نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
علل مهم "بی حس شدن دست راست در بارداری"+ 6 راه پیشگیری مهم
علت "بی حس شدن دست راست در بارداری" چیست؟ بارداری دوران پر فراز و نشیبی برای خانم‌ها است. اگر باردار هستید و از بی‌حسی و یا درد دست گلایه دارید بدانید این مشکل شایعی است، از همراهی‌های طبیعی بارداری می‌تواند احساس درد و بی‌حسی در دست باشد که به تغییرات بدن و هورمون‌های بارداری مربوط است. در زنان باردار سندرومی تحت عنوان تونل کارپال از شیوع بالاتری برخوردار است و سبب دردهای آزاردهنده و تغییرات حسی در دست می‌شود.
برای بی‌حسی دست به چه دکتری مراجعه کنیم؟ ما می‌خواهیم بهترین راهکارها را برای رهایی از سر شدن دست راست در بارداری را که هیچ خطری برای شما و جنینتان ندارد را در ادامه مطلب با شما در میان بگذاریم. توصیه می‌شود به علت حساسیت در دوران بارداری از انجام هرگونه خوددرمانی و درمان توسط افراد غیرپزشک خودداری فرمایید چون هر گونه تداخلات دارویی ممکن است به جنین آسیب برساند.
آنچه در این مقاله می خوانید:
بی حس شدن دست راست در بارداری چگونه اتفاق می‌افتد؟
بی حس شدن دست راست در بارداری یک مشکل شایع است که در برخی زنان در طول دوران بارداری رخ می‌دهد. این وضعیت ناخوشایند می‌تواند بر روی کیفیت زندگی و عملکرد روزمره تأثیر بگذارد. بی‌حسی دست سمت راست در دوران بارداری عمدتاً به علت تغییرات هورمونی و فشار عصبی بروز می‌کند.
تغییرات هورمونی طبیعی در بدن بانوان در طول بارداری می‌توانند باعث فشار بر روی عصب‌ها شوند و ایجاد علائمی همچون بی‌حسی، تاری دید و کاهش قدرت دست سمت راست شوند. اغلب موارد بی‌حسی دست سمت راست در دوران بارداری غیرخطرناک بوده و پس از زایمان بهبود می‌یابد، اما در صورت نیاز ممکن است نیاز به راهنمایی و مشاوره با یک متخصص داشته باشد.
بی‌حسی دست سمت راست در دوران بارداری، یک مشکل رایج در بین زنان در دوران بارداری است که می‌تواند به طور موقت توانایی حس و حرکت دست سمت راست را کاهش دهد. این وضعیت معمولاً ناخوشایند و آزاردهنده بوده و ممکن است روزمرگی و فعالیت‌های روزمره را تحت‌تأثیر قرار دهد. بی‌حسی دست سمت راست در دوران بارداری عمدتاً به علت تغییرات هورمونی و عوامل فشار عصبی رخ می‌دهد.
در طول بارداری، تغییرات در سطح هورمون‌های بدن بانوان رخ می‌دهد که ممکن است باعث ایجاد فشار بر روی عصب‌ها شود. این فشار می‌تواند باعث کاهش حساسیت و حرکت دست سمت راست شود و در نتیجه، در معرض بی‌حسی، کاهش قدرت قبض و کنترل دست سمت راست قرار بگیرد.
بی‌حسی دست سمت راست در دوران بارداری به‌طورکلی بی‌خطر است و پس از زایمان به طور تدریجی بهبود می‌یابد. اما در برخی موارد، این وضعیت ممکن است برای زنان آزاردهنده باشد و به دلیل عدم توانایی در استفاده از دست سمت راست، تحرکات روزمره و انجام وظایف ضروری را مشکل کند. در صورت مواجهه با بی‌حسی دست سمت راست در دوران بارداری، مراقبت و مشاوره پزشکی الزامی است.
متخصص زنان ممکن است مشاوره‌هایی ارائه دهد که شامل تغییرات در رژیم غذایی، فیزیوتراپی، تمرینات خاص و استراحت مناسب باشد. همچنین ممکن است متخصص زنان برای تشخیص از آزمایش‌هایی مانند آزمایش‌های خون، سونوگرافی و توصیه کند. در بعضی موارد، استفاده از روش‌های درمانی؛ مانند فیزیوتراپی و ماساژ می‌تواند بهبودی را تسریع کند.
