بی حسی انگشتان دست بعد از زایمان؛ یک نوع بیماری به نام سندرم کارپال
بارداری یکی از حساس‌ترین دوران‌های زندگی زنان است؛ در این دوران مادران چشم انتظار نوزاد جدیدی هستند که قرار است زندگی آنها را برای همیشه تغییر دهد. در روزهای حساس و طولانی بارداری و همچنین پس از زایمان، ممکن است عوارض مختلفی در جسم مادر به وجود آید که برخی از آنها ناخوشایند هستند. یکی از این عوارض، بی حسی انگشتان دست بعد از زایمان است. اگر شما یا یکی از عزیزانتان با این مشکل مواجه هستید، با ما تا انتهای مطلب همراه باشید تا با همدیگر در مورد این مشکل صحبت کنیم و اطلاعات خوبی به دست آوریم.
برخی از مادران پس از آن که دوران بارداری خود را سپری کرده و نوزاد خود را به دنیا آوردند، با تغییراتی در جسم خود مواجه می‌شوند. بی حسی انگشتان دست بعد از زایمان یکی از این تغییرات است که باید بدانیم برای بی حسی دست به چه دکتری مراجعه کنیم؟ پزشکان سر شدن دست بعد از زایمان را به نام سندرم کارپال تونل می‌شناسند. عصب میانی که در دست ما واقع شده است، از بین یک کانال استخوانی بسیار باریک در مچ دست عبور می‌کند. وظیفه اصلی که بر عهده این عصب وجود دارد، کنترل حرکات دست است. اما در طول دوران بارداری این عصب ممکن است تحت فشار قرار بگیرد و علائم خود را پس از زایمان با بی‌حسی انگشت دست نشان دهد.
تجربه نشان دهنده آن است که سر شدن دست بعد از زایمان، معمولاً بین 6 تا 12 هفته ادامه دارد. پس از گذشت این مدت، بی‌حسی انگشتان به طور کامل برطرف شده و مادران می‌توانند به زندگی عادی و معمولی خود بازگردند. اگر به هر علتی این روند همچنان ادامه داشت و هیچ نشانه‌ای از بهبودی وجود نداشت، حتماً مراتب را به پزشک خود اطلاع دهید.
همان گونه که در قسمت قبل به آن اشاره کردیم، اصلی‌ترین دلیل بی حسی دست بعد از زایمان، یک بیماری به نام سندرم کارپال تونل است. تحقیقات نشان دهنده آن است عصب هایی که به انگشتان دست می‌رسند، از تونلی به نام کارپال عبور می‌کنند. یکی از اتفاقاتی که در دوران بارداری برای جسم مادران باردار می‌افتد، ورم کردن بافت‌های بدن است که هنوز یک دلیل قاطع علمی برای آن پیدا نشده است.
بی حسی دست بعد از زایمان هنگامی به وجود می‌آید که کارپال تونل به سبب عللی مانند تجمع مایعات، تنگ شود. در چنین شرایطی فشار زیادی بر روی عصب دست وارد می‌شود و مادران آن را با بی‌حسی در انگشت دست خود احساس می‌کنند. بی حسی، گزگز، درد و سوزش انگشتان در دوران بارداری آغاز می‌شود و تا پس از زایمان نیز ادامه دارد. البته برخی از خانم‌ها ممکن است یک ماه پس از زایمان با بی حسی انگشتان دست مواجه شوند و این فرایند تا پس از قطع کامل شیردهی نیز ادامه داشته باشد.
یکی از مهم‌ترین سوالاتی که ممکن است برای برخی از خانم‌ها به وجود آید این است که علت بی‌حسی دست بعد از سزارین یا زایمان طبیعی چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم پارامترهای زیادی وجود دارند که چنین عارضه‌ای را با خود به همراه می‌آورند؛ از جمله این پارامترها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
1. ایجاد اختلالاتی در هورمون‌ها
پزشکان عقیده دارند که اختلالات هورمونی، می توانند به عنوان یکی از مهم‌ترین علل بی حسی انگشتان دست پس از زایمان به شمار روند. هورمون‌هایی که در دوران بارداری شروع به ترشح می‌نمایند، باعث احتباس آب در بدن مادر شده و به این صورت تورم تونل کارپال را به همراه می‌آورد. این موضوع عصبی که از این تونل عبور می‌کند را تحت فشار قرار داده و بی حسی انگشتان دست را به همراه می آورد.
