بی حسی دست بعد از آزمایش خون
بی حسی دست بعد از آزمایش خونیکی از علائمی است که ممکن است بعد از خونگیری یا رگگیری اتفاق بیافتد. درواقع این علامت از رایجترین تجربیات است. برخی ممکن است تنها بیحسی در دست را بعد از گرفتن خون احساس کنندپف اما برخی دیگر بخصوص افرادی که دچار کمخونی هستند ممکن است علائمی مانند سردرد و سرگیجه یا حتی غش را نیز تجربه نمایند. اگر میخواهید با دلایل بی حسی دست بعد از آزمایش خون و سایر آسیبهای عصبی بعد آزمایش خون آشنا شوید و بتوانید آن را بهطور مؤثر کنترل کنید، در ادامه با ما همراه شوید.
آنچه در این مقاله می خوانید:
آیا خونگیری میتواند باعث آسیب عصبی یا بی حسی دست بعد از آزمایش خون شود؟
دادن آزمایش خون میتواند برای بسیاری از افراد استرسآور باشد و امری طبیعی است. برخی از افراد چشمان خود را هنگام آزمایش خون میبندند و نفس خود را حبس میکنند. برخی دیگر با شمردن کاشیهای کف سالن حواس خود را پرت میکنند و عدهای هم بسیار شجاع هستند و بدون ترس مستقیم به سوزن خیره میشوند. گرفتن خون یک روش معمول و ضروری پزشکی است که میتواند بسیاری از شرایط سلامتی را برای متخصصان مختلف مشخص کند و تقریباً همه افراد بدون در نظر گرفتن جنسیت باید در مقطعی آن را تحمل کنند.
برای اکثر افراد، گرفتن خون سریع و بدون درد است. مرگ ناشی از خونگیری اشتباه بسیار نادر است و این روش معمول بهندرت باعث صدمات جدی میشود؛ اما ممکن است یک تکنسین پس از خونگیری در صورت انجام نادرست کار، آسیب جدی به اعصاب محیطی در دست فرد متقاضی وارد کند که میتواند منجر به بی حسی دست بعد از آزمایش خون شود. گاهی این سوال برای افراد پیش میآید که برای بی حسی دست به چه دکتری مراجعه کنیم؟ برای پاسخ به این سوال نیز در ادامه با ما همراه باشید.
بی حسی دست بعد از آزمایش خون چطور رخ میدهد؟
درواقع بی حسی دست بعد از آزمایش خون ناشی از آسیب عصبی است که به دلیل عدم تجربه و مهارت فرد انجامشده هنگام خونگیری رخ میدهد. بهطورکلی فردی که برای خونگیری آموزش دیده باشد، فلبوتومیست نامیده میشود. میتوان گواهی فلبوتومی را در کمتر از 6 ماه تا یک سال دریافت کرد. خونگیری صحیح بسیار آسان است و یادگیری آن کوتاهمدت خواهد بود؛
اما هنوز هم برای یک فلبوتومیست مهم است که بهخوبی آموزش دیده باشد و از استانداردهای مراقبت پزشکی پیروی کند تا از اشتباهاتی مانند آسیبهای عصبی در دستان فرد و بیحس شدن دست پس از آزمایش خون جلوگیری کند. برخی از مهمترین دستورالعملهایی که فلبوتومیستها باید برای جلوگیری از بیحس شدن دست پس از آزمایش خون رعایت کنند، عبارتاند از:
- ♦تکنسین باید در صورت امکان از ورید کوبیتال میانی برای خونگیری استفاده کند. این به این دلیل است که این ورید به شریانها و اعصاب بازو خیلی نزدیک نیست و احتمال آسیب عصبی و بیحس شدن دست پس از آزمایش خون را تا حد زیادی کاهش میدهد.
- ♦بعد از ورید کوبیتال مدیان، فلبوتومیست میتواند از ورید سفالیک جانبی و سپس ورید باسیلیک استفاده کند.
