را که تجربه میکنید به خاطر احساس بیحسی و گزگز سرزنش کنید. همان‌طورکه بارداری شما پیشرفت میکند، بدن شما هورمون ریلکسین بیشتری تولید میکند که به رباطهای شما در دوران بارداری و زایمان اجازه میدهد تا کشیده شوند.
بااین‌حال، ریلکسین اضافی همچنین باعث میشود وضعیت بدن و مرکز ثقل شما تغییر کند. درنتیجه، اعصاب شما ممکن است در این تغییرات تحت‌فشار قرار گرفته و باعث درد تیرکشنده و سوزن‌سوزن شدن پاها، رانها، پشت و باسن شود.
به‌طور مشابه، همان‌طورکه رحم شما سنگینتر و پرتر میشود، فشار غیرعادی بر عضلات، رباطها و اعصاب شما در اندام دیگر نیز وارد میکند که می‌تواند به احساس بی حسی انگشتان دست در بارداری و گزگز کمک کند. با پیشرفت بارداری به سمت سه‌ماهه دوم و سوم بارداری، تورم دستها و پاها به دلیل احتباس آب شایع‌تر است. این تورم می‌تواند به احساس بیحسی و گزگز در اندامهای شما کمک کند و همچنین می‌تواند بر اعصاب مچ دست، پشت، پاها، رانها و باسن فشار وارد کند که علت خواب رفتن انگشتان دست راست در بارداری نیز است.
بنابراین تجربه بیحسی و سوزن‌سوزن شدن در دستها و انگشتان، به‌خصوص با پیشرفت بارداری، غیرعادی نیست. برای برخی از زنان، این مایع اضافی به عصب مدیان مچ دست فشار میآورد و باعث سندرم تونل کارپال میشود.
درمان درد انگشتان دست در بارداری معمولاً به‌صورت خودبه‌خود انجام میشود و در بیشتر موارد بیحسی و گزگز در بارداری طبیعی و شایع است. بااین‌حال، هرگونه علائم جدید باید متخصص زنانی که مراقبتهای دوران بارداری شما را به عهده دارد در میان گذاشته شود.
اگر علائم دیگری همراه با بیحسی و سوزن‌سوزن شدن مانند خونریزی واژن، درد شدید شکم، انقباضات، سردردهای شدید، تاری دید یا تورم شدید را تجربه کردید، می‌تواند نشانهای از پره اکلامپسی باشد که در این صورت برای درمان درد انگشتان دست در بارداری باید فوراً علائم را به پزشک اطلاع دهید. در غیر این صورت درمانها شامل استفاده از پدهای گرمایشی، ماساژ درمانی و در برخی موارد استفاده از مُسکن است.
اگر موارد مربوط به سیستم اسکلتی و عضلانی مانند سندرم تونل کارپال ناتوانکننده باشد نیز ممکن است متخصص شما را به یک متخصص ارتوپد خوب ارجاع دهد تا درمان از طرف ایشان صورت گیرد.
در بیشتر موارد، بیحسی و گزگز در بارداری به دلیل افزایش وزن، تغییراتی در میزان مایعات و هورمونها ایجاد میشود که درمان برای درد انگشتان دست در بارداری در این شرایط معمولاً به‌صورت خاص تجویز نمیشود و بیشتر توصیه‌های مراقبتی صورت خواهد گرفت.
در برخی موارد، مانند موارد سندرم تونل کارپال ناشی از بارداری، سیاتیک یا مرالژی پارستتیکا ممکن است عصب فشرده شده بیش‌ازحد درگیر باشد. در این موارد، درمانهای خانگی، فیزیوتراپی، یا داروهای مسکن مورد تأیید پزشک، تمام چیزی است که برای تسکین لازم است.
تمامی مواردی که به‌عنوان دلایل بی حسی انگشت‌های دست در بارداری گفته شد میتوانند دلیل درد انگشتان دست در ماه آخر نیز باشند.
درواقع فشارهای عصبی در دست می‌تواند به‌مرور با پیشرفت بارداری بدتر شده و علاوه بر بیحسی درد انگشتان دست در ماه آخر بارداری را نیز ایجاد کند. معمولاً برای درمان این موضوع نیز تنها روشهای مراقبتی محافظه‌کارانه در خانه توصیه میشود و بعد از زایمان کم‌کم این دردها فروکش خواهند کرد اما اگر بعد از زایمان هم ادامه پیدا کرد حتماً با مراجعه به یک متخصص ارتوپدی خوب، علت آن را بررسی و اقدامات درمانی لازم را انجام دهید.
اگرچه بیشتر موارد بی حسی انگشتان دست در بارداری و گزگز طبیعی است، اما برخی از شرایط جدیتری نیز مانند پره اکلامپسی وجود دارد که بیحسی و سوزن‌سوزن شدن دست می‌تواند از علائم آن باشد. اگر به هر یک از شرایط زیر مشکوک هستید، باید فوراً آنها را با ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی خود در بارداری در میان بگذارید؛ زیرا می‌تواند منجر به عوارض خطرناک در دوران بارداری مانند سقط‌جنین، زایمان زودرس و ... شود.
اگر بی حسی انگشت‌های دست در بارداری بیش‌ازحد شما را اذیت میکند و حتی ناتوانتان کرده است می‌توانید برای مشورت با یک متخصص ارتوپدی خوب و باتجربه و کمک گرفتن از آنها در برخی درمانها مانند فیزیوتراپی به مرکز تخصصی ما نیز مراجعه کنید که راههای ارتباطی این مرکز در سمت چپ صفحه برایتان قرار داده شده است.