2. دلایل فیزیکی برای بی حسی دست بعد از سزارین
هر چند هورمون‌ها نقش بسیار موثری در بی حسی دست بعد از زایمان دارند، اما علل دیگری نیز می‌توانند باعث به وجود آمدن چنین اتفاقی شوند. در واقع زمانی که جنین در رحم مادر شروع به رشد می‌کند، در قسمت جلوی بدن مادر فشار زیادی ایجاد شده و در نهایت ستون فقرات او به سمت جلو امتداد پیدا می‌کند. این روند باعث می شود که عضلات گردن و پشت مادر از حالت تعادل طبیعی خارج شوند. فشاری که این حالت بر روی گردن و شانه‌ها به وجود می‌آورد، در نهایت درد و بی‌حسی انگشتان دست را به همراه دارد.
3. فشار خون پایین
برخی از مادران در دوران بارداری و همچنین پس از زایمان، با پدیده فشار خون پایین مواجه می‌شوند. کاهش فشار خون، عوارض بسیار زیادی به همراه دارد که یکی از آنها، بی حسی انگشتان دست بعد از زایمان است. چرا که در چنین شرایطی، خون کافی به اندام‌ها و به خصوص انگشتان دست و پا نمی رسد و در نتیجه آنها دچار بی حسی خواهند شد. زمانی که یکی از اندام‌های بدن از خون کافی برخوردار نباشد، به مرور زمان با بی حسی، درد و گزگز مواجه می‌شود.
خوشبختانه برای بی حسی انگشتان دست بعد از زایمان، شیوه‌های درمانی متعددی وجود دارد. ما در این قسمت به برخی از آنها اشاره می‌کنیم؛ اما قبل از آن باید به این نکته بپردازیم که اگر این بی حسی همچنان ادامه دار بود و پس از انجام مراقبت‌های خانگی بهبود پیدا نکرد، حتماً به یک متخصص حاذق و با تجربه مراجعه نموده و این موضوع را با او در میان بگذارید. و اما درمان‌هایی که برای بی حسی دست بعد از زایمان وجود دارند عبارتند از:
کنترل وزن در دوران بارداری
یکی از مهم‌ترین مواردی که ممکن است پس از بارداری مشکلات متعددی را برای خانم‌ها به وجود آورد، اضافه وزن است. اگر شما بتوانید در دوران بارداری وزن خود را به صورت متعادل نگه دارید، بدون شک پس از زایمان کمتر در معرض عوارضی مانند بی حسی دست قرار خواهید گرفت.
تغذیه سالم در دوران بارداری
پزشکان همواره به مادران باردار توصیه می‌کنند که در این دوره مهم و حیاتی زندگی خویش، به تغذیه خود اهمیت دهند. مصرف غذاهای سالم، سبزیجات، میوه‌ها، پروتئین‌ها و ترکیباتی که سرشار از مواد معدنی و ویتامین‌ها هستند، به شدت توصیه می‌شود. همچنین در دوران بارداری باید تا آن‌جایی که می توانید مصرف قند، نمک و چربی را کاهش دهید. در طول روز آب فراوانی بنوشید تا همیشه سلامتی و شادابی جسم شما حفظ شود.
در هر شرایطی سعی کنید از سوتین های مناسب و استاندارد استفاده کنید
پوشیدن یک سوتین مناسب در دوران بارداری و پس از زایمان به شدت توصیه می‌شود. این سوتین‌ها از ایجاد فشار بر روی عصب میانی که از شانه شروع می‌شود و تا انگشتان دست امتداد پیدا می کند، جلوگیری به عمل می‌آورند. خوشبختانه سوتین‌های مخصوص بارداری و شیردهی در بازار وجود دارند که شما می‌توانید از آنها استفاده کنید.