- ♦فلبوتومیست باید سوزن تمیز، یکبارمصرف و استریل را وارد رگ بیمار کند. به این معنی که نباید سوزن را برای بررسی رگ به اطراف حرکت دهد و قبل از واردکردن سوزن باید رگ موردنظر بهطور دقیق مشخص شود.
- ♦پس از دو تلاش ناموفق، یک فلبوتومیست یا سرپرست دیگر باید برای کمک فراخوانده شود.
- ♦اگر بیمار درد داشت، تکنسین باید فوراً سوزن را بیرون بیاورد.
- ♦سوزن باید بدون پاره کردن رگ موردنظر وارد رگ شود.
- ♦فلبوتومیست نباید سوزن را با زاویه بیش از 30 درجه وارد رگ بیمار کند.
- ♦فردی که خونگیری را انجام میدهد باید دستکشهای استریل بپوشد و همه اصول بهداشتی را بهدرستی رعایت کنند.
- ♦یک تورنیکت یا سوزن نباید برای مدت طولانی درون رگ باقی بماند. (حداکثر 1 دقیقه.)
در کنار تمامی موارد گفتهشده در بالا اگر یک فلبوتومیست بیدقت باشد یا بهخوبی آموزش ندیده باشد، ممکن است استاندارد مراقبت را نقض کند. این امر نیز میتواند منجر به آسیب عصبی موقت یا دائمی در بازوی بیمار شود که از عوامل اصلی بروز علائمی مانند بیحس شدن دست پس از آزمایش خون است.
اگر بخواهیم بهطور دقیقتر بگوییم بیحس شدن دست پس از آزمایش خون چگونه اتفاق میافتد باید نحوه آسیب عصبی ناشی آزمایش خون توسط یک فرد بیتجربه را بررسی کنیم. اعصاب ظریف در نزدیکی رگهای بازو قرار دارند؛ بنابراین یک فلبوتومیست باید با دقت "هدفگیری" کند.
هنگامیکه کار بدون دقت و مهارت لازم انجام شود یک عصب تحتفشار قرار میگیرد و بیمار یک حالت شوک در دست یا درد شدید و تیرکشنده را احساس میکند. یکی دیگر از نشانههای آسیبدیدگی عصب، سوزنسوزن شدن مداوم، سوزش، بیحس شدن دست پس از آزمایش خون و ضعف عضلانی است.
گاهی اوقات آسیب عصبی خفیف و موقت است و بعد از چند دقیقه الی چند ساعت خودبهخود بهبود مییابد. در مواردی نیز ممکن است آسیب بیحس شدن دست پس از آزمایش خون دائمی باشد که برای رفع آن نیاز به جراحی دارد.
آیا در صورت بی حسی دست بعد از آزمایش خون میتوان شکایت کرد؟
چه آسیب عصبی موقت ایجاد شود و چه آسیب عصبی و بیحس شدن دست پس از آزمایش خون بهصورت طولانیمدت تجربه شود شما میتوانید از فرد انجامشده شکایت کنید و غرامت دریافت نمایید. بااینحال، معمولاً زمانی حکم قضایی به نفع شماست که آسیب دائمی ایجاد شده باشد و در سایر موارد بیحس شدن دست پس از آزمایش خون بهصورت موقت و کوتاهمدت جزء عوارض احتمالی محسوب خواهد شد.
درصورتیکه این اتفاق برایتان افتاد و شما شکایت کردید شما باید ثابت کنید که تکنسینی که خونگیری را انجام داده است، سهلانگاری کرده است.
موارد مربوط به آسیب عصبی پس از خونگیری، مانند بسیاری از موارد قصور پزشکی، اغلب به تساوی ختم میشود. بیمارستانها، مراکز پزشکی و آزمایشگاهها برای دفن این موارد با ناخن و دندان مبارزه خواهند کرد و گناه را نمیپذیرند.