این روش‌ها معمولاً شامل تمرینات و حرکات مختلفی است که هدف آن تقویت عضلات دست و کاهش فشار عصبی است. همچنین، ممکن است پزشک مسکن‌های موضعی یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی را به‌عنوان گزینه‌های درمانی معرفی کند. اگرچه بی‌حسی دست سمت راست در دوران بارداری معمولاً به طور طبیعی بهبود می‌یابد، اما در برخی موارد نیاز به مراقبت و پیگیری بیشتر دارد.
در صورت تشدید علائم، طولانی‌شدن مدت بی‌حسی یا عدم بهبود باگذشت زمان، حتماً باید با متخصص زنان و زایمان خود در ارتباط باشید تا علت این وضعیت را بررسی کنند و راهنمایی لازم را ارائه دهند.
علت بی حس شدن دست در بارداری
بی حس‌شدن دست در بارداری یکی از مشکلات شایعی است که برخی زنان در طول دوران بارداری با آن مواجه می‌شوند. علت دقیق این بی‌حسی هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما تغییرات هورمونی و فشار عصبی به‌عنوان دو عامل اصلی معتبر مورد توجه قرار می‌گیرند.
تغییرات هورمونی در دوران بارداری تأثیر زیادی در ایجاد بی‌حسی دست در بارداری دارند. سطح هورمون‌های بدن زنان در این دوره بالا می‌رود و این تغییرات می‌توانند به عصب‌ها و عروق خونی که به دست متصل هستند، فشار عصبی ایجاد کنند. فشار بر روی عصب‌ها می‌تواند باعث کاهش حساسیت و حرکت در دست شود و در نتیجه بی‌حسی دست سمت راست را ایجاد کند.
فشار عصبی نیز یک عامل مهم در بی‌حسی دست در بارداری است. افزایش وزن بدن زنان در طول بارداری باعث افزایش فشار بر روی عصب‌ها و عروق خونی می‌شود. این فشار می‌تواند به‌صورت مکانیکی بر روی عصب‌ها اثر بگذارد و باعث کاهش حساسیت و حرکت در دست شود. علاوه بر تغییرات هورمونی و فشار عصبی، عوامل دیگری نیز ممکن است در بی‌حسی دست در بارداری نقش داشته باشند.
به‌عنوان‌مثال، فشار و وزن اضافه در ناحیه پهلو و کمر در طول بارداری می‌تواند بر روی عصب‌ها و عروق خونی اثر بگذارد و منجر به کاهش حساسیت دست شود. همچنین، برخی عوامل ریسک مانند دیابت بارداری، فشارخون بالا و کمبود ویتامین‌ها و املاح نیز می‌توانند به بی‌حسی دست در بارداری مرتبط باشند.
کمبود ویتامین‌های B12 و B6 ممکن است عوارضی مانند بی‌حسی و ضعف عضلانی را در دست ایجاد کنند. همچنین، کمبود عناصر ریزمغذی مانند آهن و روی نیز می‌تواند به علائم بی‌حسی دست در بارداری مرتبط باشد.
عوامل دیگری نیز ممکن است تأثیرگذار باشند، مانند استرس و فشار روحی، کم‌خونی، عوارض جانبی برخی داروها و اختلالات عصبی مانند سندرم تونل کارپال. درصورتی‌که اگر خانمی درگذشته با مشکل بی حس شدن دست راست در بارداری مواجه شده باشد، احتمال افزایش خطر تکرار این عارضه در بارداری بعدی وجود دارد. بی‌حسی دست در بارداری اغلب در دوره‌های دوم و سوم بارداری رخ می‌دهد و معمولاً پس از زایمان بهبود می‌یابد. اما در برخی موارد، ممکن است بی‌حسی دست به طور دائمی باقی بماند یا به طور تدریجی بهبود یابد.
نحوه جلوگیری از بی‌حسی دست راست در بارداری
نحوه جلوگیری از سر شدن دست راست در بارداری یکی از موضوعات مهمی است که زنان در طول این دوران علاقه‌مند به آگاهی از آن هستند.