آتل مچ دست
پزشکان به افرادی که دچار بی حسی انگشتان بعد از زایمان شده‌اند، توصیه می‌کنند که در هنگام خواب از آتل مچ دست استفاده کنند. این آتل مچ دست شما را صاف نگه داشته و فشاری که از طریق تونل کارپ بر روی عصب شما وارد می‌شود را به حداقل خود می رساند.
انجام ندادن فعالیت‌های سنگین
تا زمانی که هنوز انگشتان دست شما دچار بی حسی شده‌اند، نباید فعالیت‌های سنگین و تکراری با آن انجام دهید. در واقع شما باید هر حرکتی که باعث خم و راست شدن مکرر مچ دست و انگشتان دست شما می‌شوند را متوقف کنید.
استفاده از کیسه آب سرد و کیسه آب گرم
تجربه نشان دهنده آن است که استفاده از کیسه آب گرم و آب سرد، می‌تواند تا حدود زیادی به برطرف شدن علائم بی حسی انگشتان دست کمک کند. برخی از مادران پس از زایمان، برای رفع بی حسی انگشتان دست خود، آن را برای مدت زمان چند دقیقه درون کیسه نخود فرنگی منجمد قرار می‌دهند. برخی دیگر نیز کیسه‌ای که شامل یخ است را بر روی محل درد و بی حسی می‌گذارند و به این صورت علائم بی حسی را کاهش می‌دهند. البته برای بعضی از افراد، کیسه آب گرم موثرتر است؛ بنابراین شما باید ببینید که کدام یک از این درمان‌ها برای رفع بی حسی انگشتان دست شما موثر است و از آن استفاده کنید..
ماساژ انگشتان دست
تجربه نشان دهنده آن است که ماساژ دست و انگشتان دست به صورت حرکت دایره‌ای، می‌تواند فشاری که بر روی عصب دست وجود دارد را کاهش دهد. ماساژ دادن شاید نتواند به درمان بی حسی انگشتان دست پس از زایمان کمکی کند، اما درد و بی حسی آن را تا حدودی کاهش خواهد داد.
عمل جراحی
اگر پزشک شما بداند که درمان‌های غیر جراحی و مراقبت‌های خانگی برای کاهش درد و بی حسی انگشتان شما موثر نبودند، ممکن است عمل جراحی را پیشنهاد دهد. هدف از انجام چنین عملی، آزاد سازی تونل کارپال و کاهش فشاری است که بر روی عصب دست قرار گرفته است. در این شیوه درمانی، متخصص شما رباطی که باعث ایجاد فشار بر روی تونل کارپال شده را برش می دهد. با این کار فضای بیشتری برای عصب میانی و تاندون‌ها به وجود می‌آورد. بسیاری از بیماران پس از انجام این عمل، بهبودی را در انگشتان دست خود مشاهده می‌کنند.
بی حسی انگشتان دست، عارضه‌ای است که نه تنها مادران باردار، بلکه بسیاری دیگر از افراد را درگیر می‌نماید. در چنین شرایطی ممکن است این سوال برای افراد به وجود آید که "بی حسی نوک انگشتان دست نشانه چیست؟" علل بسیار زیادی وجود دارند که می‌توان به عنوان پاسخ این سوال به آن اشاره کرد؛ با ما همراه باشید تا با همدیگر تمامی این علل را بررسی کنیم:
1- سندرم تونل کارپال
به عقیده پزشکان، یکی از اصلی‌ترین دلایلی که بی حسی نوک انگشتان دست را با خود به همراه می‌آورد، سندرم تونل کارپال است. در این بیماری برخی از انگشتان دست و به خصوص انگشت اشاره و انگشت میانه، دچار علائمی مانند بی حسی، تورم و سوزن سوزن شدن می‌شوند.
2- اختلالات غده تیروئید
اگر عملکرد غده تیروئید با مشکل مواجه شود و به خصوص کم کار شدن غده تیروئید باعث ایجاد آسیب به اعصاب می‌گردد. اعصابی که اطلاعات را از مغز و نخاع به سایر قسمت‌های بدن انتقال می‌دهند، با کم کاری تیروئید دچار اختلال می‌شوند. این بیماری علاوه بر بی حسی نوک انگشتان، علائم دیگری مانند ریزش مو، افزایش وزن و احساس سرمای مداوم را به همراه دارد.