بااینحال، شما میتوانید با گرفتن یک وکیل به نتیجه برسید؛ اما توصیه ما این است که از همان ابتدا برای انجام آزمایش خون خود به مرکزی مراجعه کنید که خودش معتبر و باسابقه باشد و از تکنسینهای کاملاً ماهر و باتجربه برای خونگیری استفاده کنند تا این مشکلات ایجاد نشود.
بی حسی دست بعد از آزمایش خون در صورت چه خطاهایی صورت میگیرد؟
بهطورکلی تجربه کم و عدم مهارت تکنسین خونگیرنده میتواند منجر به بیحس شدن دست پس از آزمایش خون شود اما اگر بخواهیم بهطور دقیقتر بررسی کنیم که چه خطاهایی این مشکل را ایجاد میکند، عبارتاند از:
- ♦فلبوتومیست سوزن را به جای رگ مستقیماً در عصب وارد میکند یا قبل از هدفگیری یک رگ، سوزن را فرو کرده و به اطراف حرکت میدهد تا ورید موردنظر را پیدا کند. در این صورت احتمالاً بیمار از درد ناگهانی و شدید شکایت دارد و اگر فلبوتومیست سوزن را خارج نکند و به خونگیری ادامه دهد منجر به آسیب دائمی عصبی میشود که نیاز به جراحی دارد.
- ♦آنها یک سوزن را برای مدت طولانی در رگ باقی میگذارند و باعث آسیب دائمی عصبی میشوند.
- ♦سوزن با زاویه بیش از 30 درجه وارد میشود و به عصب آسیب میرساند. در این شرایط اگر فلبوتومیست حتی زمانی که بیمار از درد شکایت میکند به خونگیری ادامه دهد، منجر به آسیب سندرم درد منطقهای پیچیده میشود.
- ♦تلاشهای زیاد برای خونگیری منجر به هماتوم (خونگیر افتاده در زیر سطح پوست) میشود که اغلب با درد و بیحسی همراه است و میتواند کمکم به آسیب دائمی عصبی تبدیل شود. دیسستزی (احساس سوزش) و پارستزی (احساس سوزنسوزن شدن و بی حسی) نیز ممکن است رخ دهد.
سؤالات متداول در مورد آسیبهای عصبی و بی حسی دست بعد از آزمایش خون
در این بخش قصد داریم به برخی از سؤالات پرتکرار شما عزیزان در مورد آسیبهای عصبی بعد از خونگیری و بیحس شدن دست پس از آزمایش خون پاسخ دهیم که عبارتاند از:
اگر فلبوتومیست هنگام خونگیری به عصب برخورد کند چه اتفاقی میافتد؟
متأسفانه، آسیب به عصب اتفاق میافتد. هنگام واردکردن سوزن، اگر پرستار یا فرد دیگری که خونگیری میکند مراقب نباشد، ممکن است بهطور تصادفی عصب را سوراخ کند. اگر آنها خون را از پایین مچ شما خارج کنند، میتواند به عصب اولنار آسیب برساند. آسیب عصبی میتواند منجر به درد طاقتفرسا، گزگز و ضعف عضلانی یا حتی بیحسی شود. اگر این آسیب دائمی و پیشرونده باشد در برخی مواقع حتی میتواند منجر به از کارأفتادن دست شود.
بعد از خونگیری دستم درد میکند، آیا به خاطر قصور فرد انجامشده است؟
بستگی دارد، اما ممکن است از قصور تکنسین موردنظر باشد. اگر بعد از خونگیری بازوی شما درد میکند یا حسی عجیب در دستان خود دارید، این علامت یک هشدار است؛ زیرا اینها علائم آسیب عصبی هستند و گاهی اوقات آسیب عصبی در اثر سوء تجربه و مهارت ایجاد میشود. پس مراقب درد شدید در بازوهای خود باشید. اگر عضلات بازوی شما درد میکند یا بیحس میشود، باید حتماً به یک پزشک مراجعه کنید تا وجود آسیبهای عصبی بررسی شوند.
