کرختی دست و پا و درمان‌های بسیار عالی آن
کرختی دست و پا دلایل بسیاری دارند؛ برخی از این دلایل زودگذر و موقتی، اما برخی دیگر حائز اهمیت جدی و نیازمند توجه و اقدام فوری توسط بیمار هستند. در این مقاله به برخی از راحت‌ترین و تأثیرگذارترین روش‌های درمانی برای رهایی از این معضل اشاره می‌کنیم با این حال به علت اینکه بیحسی دست و پا می‌تواند بسیار خطرناک باشد توصیه می‌شود تا به کلینیک‌های معتبر مراجعه شود. حال برای بیحسی دست به چه دکتری مراجعه کنیم؟
کرختی دست و پا یکی از شرایط پزشکی در نظر گرفته می‌شود که در آن افراد مبتلا دچار حالات خاصی نظیر احساس سوزن‌سوزن شدن، گزگز یا درجات متفاوتی از بیحسی در دست‌ها و پاهای خود می‌شوند. این گونه علائم ممکن است نشان‌دهنده بیماری‌های پنهان خطرناک دیگری نیز باشند به همین دلیل در این مقاله در ارتباط با دلایل مختلفی که بی‌حسی‌های دست و پا می‌توانند ناشی از آنها باشند، می‌پردازیم. بی‌حسی‌های دست و پا می‌توانند به دلیل عوامل تغذیه‌ای و متفرقه، نوروپاتی‌های محیطی، اختلالات مغزی ـ نخاعی، آسیب‌های فیزیکی وارده بر دست و پا نظیر جراحت‌ها و ضربه‌های شدید و مشکلات مربوط به ستون فقرات و دیسک کمر رخ دهند. دلیل کرخت شدن دست و پا موارد بیشتری است که به صورت مفصل‌تر به برخی از آنها اشاره می‌کنیم؛
علت کرختی انگشتان دست خارج شدن بدن از تعادل تغذیه‌ای است که معمولاً منجر به اسیدی شدن خون می‌شود. خون اسیدی در تمام اعضای بدن به جریان و گردش درآمده و منجر به بروز عوارض و التهابات مختلفی می‌شود این یکی از علل کرختی دست و پاست.
یکی از این عوارض کاهش قدرت عضلات یا بی‌حسی‌های موضعی در نواحی دست‌ها و پاهاست. علل مختلفی منجر به اسیدی شدن خون می‌شوند؛ مانند خوردن مواد غذایی آماده، پرچرب و شیرین‌شده با قند و شکر و حتی مصرف دخانیات و نوشیدن بیش از حد مشروبات الکلی.
افزایش چربی و کلسترول خون نیز می‌تواند یکی از دلایل بیحسی دست‌ها و پاها باشد. کلسترول به شاخصی برای چربی موجود در خون گفته می‌شود که به دو نوع کلسترول خوب HDL و بدLDL نام‌گذاری می‌شود. در صورتی که میزان کلسترول بد خون شما بالا باشد شما در معرض بیماری‌های جدی حتی بیماری‌های قلبی قرار می‌گیرد؛ بنابراین حتماً در سنین 40 سالگی به بالا به صورت مرتب در دوره‌های شش ماهه الی یک ساله آزمایش چکاپ بدهید.
کمبود برخی از ویتامین‌ها و عناصر بدن نیز می‌تواند منجر به ایجاد بی‌حسی‌ها شود؛ از جمله ویتامین‌های بسیار مهمی که در صورت کمبود آنها دست و پاها ممکن است دچار سوزن‌سوزن و بیحسی شوند ویتامین‌های گروه B,D,E هستند.
به علاوه کمبود برخی عناصر نظیر کلسیم، منیزیم و روی تأثیر بسیار بالایی بر بی‌حسی‌های موضعی دارند.
هرگونه اختلال و آسیب به اعصاب محیطی بدن به جز مغز و نخاع می‌تواند منجر به عارضه نوروپاتی شود. نوروپاتی ناشی از آسیب‌دیدگی رشته‌های عصبی حرکتی دست و پاهاست که در نهایت منجر به بیحسی، گزگز، سوزش، درد یا ضعف دست و پا یا سوزن‌سوزن شدن این اعضا می‌شود.