3- عوارض جانبی برخی از داروها
گاهی اوقات مصرف برخی از داروها، ممکن است عوارض جانبی با خود به همراه آورند که یکی از آنها بی حسی انگشتان دست است. به عنوان مثال داروهایی که برای شیمی درمانی استفاده می‌شوند و یا داروهای فشار خون، داروهای قلب، داروهای ضد عفونت و... عوارض خود را با بی حسی انگشتان دست نشان می‌دهند. اگر فکر می‌کنید چنین مشکلی به سبب عارضه دارویی خاص است، حتماً این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
4- کمبود ویتامین B12 در بدن
پاسخ دیگری که به سوال "بی حسی نوک انگشتان دست نشانه چیست؟" می‌توان داد، کمبود برخی از مواد معدنی و ویتامین ها در بدن است. به خصوص این که تحقیقات نشان دهنده آن است کمبود ویتامین B12 در بدن، بی حسی انگشتان دست را با خود به همراه می‌آورد. بدن ما برای این که بتواند گلبول های قرمز خود را تولید نموده و اعصاب سالمی داشته باشد، به ویتامین B12 نیاز دارد. شما می‌توانید این ویتامین را از طریق گوشت، تخم مرغ، مرغ و لبنیات به جسم خود برسانید. کمبود این ویتامین علاوه بر بی حسی انگشتان دست، علائم دیگری مانند تنگی نفس، خستگی مداوم، سرد شدن دست و پاها و سردرد را با خود به همراه داشته باشد.
5. مصرف الکل
شاید برای شما نیز جالب باشد بدانید که مصرف بیش از اندازه الکل، می‌تواند باعث ایجاد آسیب عصبی در جسم شود. انگشتان دست نیز از این قاعده مستثنی نیستند. تحقیقات نشان دهنده آن است که بیش از نیمی از افرادی که به صورت سنگین و مداوم به مصرف الکل مشغول هستند، با این مشکل مواجه می‌شوند. علاوه بر بی حسی انگشتان دست، علائم دیگری مانند بی حسی بازوها و پاها، احساس سوزن سوزن شدن و ضعف عضلانی نیز در جسم این دسته از افراد مشاهده می‌شود.
6. دیابت
گاهی اوقات بیماری دیابت (در صورتی که کنترل نشود) ممکن است به اعصاب جسم انسان آسیب‌هایی وارد نماید. بیمارانی که به دیابت مبتلا هستند، علاوه بر بی حسی انگشتان دست ممکن است علائم دیگری مانند تاری دید، مشکلات کلیوی و نارسایی‌های قلبی را نیز تجربه نمایند.
بارداری از آن دوران های حساسی است که در زندگی برخی از خانم‌ها به وجود می‌آید و در این دوران باید بیش از پیش مراقب خود باشند. جسم خانم‌ها در هنگام بارداری با تغییرات فراوانی مواجه می‌شود؛ برخی از این تغییرات کاملاً طبیعی هستند و پس از زایمان از بین می روند. اما بعضی دیگر از آنها غیر طبیعی هستند و باید توسط پزشک بررسی شوند. ورم و درد انگشتان دست در بارداری، از آن دسته علائم غیر طبیعی است که باید جدی گرفته شوند. چنین عارضه‌ای باید توسط پزشک متخصص بررسی شده و برای رفع آن چاره‌ای اندیشید.