چگونه میتوانم بفهمم که خونگیری باعث آسیب عصبی شده است؟
درد شدید تیرکشنده به سمت بالا یا پایین بازو یکی از علائم آسیب عصبی است که میتواند منجر به بی حسی دست بعد از آزمایش خون نیز بشود. احساس درد که شدت آن بر اساس موقعیت سوزن تنظیم میشود، یکی دیگر از موارد است.
احساس سوزنسوزن شدن یا نوعی شوک الکتریکی که از محل شروع به پایین بازو میرود نیز یک علامت دیگر است. بهطورکلی نیز درد یا سوزنسوزن شدن ناخوشایند در دست یا نوک انگشتان از علائم آسیب عصبی ناشی از خونگیری است.
علائم آسیب عصبی بعد از خونگیری کداماند؟
با توجه به اهمیت آسیبهای عصبی به دلیل پیشرونده بودن آن و علائمی که ایجاد میکند مانند بیحسی که میتواند در انجام فعالیتهای روزانه شما اختلال وارد کند، مهم است که در صورت بروز علائم آسیب عصبی بعد از خونگیری بلافاصله به پزشک مراجعه کرده و ارزیابیهای لازم و اقدامات درمانی را انجام دهید. مهمترین علائم آسیب عصبی بعد از خونگیری عبارتاند از:
- ♦بیحس شدن دست پس از آزمایش خون
- ♦گزگز در قسمتهای مختلف دست از بازو تا نوک انگشتان یا احساس سوزنسوزن شدن
- ♦احساس میکنید که جوراب یا دستکش خیلی تنگی پوشیدهاید.
- ♦درد یا ضعف عضلانی بهخصوص در بازوها
- ♦بهطور منظم چیزهایی را که در دست دارید نمیتوانید نگه دارید و ناخواسته رها میکنید.
- ♦درد شدید در دستها، بازوها
- ♦احساس گزگز شبیه یک شوک الکتریکی کوچک در دست
چه مدت طول میکشد تا بیحس شدن دست پس از آزمایش خون بهبود یابد؟
مطالعات نشان میدهد که اکثر آسیبهای عصبی مربوط به رگگیری در عرض ۱ تا ۲ ماه برطرف میشوند و برخی از آنها نهایتاً تا ۶ ماه طول میکشد. فقط در موارد نادری ممکن است علائم آسیبهای عصبی مانند بیحسی دست خیلی بیشتر از این طول بکشد.
از سوی دیگر، اگر تکنسین موردنظر عصب را تنها فشرده کند یا به آن آسیب خفیفی برساند اما آن را بریده یا سوراخ نکند، معمولاً طی6 تا 12 هفته بهبود مییابد. پس از 4 هفته استراحت پس از آسیبدیدگی، متخصصان میگویند که عصب بریده شده هر روز با سرعت 1 میلیمتر رشد میکند. در صورت عدم بهبود درنهایت ممکن است نیاز به جراحی باشد تا آسیب بهبود پیدا کند.
آیا آسیب عصبی ناشی از خونگیری آسیب جدی است؟
مطمئناً میتواند جدی باشد! شرکتهای بیمه بهشدت از ادعای آسیبهای شخصی که شامل آسیب عصبی است دفاع میکنند؛ زیرا آسیب عصبی میتواند منجر به صدمات قابلتوجه و پایدار شود. بهعنوانمثال میتواند بهطور کامل توانایی دست برای انجام فعالیتهای مختلف را صلب کند.
آیا میتوانید آسیب عصبی ناشی از خونگیری را اثبات کنید؟
اولازهمه ثبت صحیح آسیب عصبی در مورد شما بسیار مهم است. با مستندات خوب، میتوانید نشان دهید که آسیب عصبی به دلیل سهلانگاری رخ داده است. همچنین تشخیص اختلال عملکرد عصبی با تستهای تشخیصی هدایت عصبی امکانپذیر است.