در ادامه به برخی از دلایل ایجاد عارضه نوروپاتی که منجر به ایجاد احساس بیحسی دست و پا یا حالات گزگز و سوزن‌سوزن شدن در این اعضا می‌شود اشاره می‌کنیم؛
♦ نوروپاتی محیطی ناشی از دیابت (در بیماران مبتلا به دیابت نوع اول و نوع دوم)
♦ پلی نوروپاتی دمیلینه‌کننده التهابی مزمن (CIDP)
♦ اورمی (پی‌آمد از کارافتادگی کلیه)
♦ نوروپاتی الکلی: نوشیدن مشروبات الکلی به مقدار زیاد و برای مدت طولانی
♦ روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید): بیماری سیستمیک همراه با تورم و داغ شدن مفاصل دست یا پا، خشکی و گرفتگی صبحگاهی و بیحسی
♦ کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک (فولات)
♦ بیماری لیم (نوع منتشر)
♦ هپاتیت C
اختلالات و آسیب‌های وارده بر ستون فقرات می‌تواند از دلایل اصلی ایجاد بیحسی دست و پا به ویژه احساس کرختی و سوزن‌سوزن شدن در آنها باشد.
یکی از عوامل جانبی مرتبط با اختلالات ستون فقرات مربوط به متاستاز تومورها به ستون فقرات و کمر است. منظور از متاستاز، انتقال و انتشار عامل بیماری‌زا که در اینجا تومور است به ناحیه و عضو دیگری در بدن و آلوده کردن آن عضو است.
علاوه بر این فتق دیسک کمر یا همان برآمدگی دیسک کمر نیز می‌تواند دلیل کرخت شدت دست یا پاها شود.
بیرون‌زدگی یا فتق دیسک کمر به صورت شایع بین مهره‌های چهارم و پنجم دیسک بین مهره‌ای که به مهره‌های ال 4 و ال 5 یا بین مهره اول خاجی اس یک و مهره پنجم کمری ال 5 اتفاق می‌افتد و منجر به فشار آوردن به اعصاب سیاتیک می‌شود.
یکی از مشکلات رایج کارمندان بانک و ادارات سیستمی، کارگران خط مونتاژ کارخانه‌ها، موسیقی‌دان‌ها، تنیس‌بازان و مکانیک‌ها ابتلا به سندرم تونل کارپال است. این سندرم به علت استفاده مداوم و بیش از اندازه از مچ دست ایجاد می‌شود.
در این بیماری، اعصاب اصلی دست که از مچ می‌گذرند تحت فشار قرار می‌گیرند و علت کرختی دست و بیحسی آن را به دنبال دارند. درد ممکن است در مچ و ساعد نیز احساس شود. علل سندرم کارپال تونل همیشه روشن نیست اما انجام مکرر و بیش از اندازه مچ دست منجر به ایجاد التهاب و تورم بافت مچ می‌شود.
درمان نشدن به موقع سندرم کارپال تونل ممکن است منجر به بیحسی دائمی دست یا ضعف ماهیچه‌ای شود.
افرادی که مدت‌ها پشت رایانه می‌نشینند، مفاصل مچ و انگشتان‌شان درگیر حرکاتی تکراری و کششی است که در شرایطی منجر به سندرم کارپال تونل می‌شود. تخریب مفاصل مچ دست بر اثر جراحت یا آرتریت نیز امکان دارد عامل بروز کارپال تونل باشد.
یکی از دلایل احساس کرختی در دست و پا بیماری‌های مربوط به اعضای حیاتی بدن است. در واقع وقتی شاهد علائمی نظیر گزگز و بیحسی در دست و پا هستید این امکان وجود دارد که این علائم و نشانه‌های ظاهرشده به دلیل ابتلا به یکی از بیماری‌های اعضای حیاتی و به اصطلاح سیستمیک باشند؛ بیماری‌هایی نظیر بیماری‌های کلیه، بافت‌های پیوندی، کبد، بیماری‌های قلبی عروقی و تومورهای سرطانی.
♦ علائم بیحسی دست و پا با توجه به دلایل زمینه‌ای مختلف می‌تواند متفاوت باشد با این حال، برخی از علائم رایج مرتبط با بیحسی دست و پا عبارت‌اند از
♦ احساس سوزن‌سوزن بودن در کف دست‌ها یکی از نشانه‌های رایج این عارضه است
♦ توانایی شما در احساس لمس، گرما، سرما یا درد در دست‌ها و پاهای‌تان کاهش می‌یابد
♦ یکی از نشانه‌های آزاردهنده‌ای که بسیاری از افراد مبتلا به کرختی انگشتان دست و بیحسی آن گزارش کرده‌اند ضعف در بلند کردن و نگه داشتن اجسام است
♦ افرادی که مرتباً پیاده‌روی دارند ممکن است شاهد ضعف عضلات کف پای خود باشند و حتی سستی و بیحسی شدید مانع از پیاده‌روی آنها شود
♦ بیحسی دست و پا می‌تواند با ضعف یا مشکل در حفظ تعادل در حین راه رفتن و دویدن همراه باشد
♦ احساس جرقه مانند: برخی از افراد ممکن است احساس جرقه مانند در دست‌ها و پاهای خود تجربه کنند
♦ تغییرات در هماهنگی: بیحسی در دست‌ها و پاها می‌تواند بر هماهنگی عصب و عضلات تأثیر بگذارد و انجام کارهایی را که نیاز به حرکات دقیق و سریع دارند با چالش روبه‌رو کند
♦ حساسیت به سرما: بیحسی ممکن است دست‌ها و پاها را نسبت به دمای سرد حساس‌تر کند
برای درمان کرخت شدن دست و بیحسی دست و پا ابتدا نیاز است تا با تشخیص درست علل و عوامل زمینه‌ای، شناخت کافی از عامل ایجادکننده داشته باشیم و پس از آن با پرداختن به عامل زمینه‌ای و برطرف کردن آن، مسیر برای رفع کرختی و بیحسی دست باز باشد.