از جمله عواملی که ممکن است باعث ایجاد ورم و درد انگشتان دست در بارداری شوند، شامل پارامترهای زیر هستند:
♦ قرار گرفتن در معرض گرمای هوا
♦ مصرف بیش از اندازه نمک در غذاها
♦ آرتریت رومائید
♦ سندرم تونل کارپ
♦ به وجود آمدن انسداد در سیستم لنفاوی
♦ پره اکلامپسی
♦ ورزش غیر اصولی
♦ مشکلات کلیوی
♦ مصرف برخی از داروها
ورم و درد انگشتان دست در بارداری، معمولاً در هنگام شب و یا صبح پس از بیداری بیشتر از سایر مواقع می‌شود. در چنین شرایطی ممکن است برای برخی از مادران باردار این سوال به وجود آید که علت درد انگشتان دست بعد از بیدار شدن از خواب در بارداری چیست؟ پزشکان عقیده دارند خانم‌های باردار ممکن است در طول روز برای ساعت‌های طولانی به صورت نشسته و یا ایستاده باشند.
زمانی که پاهای شما برای مدت زمان طولانی آویزان باشند، مایعات در پاها جمع می‌شود. شب در هنگام خواب حجم این مایعات در قسمت تونل کارپال بیشتر می‌شود و عصب پاها و دست‌ها بیش از پیش در معرض فشار قرار می‌گیرند. به همین سبب است که بسیاری از مادران باردار پس از بیدار شدن از خواب، بیش از هر زمان دیگری درد و بی حسی انگشتان را در جسم خود مشاهده می‌کنند.
برای رفع این مشکل، در طول روز باید انجام کارهایی که باعث فشار به عصب دست یا پا می‌شود جلوگیری نمایید. خانم‌های باردار در هنگام خواب باید جسم خود را در وضعیتی قرار دهند که کاملاً خنثی بوده و به هیچ سمتی خم نشود. همچنین شما می‌توانید با پزشک خود مشورت نموده و از مچ بند یا آتل استفاده کنید. خانم‌های باردار باید صبح ها بلافاصله بعد از بیداری، دست‌های خود را در جهت‌های مختلف حرکت دهند تا بی حسی آنها از بین برود. همچنین پزشکان همواره توصیه می کنند برای کاهش درد و بی حسی انگشتان دست بعد از زایمان و همچنین دوران بارداری، باید تا آن‌جایی که می‌توانید مصرف نمک را در برنامه غذایی خود کاهش دهید.
همان گونه که اشاره کردیم علت درد انگشتان دست بعد از بیدار شدن از خواب در بارداری و بعد از زایمان، می‌توان سندرم تونل کارپال باشد. این بیماری خود را با علائم مختلفی در جسم نشان می‌دهد. با ما همراه باشید تا برخی از مهم‌ترین علائم سندرم تونل کارپال که در دوران بارداری و پس از زایمان بسیار شایع است را خدمت شما عزیزان بیان کنیم:
♦ بی حسی انگشتان دست: زمانی که عصب میانی انگشتان دست به سبب سندرم تونل کارپال تحت فشار قرار گیرد، اولین نشانه آن را با بی حسی در انگشتان دست متوجه خواهید شد.
♦ درد و سوزن سوزن شدن: برخی از خانم‌ها پس از زایمان، درد و سوزن سوزن شدن فراوانی را در دستان خود احساس می‌کنند. به خصوص این که چنین دردی، در هنگام شب بیش از پیش شده و آنها را از خواب بیدار می‌کند.
♦ احساس ضعف: گاهی اوقات ممکن است انگشتان دست ما به قدری با احساس ضعف مواجه شود که ما از انجام کارهای روزانه و معمولی نیز ناتوان شویم.
بی حسی انگشتان دست بعد از زایمان معمولاً پس از گذشت چند ماه از بین می‌رود و جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد. اما اگر این علائم همچنان ادامه دار بود و هر روز بدتر می‌شد، باید حتماً به یک پزشک متخصص مراجعه نمایید. ممکن است به بیماری سندرم تونل کارپال مبتلا شده باشید و باید برای درمان آن اقدام اساسی نمایید. شیوه‌های مختلفی وجود دارند که از طریق آن پزشک می‌تواند به وجود یا عدم وجود این بیماری پی ببرد. با ما همراه باشید تا شما را با روش‌های تشخیص سندرم تونل کارپال آشنا کنیم:
♦ معاینه بالینی: در قدم اول، پزشک با دقت دستان و انگشتان شما را معاینه کرده و آنها را به خوبی بررسی می‌نماید.