سایر عوارض احتمالی ناشی آزمایش خون توسط افراد بیتجربه
بهطورکلی خونگیری عوارض جانبی خاصی ندارد و حتی برای انجام آن نیاز به بی حسی موضعی نیست. بااینحال، مواردی وجود دارد که ممکن است برخی یا همه علائم زیر را تجربه کنید:
درد در بازو بعد از خونگیری:
درد در محل واردکردن سوزن شایعترین عارضه جانبی رگگیری است. درجه درد از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما زمانی که سوزن ابتدا سطح پوست را سوراخ میکند و پس از چسباندن سرنگ به داخل ورید وارد میشوند، بیشتر قابلتوجه است.
درد یا ناراحتی ناشی از خونگیری در مواردی که پزشک یا پرستار تلاش مکرر برای سوراخ کردن رگ مناسب میکند، میتواند افزایش یابد. این عارضه جانبی اغلب در مورد کودکان یا بیماران مسن، در بیمارانی که رگهای آنها بهطور غیرمعمول نازک است، یا کسانی که فشارخون پایین دارند، صادق است.
ایجاد کبودی پس از رگگیری:
کبودی بعد از گرفتن خون نیز رایج است و اگرچه این حالت بیضرر است و معمولاً با گذشت زمان از بین میرود، اما میتواند برای برخی افراد ناراحتکننده باشد، بهخصوص اگر کبودی فراتر از نقطه واردکردن سوزن رخ دهد. هر چه پرستار باتجربهتر باشد، احتمال کبودی در دست شما کمتر میشود.
کبودی معمولاً در اطراف محل واردکردن سوزن ظاهر میشود (بهعنوانمثال، در داخل آرنج یا مچ دست)، اما میتواند فراتر از این محل گسترش یابد. این کاملاً طبیعی است و نباید باعث نگرانی شما شود. اگرچه کبودی میتواند ناخوشایند باشد، اما باید طی چند روز بعد آزمایش خون بدون مداخله پزشکی برطرف شود.
احساس سبکی سر بعد از خونگیری:
اقلیت کوچکی از افراد پس از خونگیری احساس ضعف میکنند و این ضعف میتواند با علائمی مانند احساس سبکی سر، سرگیجه، گرما، عرق کردن یا حالت تهوع همراه باشد. افت شدید فشار نیز میتواند منجر به غش شود که اغلب در افرادی رخ میدهد که از قبل فشارخون پایینی دارند. اگرچه این تجربه ناخوشایند است، اما جای نگرانی نیست و کارکنان کلینیک یا بیمارستان شما بهخوبی برای مقابله با مواردی ازایندست آماده خواهند بود.
احساس خستگی بعد از خونگیری:
حتی اگر احساس سبکی یا ضعف ندارید، رگگیری همچنان میتواند یک تجربه خستگی و کاهش انرژی برایتان ایجاد کند. در بیشتر موارد، این حالت بهتدریج و با پیروی از یک رژیم مقوی از بین میرود اما اگر خستگی شما در چند ساعت بعد بهبود نیافت یا بدتر شد، حتماً به دنبال مشاوره پزشکی باشید.
بهندرت، درد یا ناراحتی در بازو، دست یا انگشتان میتواند نشاندهنده التهاب بازو، آسیب تاندون یا عصب یا سوراخ شدن یک شریان باشد. کارکنان کلینیک یا بیمارستانی که خونگیری شما در آن انجام میشود آموزش دیدهاند تا هر یک از این عوارض جانبی غیرمعمول را تشخیص دهند و مناسبترین درمان و توصیه را به شما ارائه دهند. بااینحال شما باید در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر پس از خونگیری با پزشک متخصص تماس بگیرید:
- ♦سفتی، ضعف یا درد در بازو
- ♦دردی که با حرکت دادن بازو بدتر میشود.