لازم به ذکر نیست که درمان اصلی علت بیحسی دست و پا بسیار مهم است و باید در سریع‌ترین زمان ممکن اقدامات درمانی لازم را برای آن انجام داد تا شرایط بدتر نشود.
در ادامه برخی از روش‌های متداول درمانی بیحسی دست و پا را برای شما شرح می‌دهیم:
استفاده از داروهای کم عارضه: بسته به علت، پزشک شما ممکن است داروهایی را برای مدیریت علائم، کاهش التهاب یا کنترل شرایط زمینه‌ای که به بیحسی کمک می‌کنند، تجویز کند. این داروها ممکن است شامل مسکن‌ها، داروهای ضد التهابی یا داروهایی باشند که شرایط خاصی مانند درد عصبی را هدف قرار می‌دهند.
استفاده از تمرینات فیزیوتراپی: تمرینات و تکنیک‌های فیزیوتراپی می‌توانند به بهبود گردش خون، تقویت ماهیچه‌ها و تقویت عملکرد عصبی کمک کنند؛ اما حتماً قبل از به کار بردن هرگونه تمرین از توصیه متخصصان ارتوپدی استفاده کنید تا در آینده مشکل جدی برای‌تان پیش نیاید.
تغذیه و تغییر عادات بد گذشته نیز می‌تواند اثر مثبت و زیادی در برطرف شدن بی‌حسی‌های دست و پا داشته باشد. رعایت حالات صحیح بدن در نشست و برخاست و بلند کردن اجسام می‌تواند به صورت غیر مستقیم بر رفع کرختی و بیحسی دست و پاها تأثیر بسیار داشته باشد. همچنین نباید داشتن رژیم غذایی سالم و برنامه ورزشی مداوم را فراموش کرد.
در موارد شدید یا زمانی که سایر درمان‌ها بی‌اثر هستند، ممکن است مداخله جراحی در نظر گرفته شود. در واقع انجام جراحی جزو آخرین اقدامات درمانی در نظر گرفته می‌شود؛ زیرا ممکن است عوارض جدی و مهمی همراه آن باشد؛ همچنین سپری کردن دوره نقاهت به تنهایی عذاب‌آور است.
در حالی که داروهای گیاهی ممکن است تا حدی برای رهایی از بیحسی دست و پا سودبخش و معجزه‌کننده باشند، ضروری است قبل از امتحانِ هرگونه درمان جایگزین با یک متخصص معتبر در این زمینه مشورت کنید، به ویژه اگر یک بیماری زمینه‌ای دارید.
در ادامه به برخی از گیاهان دارویی که تأثیرگذاری خوبی برای رفع کرختی و بیحسی دست و پا دارند اشاره می‌کنیم:
فلفل کاین: استفاده موضعی از کرم یا پماد فلفل کاین حاوی کپسایسین ممکن است به کاهش بیحسی و بهبود گردش خون کمک کند. با این حال، از آن با احتیاط استفاده و دستورالعمل‌های محصول را به دقت دنبال کنید تا از تحریک پوست جلوگیری شود.
جینکو بیلوبا: این گیاه به دلیل پتانسیل بالای آن برای بهبود گردش خون شناخته شده است. ممکن است به شکل مکمل در دسترس باشد و برخی افراد معتقدند که می‌تواند به تسکین علائم کرختی دست و پا کمک کند. برای استفاده از دوز مناسب و متناسب با شرایط خاص خود بهتر است با متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید.
زردچوبه: زردچوبه با خواص ضد التهابی خود به کاهش التهاب کمک می‌کند و به طور بالقوه علائم مرتبط با بیحسی دست و پا را کاهش می‌دهد. می‌توان آن را به عنوان ادویه در آشپزی یا به عنوان مکمل مصرف کرد، اما برای راهنمایی در مورد دوز و تداخلات احتمالی با سایر داروها با یک متخصص مشورت کنید.