♦ آزمایش تینل: در این شیوه از تشخیص، ممکن است پزشک بر روی عصب مدیان شما ضربه کوچکی وارد کند. این ضربه به آن دلیل است که متوجه شود آیا انگستان شما دچار درد و سوزش می‌شوند یا خیر؟
♦ آزمایش فالن: در این نوع آزمایش، پزشک دست شما را برای مدت زمان یک دقیقه فشار می‌دهد. این فشار به آن سبب است که بداند آیا انگشتان شما درد و فشار را احساس می‌کنند یا خیر؟
♦ الکترودیاگنوستیک: این نوع آزمایش، یکی از شیوه‌های پیشرفته برای تشخیص بیماری سندرم تونل کارپال است. پزشک برای انجام این روش تشخیص قدرتمند، الکترود‌هایی را بر روی دست و مچ دست بیمار گذاشته و از طریق آنها سرعت انتقال عصبی را اندازه گیری می کنند.
♦ الکترومیوگرافی: در این آزمایش پزشک برای این که بتواند میزان آسیب عصب دست را بررسی نماید، سوزن‌های باریکی را داخل عضله دست فرو می کند.
خانم‌هایی که در دوران بارداری به سر می‌برند و یا به تازگی زایمان کرده‌اند، می‌توانند در خانه به درمان بی حسی انگشتان دست خود کمک فراوانی نمایند. در این قسمت توصیه هایی برای شما عزیزان داریم که از طریق عمل به آن ها می‌توانید بی حسی و درد انگشتان دست خود را کاهش دهید:
♦ در هنگام خواب، از خوابیدن بر روی دست خود، جداً خودداری کنید. سعی کنید دستان شما در هنگام خواب، کاملاً آزاد باشند.
♦ زمانی که احساس می کنید دستان شما دچار حالت‌هایی مانند مور مور شدن است، آن را کمی تکان دهید.
♦ سعی کنید در طول روزهایی که انگشتان دست شما با بی حسی پس از زایمان مواجه شده است، با دستان خود حرکات تکراری انجام ندهید.
♦ انجام ورزش های ملایم مانند تمرینات یوگا می‌تواند به شما کمک کند تا بی حسی و درد انگشتان دست خود را کاهش دهید.
♦ سعی کنید در برنامه غذایی خود، از مواد غذایی سالم استفاده کنید. به خصوص مصرف مواد غذایی که حاوی ویتامین B12 و B6 هستند را فراموش نکنید.
♦ اگر درد و بی حسی انگشتان دست شما را از خواب بیدار می‌کند و در هنگام شب بیشتر می‌شود، حتماً از مچ بند یا اسپلینت استفاده کنید. اسپلینت یک نوع مچ بند است که دستان شما را ثابت نگه داشته و از بروز فشار بر روی عصب آن جلوگیری به عمل می آورد.
♦ اگر همچنان درد و بی حسی انگشتان دست شما ادامه دارد، حتماً به یک پزشک متخصص مراجعه نموده و اقدامات درمانی را آغاز کنید.
بی حسی انگشتان دست بعد از زایمان، یکی از شایع ترین اتفاقاتی است که برای برخی از مادران به وجود می‌آید. در واقع پس از سپری شدن دوران بارداری و زایمان، زندگی زنان دستخوش تغییرات متعددی می‌شود. این تغییرات نه تنها در زندگی، بلکه در جسم آن ها نیز کاملاً مشخص است. بی حس شدن انگشتان دست، یکی از این تغییرات ناخوشایند است که تعادل زندگی را از بین می برد.
ما با ارائه این مقاله تلاش کردیم شما را با اصلی ترین علت‌های بی حسی انگشتان پس از بارداری و زایمان اشاره کنیم. همچنین به روش‌های تشخیص و درمان این بیماری اشاره کردیم و توصیه‌هایی را برای کاهش این عارضه خدمت شما عزیزان ارائه کردیم. امیدواریم این مطالب به شما کمک کنند تا پس از زایمان بتوانید خیلی زود به زندگی عادی خود برگردید و یک مادر خوب و سالم برای فرزند خود باشید.