در ادامه، به برخی از روش‌ها و تدابیری که می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند، می‌پردازیم:
- حفظ وزن مناسب: رعایت وزن سالم و مناسب در طول بارداری، می‌تواند فشار روی دست را کاهش داده و از سرشدن آن جلوگیری کند. مراقبت از تغذیه سالم و متوازن و رعایت توصیه‌های پزشک درباره وزن مناسب، از اهمیت بالایی برخوردار است.
- تمرینات ورزشی: انجام تمرینات ورزشی مناسب برای تقویت عضلات دست و کاهش فشار عصبی می‌تواند به جلوگیری از سرشدن دست سمت راست کمک کند. تمریناتی مانند یوگا، پیلاتس و تمرینات مرتبط با تقویت عضلات دست و شانه می‌تواند در این زمینه مفید باشد. همچنین، مهارت‌های تنفسی و آرامش بخشی را که در برخی تمرینات استفاده می‌شود، یاد بگیرید.
- استراحت مناسب: استراحت کافی و قرارگرفتن در وضعیت‌هایی که فشار روی دست را کاهش می‌دهد، می‌تواند به جلوگیری از سرشدن دست کمک کند. به‌خصوص در فعالیت‌هایی که نیاز به استفاده مکرر و مداوم از دست دارید، می‌توانید بهترین نتیجه را با استراحت مناسب به دست آورید.
- تغییر شیوه زندگی: تغییر در شیوه زندگی می‌تواند به کاهش بی‌حسی دست سمت راست کمک کند. به‌عنوان‌مثال، اجتناب از حرکات تکراری و فشار زیاد بر دست، استفاده از الگوهای صحیح برای جابه‌جایی اشیا سنگین و رعایت حرکات درست در طول فعالیت‌های روزمره می‌تواند در پیشگیری از این مشکل مؤثر باشد.
- ماساژ و تراپی: ماساژ دست و استفاده از تراپی‌هایی مانند فیزیوتراپی و درمان از طریق تماس می‌تواند به رفع بی‌حسی دست سمت راست کمک کند. این تراپی‌ها می‌توانند به استحکام عضلات، بهبود گردش خون و کاهش فشار عصبی کمک کنند.
- مراقبت‌های خانگی: انجام مراقبت‌های خانگی ساده می‌تواند به کاهش بی‌حسی دست سمت راست کمک کند. مثلاً، استفاده از کمپرس گرم و سرد بر روی دست، خیس کردن دست در آب گرم با افزودن نمک درصورتی‌که پزشک توصیه کرده است، و انجام تمرینات تعادلی و حرکات کششی دست می‌تواند مفید باشد.
درمان خانگی بی حس‌شدن دست در بارداری
بی حس‌شدن دست در بارداری یکی از مشکلاتی است که برخی زنان در طول دوران بارداری با آن مواجه می‌شوند. اگرچه بهتر است در صورت مواجهه با این عارضه، با متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید و درمان مناسب را بر اساس تشخیص حرفه‌ای ایشان دنبال کنید، اما در برخی موارد می‌توانید از روش‌های درمان خانگی نیز استفاده کنید.
در ادامه، چند روش درمان خانگی برای کاهش بی‌حسی دست در بارداری آورده شده است:
- تمرینات کششی دست: انجام تمرینات کششی دست می‌تواند عضلات دست را قوی‌تر کند و فشار روی عصب‌ها را کاهش دهد. برخی تمرینات کششی دست شامل باز کردن و بستن دست با حرکت‌های آهسته و انعطاف‌پذیری انگشتان است. این تمرینات را می‌توانید روزانه انجام دهید تا بهبودی را تسریع کنید.
- ماساژ دست: ماساژ دست می‌تواند بهبود جریان خون و کاهش فشار روی عصب‌ها کمک کند. از روغن‌های طبیعی مانند روغن‌زیتون یا روغن نارگیل برای ماساژ دست استفاده کنید. به‌آرامی و با حرکات مداوم دست را ماساژ دهید و به ناحیه‌های مختلف دست توجه کنید.
- کمپرس گرم و سرد: استفاده از کمپرس گرم و سرد می‌تواند به کاهش التهاب و تورم در دست کمک کند. برای استفاده از کمپرس گرم، از دستمال گرم یا دستمال خیس‌شده در آب گرم استفاده کنید و آن را روی دست خود قرار دهید.