زنجبیل: زنجبیل خاصیت گرم‌کنندگی دارد و ممکن است به بهبود گردش خون کمک کند. نوشیدن چای زنجبیل یا گنجاندن زنجبیل در رژیم غذایی ممکن است تسکین‌دهنده باشد. با این حال، مصرف بیش از حد زنجبیل ممکن است اثرات نامطلوبی داشته باشد، بنابراین رعایت اعتدال امری کلیدی است.
رزماری: اعتقاد بر این است که رزماری دارای خواص محرکی است که می‌تواند جریان خون را افزایش دهد. می‌توانید از اسانس رزماری رقیق‌شده با روغن حامل برای ماساژ استفاده کنید یا برگ‌های رزماری را در آب داغ خیس کنید تا پاها یا دست‌های‌تان را آرام کند.
آرنیکا: آرنیکا اغلب به صورت موضعی به شکل کرم یا پماد برای کاهش التهاب و تسکین درد عضلانی استفاده می‌شود. ممکن است باعث تسکین موقت بیحسی دست و پا شود؛ اما از مصرف آن بر روی پوست ترک‌دار یا حساس خودداری کنید.
به یاد داشته باشید، در حالی که داروهای گیاهی، طبیعی در نظر گرفته می‌شوند و می‌توانند در درمان کرختی دست و پا به کار روند ولی در عین حال می‌توانند عوارض جانبی یا با داروها تداخل داشته باشند. قبل از استفاده از هرگونه درمان گیاهی برای اطمینان از ایمنی و اثربخشی برای وضعیت خاص خود، مهم است با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی یا متخصص تغذیه با تجربه مشورت کنید.
رعایت رژیم غذایی سالم می‌تواند به صورت کلی به سلامت و ایمنی بدن کمک کند و به موازات آن برای برطرف کردن علت کرختی دست و پا و بی‌حسی‌های اعضای بدن بسیار تأثیرگذار باشد.
رعایت رژیم غذایی سالم نه تنها برای افراد مبتلا به بیماری‌های مختلف مهم است؛ بلکه برای افرادی که مشکل خاصی نیز ندارند بسیار ضروری است و باعث می‌شود تا از ابتلا به بیماری‌ها مختلف جلوگیری کند.
در این بخش از مقاله به برخی از مهم‌ترین مواد ضروری بدن اشاره می‌کنیم:
یکی از گروه‌های مهم در دسته مواد ضروری برای بدن گروه ویتامین‌ها هستند که در این میان رفع کمبود ویتامین‌های گروه B به ویژه ویتامین B12 برای فعالیت بدون مشکل سیستم عصبی بسیار ضروری است. از جمله موادی که غنی از ویتامین گروه B هستند، می‌توان به گوشت قرمز بدون چربی و مرغ، لبنیات، تخم مرغ و غلات غنی‌شده اشاره کرد.
یکی از مواد بسیار مهم برای اندام‌ها و بافت‌های مختلف، امگا 3 است. امگا 3 نوعی اسید چرب است که به صورت کلی در ساختار دیواره سلولی اکثر سلول‌های بدن به کار رفته و از این نظر ماده‌ای بسیار ضروری است.
منبع اصلی امگا 3 به صورت شایع ماهی‌ها هستند و از این بین ماهی‌های خال‌مخالی ATLANTIC MACKEREL، ماهی سالمون، قزل‌آلا و ساردین منابع سرشار از امگا 3 هستند با این حال برای افرادی که میلی به صرف ماهی ندارند، می‌توانند از بذر کتان، دانه چیا، گردو و لوبیا سبز استفاده کنند.
منیزیم در افزایش عملکرد اعصاب و عضلات نقش بسیار بالایی دارد؛ بنابراین خوب است که غذاهای غنی از منیزیم مانند سبزیجات برگ‌دار (اسفناج، کلم پیچ)، مغزها، دانه‌ها، حبوبات و غلات کامل را در وعده‌های غذایی خود بگنجانید.
در این مقاله در مورد علت کرخت شدن دست و پا به نکاتی اشاره کردیم و به عوامل خطرناکی که می‌توانند به ایجاد کرختی دست و پا منجر شوند، پرداختیم و در ادامه به صورت جامع به اصلی‌ترین علائم و نشانه‌هایی که افراد مبتلا به بیحسی دست و پا دارند اشاره کردیم و در انتها به برخی از روش‌های درمانی که تأثیر معجزه‌آسایی در رفع کرختی و بیحسی افراد دارند پرداختیم با این حال به علت تفاوت شرایط جسمی و سنی افراد با یکدیگر بهترین کار مراجعه به کلینیک‌های معتبر است تا از عواقب جدی برخی از این درمان‌ها جلوگیری کنیم.