- ♦سوزنسوزن شدن شدید یا بدتر در بازو
- ♦تورم شدید یا گسترش یابنده در بازو
- ♦قرمزی یا التهاب در بازو
- ♦تغییر رنگ یا دما در بازو یا دست
چگونه از عوارض جانبی و غش بعد از خونگیری جلوگیری کنیم؟
عوارض جانبی مانند درد و کبودی پس از خونگیری شایع است، اما نباید باعث نگرانی شما شود. اکثر علائم بدون مداخله شما یا ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی بهخودیخود برطرف میشوند. بااینحال، تعدادی از اقدامات احتیاطی وجود دارد که میتوانید برای به حداقل رساندن هرگونه ناراحتی که تجربه میکنید انجام دهید:
عوارض و علائم ایجاد شده در تجربههای قبلی را به کارکنان کلینیک اطلاع دهید:
اگر در گذشته پس آزمایش خون عوارضی را تجربه کردهاید، مطمئن شوید که این موضوع را به کارکنان کلینیک یا بیمارستان خود اطلاع میدهید. پزشک، پرستار یا سایر متخصصین مراقبتهای بهداشتی تمام تلاش خود را برای به حداقل رساندن هرگونه درد یا ناراحتی انجام میدهند و ممکن است بتوانند برای کمک به شما یک داروی بیهوشی ارائه دهند. هشدار دادن به کارکنان در مورد سابقه غش نیز به آنها کمک میکند تا این احتمال را پیشبینی کرده و بهطور مناسب واکنش نشان دهند.
درمان کبودی با R.I.C.E.:
برای کاهش کبودی بعد آزمایش خون استراحت کرده و از بلند کردن اجسام سنگین (مثلاً در باشگاه یا هنگام حمل مواد غذایی) حداقل تا 36 ساعت پس از خونگیری خودداری کنید، اما ورزش ملایم همچنان میتواند برای بهبودی مفید باشد.
همچنین میتوانید یک بسته یخ یا بسته سبزیجات منجمد روی ناحیه کبودی و وسیعتر بلافاصله پس از رگگیری قرار دهید. با قرار دادن کیسه یخ در یک پارچه تمیز به مدت 20 دقیقه از تماس مستقیم با پوست خودداری کنید. همچنین با فشار دادن روی کیسه یخ، فشار مستقیم به ناحیه کبودی وارد کنید. قرار دادن دست در ارتفاع بالاتر از قلب نیز میتواند در برخی افراد کبودی را کم کند.
بعد از 36 ساعت، یک پارچه گرم را به مدت 10 دقیقه روی ناحیه آسیبدیده بمالید و این کار را 2 تا 3 بار در روز ادامه دهید. این کار جریان خون را در ناحیه کبودی افزایش میدهد و رنگ طبیعی را ترغیب به بازگشت میکند.
کارهایی که نباید بعد از خونگیری انجام داد.
اکثر افراد پس از رگگیری عوارض جانبی کم یا بدون عوارض جانبی پایداری را تجربه میکنند، اما در نظر گرفتن محدودیتهای زیر پسازآن مفید است:
- ♦از مصرف مشروبات الکلی، ورزشهای شدید و حمامهای داغ و سونا خودداری کنید.
- ♦از ایستادن طولانیمدت خودداری کنید.
- ♦از فعالیتهایی که در صورت غش کردن خطرناک است، خودداری کنید.
- ♦به خانواده و دوستان خود اطلاع دهید که آزمایش خون دادهاید و احساس ناخوشایندی یا ضعف داشتهاید تا در صورت بدتر شدن وضعیت شما بتوانند بهدرستی پاسخ دهند.
سخن پایانی
بی حسی دست بعد از آزمایش خون یکی از عوارض احتمالی است که در اثر آسیب عصبی ایجاد میشود و عامل اصلی آن بیتجربگی و عدم مهارت فرد انجام دهنده است که در طول مقاله دلایل را بهطور کامل توضیح دادیم. بهترین راهکار برای جلوگیری از بروز این عوارض خطرناک مراجعه به مراکز تخصصی معتبر و باسابقه است که از تکنسینهای متبحر و با دانش کافی برای انجام این آزمایشات استفاده میکنند.