- روش‌های آرامش‌بخش: استفاده از روش‌های آرامش‌بخش مانند یوگا، مدیتیشن و تمرین تنفس عمیق می‌تواند به کاهش فشار عصبی و بهبود حالت عمومی کمک کند. این روش‌ها می‌توانند بهبودی را در بی‌حسی دست سمت راست در دوران بارداری تسریع کنند.
- تغییر شیوه زندگی: تغییر در شیوه زندگی می‌تواند در کاهش بی‌حسی دست در بارداری مؤثر باشد. مثلاً، اجتناب از حرکات تکراری و فشار زیاد بر دست، استفاده از الگوهای صحیح برای جابه‌جایی اشیا سنگین، استفاده از وسایل حمایتی مانند بند دستی و استراحت مناسب در طول روز.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد برای بی حس شدن دست راست در بارداری
در طول دوران بارداری، تغییراتی در بدن زن رخ می‌دهد و برخی از علائم و مشکلات ممکن است بروز کنند. بی‌حسی دست در بارداری نیز می‌تواند یکی از این مشکلات باشد. اگر شما با این عارضه مواجه شده‌اید، مناسب است به پزشک خود مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب ارائه شود. در زیر، چندین شرایط که نشان‌دهنده نیاز به مراجعه به پزشک می‌باشد، آورده شده است:
- شدت بی‌حسی دست: اگر بی‌حسی دست شما بسیار شدید است و به طور قابل‌توجهی بر روی فعالیت‌های روزمره تأثیر می‌گذارد، باید به متخصص زنان خود مراجعه کنید. این ممکن است نشانه بیماری‌های جدی‌تری باشد که نیازمند ارزیابی و درمان تخصصی است.
- افزایش درد و تورم: اگر همراه با بی‌حسی دست، درد و تورم نیز به وجود آمده است و این علائم به‌مرورزمان شدت می‌یابند، متخصص زنان و زایمان خود را مطلع کنید. این ممکن است نشانه التهاب یا عفونت باشد که نیازمند درمان است.
- تغییرات دیگر در حالت عمومی: اگر همراه با بی‌حسی دست، تغییرات دیگری در حالت عمومی خود مشاهده می‌کنید؛ مانند افزایش وزن یا کاهش حرکات جنین، به پزشک خود اطلاع دهید. این ممکن است نشانه مشکلات جدی‌تری باشد که نیازمند ارزیابی و مداخله است.
- تغییر در عملکرد عصبی دست: اگر علاوه بر بی‌حسی، تغییرات دیگری مانند ضعف عضلات دست، اختلال در حساسیت تماس یا تغییر در رنگ پوست دست وجود دارد، بهتر است به متخصص زنان و زایمان خود مراجعه کنید. این نشانه ممکن است برای مشکلات عصبی جدی مانند عصب‌زایی، تشنجات عصبی یا سندرم کارپال تنیسی باشد که نیازمند ارزیابی و درمان تخصصی است.
- تأثیر بر روی فعالیت روزمره: اگر بی‌حسی دست باعث محدودیت شدید در فعالیت‌های روزمره شما شده است، مانند مشکل در نوشتن، نگه‌داشتن اشیا، پوشیدن لباس‌ها و غیره، به متخصص زنان و زایمان خود مراجعه کنید. او می‌تواند بررسی کند که آیا نیاز به درمان فیزیوتراپی، تمرینات خاص یا تغییر در داروهایی که استفاده می‌کنید، وجود دارد.
- بروز علائم اضافی: اگر همراه با بی‌حسی دست، علائم دیگری نیز ظاهر می‌شود؛ مانند خارش شدید، سردی یا گرمی بیش از حد، تغییر در رنگ پوست یا خارش در دست، به دکتر زنان خود مراجعه کنید. این ممکن است نشانه مشکلات دیگری باشد که نیازمند ارزیابی و درمان است.
- تأثیر بر روی خواب و استراحت: اگر بی‌حسی دست باعث اختلال در خواب و استراحت شما شده است و در طول شب‌بیدار می‌شوید یا خواب نمی‌برید، به متخصص زنان خود مراجعه کنید. او می‌تواند به شما راهنمایی کند که چگونه با این مشکلات روبرو شوید.
درمان دارویی جهت بی‌حسی دست راست در زنان باردار
درمان دارویی برای بی‌حسی دست سمت راست در زنان باردار باید بادقت و توسط متخصص زنان انجام شود. زیرا درمان باید مناسب باشد و همراه با بررسی دقیق و درنظرگرفتن شرایط فردی هر بیمار صورت گیرد. در ادامه، چندین روش درمان دارویی متداول برای بی‌حسی دست در زنان باردار آورده شده است:
ویتامین‌ها و مکمل‌های مغذی: مصرف برخی ویتامین‌ها و مکمل‌های مغذی می‌تواند به بهبودی بی‌حسی دست کمک کند. به طور معمول، ویتامین‌های گروه B، ویتامین C و ویتامین E برای بهبود عملکرد عصبی و عروقی بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
همچنین، مکمل‌هایی که غنی از مواد مغذی مانند منیزیم و روی هستند، نیز ممکن است تأثیر مثبتی در بهبود بی‌حسی دست داشته باشند. اما قبل از هرگونه مصرف ویتامین یا مکمل مغذی، بهتر است با دکتر زنان خود مشورت کنید تا مقدار مناسب را تعیین کند.
مهم است بدانید که هر درمان دارویی باید توسط دکتر متخصص تجویز و نظارت شود. هر دارویی عوارض جانبی و تداخل با داروهای دیگر داشته باشد و در برخی موارد ممکن است مناسب نباشد؛ بنابراین، قبل از هرگونه مصرف دارو، بهتر است با متخصص زنان خود درباره موضوع مشورت کنید و او را در جریان همه داروهایی که مصرف می‌کنید و هرگونه علائم دیگری که دارید، قرار دهید.
برای درمان بی‌حسی شدن دست سمت راست در زنان باردار، ابتدا باید علت اصلی را تشخیص داد. مشاوره با متخصص زنان و زایمان می‌تواند به تعیین علت بی‌حسی کمک کند. درصورتی‌که بی‌حسی دست طرف راست ناشی از تغییرات هورمونی باشد، تغییرات در سطح هورمون‌ها با گذر از دوران بارداری به طور طبیعی کاهش می‌یابد و بی‌حسی نیز تا حد زیادی تخفیف می‌یابد.
همچنین، مصرف مکمل‌های غذایی و ویتامین‌هایی که در کمبود هستند، مانند ویتامین‌های گروه B، ویتامین C و ویتامین E، ممکن است بهبودی در بی‌حسی دست طرف راست داشته باشد.
سخن پایانی
در نهایت، بی حس شدن دست راست در بارداری ممکن است ناشی از تغییرات هورمونی، فشار عصبی، کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی، و مشکلات عصبی باشد. این مسئله ممکن است باعث ناراحتی و کاهش قابلیت استفاده از دست طرف راست در زنان باردار شود. بااین‌حال، باید به‌خاطر داشت که هرگونه درمان باید تحت‌نظر متخصص زنان و زایمان صورت گیرد.
بعضی می‌خواهند بدانند که چرا فقط یک‌دست مثل دست راست آنها بی حس می‌شود! این مسئله می‌تواند به دلیل راست‌دست بودن و انجام بسیاری کارها با دست راست باشد. این عمل می‌تواند سبب اختلال در خون‌رسانی و تحت‌فشار قرارگرفتن اعصاب و در نهایت خواب‌رفتن دست راست در بارداری شود.
بهتر است پیش از هر تصمیم درمانی، با متخصصین مجرب در کلینیک ما خود مشورت کنید تا تشخیص درستی برای علت سر شدن دست راست در بارداری دریافت کنید و درمان مناسبی را رعایت کنید. نیاز است تا پزشک زنان شما باتوجه‌به وضعیت شما و سایر عوامل مربوطه، یک برنامه درمانی شخصی‌سازی شده برای شما تدوین کند. همچنین، به علت حساسیت‌ها و محدودیت‌هایی که در دوران بارداری وجود دارد، هرگونه درمان دارویی باید تحت‌نظر متخصص زنان و زایمان شما صورت گیرد.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو