آشنایی با فواید آمپول پوکی استخوان
با بیشتر شدن سن، تراکم و توده استخوانی کاهش مییابد و همچنین استحکام و نیروی استخوانها با سرعت بالاتری از بین میرود و افراد دچار بیماری پوکی استخوان میشوند؛ این بیماری به صورت قطعی درمان نمیشود و تنها میتوان با مصرف برخی از داروها از جمله آمپول پوکی استخوان و سایر داروها، اصلاح سبک زندگی، ورزش و... شدت آن را کم و از پیشرفت آن جلوگیری کرد. این آمپولها هر چند ماه یک بار توسط دکتر خوب برای پوکی استخوان تزریق میشوند و اثرات فوق‌العاده‌ای در پیشگیری از شکستگی‌های کشنده در افراد مبتلا به پوکی استخوان دارند. در آمپول برای درمان پوکی استخوان مقدار قابل توجهی مواد معدنی وجود دارد که با تزریق آن این مواد معدنی وارد استخوانها و مانع از شکستگی آنها میشود. با تزریق آمپول ضد پوکی استخوان، استخوانهای جدیدی ساخته میشوند و حتی بعضی از این آمپولها کم شدن تراکم استخوانی را متوقف میکنند.
آنچه در این مقاله می خوانید:
مهمترین عملکرد آمپول پوکی استخوان چیست؟
همان‌طور که میدانید ما انسانها در دورههای مختلفی از نظر سن، زندگی میکنیم که هر کدام مشکلات مربوط به خود را دارد. به صورت کلی میتوان گفت که در دورههای گوناگون زندگی، استخوانهای یک فرد به دلایل متعدد دچار شکستگی شده و سپس بازسازی میشوند.
البته با بیشتر شدن سن و به ویژه پس از وارد شدن به دوره یائسگی در زنان، جریان فرسودگی استخوانها نسبت به قبل سریعتر میشود. بنابراین سرعت فرسایش و نابودی استخوانها از جریان ترمیم و اصلاح آن بیشتر بوده و همین قضیه با گذشت زمان سبب از بین رفتن تراکم و توده استخوانی و ضعیف شدن آنها میشود.
بعضی از داروها مانند آمپول پوکی استخوان سرعت تخریب و از بین رفتن استخوانها را کم میکند و در نهایت خطر شکستگی استخوان در اشخاصی که به پوکی استخوان دچار شده‌اند، کم میشود. سایر داروها و آمپول ضد پوکی استخوان جریان استخوانسازی را بیشتر میکنند. به صورت کلی تمامی این آمپولها مکانیسم و ساختار استخوانسازی را قوی میکند و امکان شکستگی استخوانها را به حداقل می‌رساند.
آمپول پوکی استخوان یکی از بهترین داروهایی است که امروزه برای درمان این بیماری استفاده میشود و فواید و مزایای فراوانی به همراه دارد. بد نیست بدانید که درمان نکردن بیماری پوکی استخوان، امکان شکسته شدن استخوان را افزایش میدهد. به شکلی که حتی انجام دادن برخی از فعالیتهای ساده مانند سرفه یا عطسه، چرخش سریع و ناگهانی و ... ممکن است سبب شکسته شدن استخوان شما شود.
انواع دارو و آمپول پوکی استخوان
برای درمان و حتی جلوگیری از دچار شدن به بیماری پوکی استخوان، علاوه بر آمپول پوکی استخوان، داروهای دیگری مانند قرص نیز مصرف میشود که پزشک با در نظر گرفتن شرایط هر فرد داروی مناسبی را تجویز میکند. تمامی داروهای مخصوص این بیماری به دو گروه دسته‌بندی میشوند که عبارت‌اند از:
- ♦داروهای ضد جذب: این دسته از داروها از جذب انواع املاح معدنی که برای سلامت استخوانها لازم و ضروری است، توسط سلولهای استخوان خوار جلوگیری میکنند. از مهمترین این داروها میتوان به استروژن‌ها، کلسی تونین، داروهای دنوزوماب و همچنین فسفونات اشاره کرد.
- ♦داروهای آنابولیک: این دسته از داروها ساختمان استخوان را به صورت قابل توجهی قوی میکنند و همچنین باعث رشد و تولید بیشتر استخوانها میشوند. از جمله این داروها میتوان به تری‌پاراتید و روموزوزوماب اشاره کرد.
بعضی از داروهای این بیماری میتوانند در هر دو گروه ذکر شده جای بگیرند. همان‌طور که در قسمت قبل ذکر کردیم دارویی که توسط متخصص مربوطه برای شما تجویز میشود، به موارد متفاوتی از جمله شرایط بیماری شما، هدف از مصرف دارو مثلاً برای جلوگیری از ابتلا به پوکی استخوان یا درمان این بیماری و ... بستگی دارد.
بد نیست بدانید که مصرف یکی از داروهای بیماری پوکی استخوان، ممکن است در تمامی موارد تأییدیه سازمان غذا و دارو را دریافت نکند؛ مثلاً دارویی که به منظور درمان این بیماری در خانمها پس از دوره یائسگی تجویز شده، امکان دارد که برای درمان این بیماری در آقایان مناسب نباشد و سازمان غذا و دارو آن را تأیید نکند. بنابراین تمامی این داروها باید توسط متخصص مربوطه برای شما تجویز شود و زیر نظر پزشک آن را مصرف کنید. انواع دارو و آمپول پوکی استخوان عبارت است از:
داروهای بیس فسفونات:
از شایعترین داروهایی که به منظور درمان بیماری پوکی استخوان در تمامی افراد اعم از خانمها و آقایان مورد استفاده قرار میگیرد، داروهای بیس فسفوناتها میباشند. این دسته از داروها سرعت از بین رفتن تراکم و توده استخوانی را به صورت قابل توجهی کاهش میدهند. از مهمترین بیس فسفوناتها میتوان موارد زیر را نام برد:
- ♦آلندرونات: قرص آلندرونات (که به نام بینوستو یا فوزاماکس نیز معروف است) را باید یک بار در طول روز یا یک نوبت در طول هفته استفاده شود.
- ♦ایباندرونیت: این نوع دارو فقط به منظور درمان این بیماری در خانمها پس از سن یائسگی مورد استفاده قرار میگیرد. این دارو به دو شکل قرص و آمپول ساخته شده که قرص آن را باید یک بار در ماه و آمپول پوکی استخوان این دارو را باید هر سه ماه به صورت درون وریدی تزریق کرد.
- ♦ریزدرونات: داروی ریزدرونات که با نام اکتونل و آتلویا نیز معروف است، باید به صورت قرص مصرف شود. نحوه مصرف این قرص به دستور پزشک بستگی دارد. در برخی مواقع پزشک ممکن است این قرص را یک نوبت در شبانه روز یا یک نوبت در هفته و حتی یک نوبت در ماه برای بیمار خود با توجه به شرایطی که دارد، تجویز کند.
- ♦زولدرونیک اسید: زولدرونیک که نمونههای مشابهی به نام زومتا و رکلاست دارد، یک نوع آمپول پوکی استخوان است. این آمپول باید سالی یک بار به شکل درون وریدی تزریق شود.
برای بسیاری از افراد این سوال پیش میآید که آیا استفاده از این داروها متوقف میشود یا خیر؟ به منظور بررسی نوع فعالیت داروها، میبایست به صورت منظم توسط متخصص خود معاینه و چکاپ شوید. در صورتی که پس از ۵ سال از استفاده این قبیل از داروها، به شرایط مطلوبتری رسیده باشید، یعنی استخوانهای شما دچار شکستگی نشده باشد و همچنین تراکم و توده استخوانی بدن شما ثابت و بدون تغییر باشد، احتمال دارد که متخصص به طور موقت استفاده از این دارو را متوقف کند.
تأثیرات این داروها و همچنین آمپول پوکی استخوان تا مدتها پس از متوقف کردن در بدن شما باقی مانده و به تدریج از بین میرود. این بدان معناست که حتی پس از متوقف کردن مصرف این دسته از داروها، کم و بیش از مزیت مهم آنها بهرهمند میشوید.
همچنین این داروها عوارض مختلفی دارند که از شایعترین عوارض آنها میتوان به: حالت تهوع، احساس ناراحتی در معده و سوزش مری یا دل درد اشاره کرد. در صورتی که قرصها را به صورت کاملاً دقیق و مرتب زیر نظر پزشک مصرف کنید، امکان به وجود آمدن عوارض و دیگر مسائل کاهش مییابد. همچنین احتمال دارد که تزریق آمپول پوکی استخوان درون وریدی سبب ایجاد تب خفیف یا شدید، درد عضلات به مدت سه روز یا سردرد شود.
این دسته از داروها عوارض بسیار نادری نیز دارند که امکان بروز آنها بسیار پایین و حتی غیر ممکن است؛ اما مصرف یا تزریق این داروها در برخی مواقع امکان دارد که با عارضههای مختلفی همراه باشد. استفاده از قرص و آمپول برای درمان پوکی استخوان برای بیشتر از سه تا پنج سال امکان دارد که شکسته شدن استخوان ناحیه ران را به صورت قابل توجهی افزایش دهد.
علاوه بر این اگر از این داروها یا انواع داروهای استروئید بیشتر از چهار سال استفاده کنید، ممکن است که به استئونکروز فکی که بر اثر این داروها ایجاد میشود، مبتلا شوید. استئونکروز فکی به وضعیتی می‌گویند که پس از انجام برخی از جراحیهای دندان مانند کشیدن یا دیگر نمونههای مشابه، استخوان فک بیمار دیگر به حالت سابق برنمیگردد و بهتر نمیشود.
داروهای دنوزوماب:
در صورتی که احتمال شکسته شدن استخوان شما بالا باشد، امکان دارد که متخصص مربوطه برای شما داروی دنوزوماب را تجویز کند. علاوه بر این هنگامی که داروهای بیس فسفوناتها بر روی شما تأثیر مثبت و مطلوبی نداشته باشند یا به علتهای متعددی نتوانید از این دارو استفاده کنید، پزشک مصرف داروی دنوزوماب را به شما پیشنهاد میکند. با توجه به مدل دارویی که استفاده میکنید باید واکسن دنوزوماب را هر یک تا شش ماه یک نوبت تزریق کنید.
بد نیست بدانید که مدت زمان استفاده از داروی دنوزوماب قانون ثابت و سختی ندارد. دنوزوماب برعکس داروهای بیس فسفوناتها از بدن شما خارج میشود و در آن نمیماند. زمانی که از آمپول پوکی استخوان استفاده میکنید، بهتر است که به صورت مرتب برای معاینه و چکاپ نزد پزشک بروید تا مقدار فعالیت و تأثیر این دارو و البته ایجاد عوارض رایج آن مورد بررسی قرار بگیرد.
استفاده از دنوزوماب احتمال دارد که مقدار کلسیم بدن شما را کم کند، به همین دلیل باید پیش از مصرف این دارو میزان کلسیم و همچنین ویتامین D بدن خود را افزایش دهید. علاوه بر این زمانی که این دارو را مصرف میکنید، امکان ایجاد انواع عفونتها به خصوص عفونت پوستی بیشتر میشود که در این شرایط باید بلافاصله پس از دیدن علائم گوناگون اعم از: دل درد، قرمز شدن پوست و ورم کردن آن، تب بالا به همراه لرز، احساس سوزش یا درد در زمان ادرار و ... در اولین فرصت به نزد متخصص مربوطه بروید.
این دارو عوارض رایج دیگری دارد که از مهمترین آنها میتوان موارد زیر را نام برد:
- ♦درد شدید در عضلات یا استخوانها به ویژه در ناحیه کمر، پاها و دستها
- ♦عارضههای پوستی مانند: خارش شدید یا خفیف پوست، تاول، مهیر، خشک شدن زیاد پوست، قرمز شدن و ایجاد پینه روی پوست
روموسوزوماب:
روموسوزوماب یک امپول برای پوکی استخوان شدید است که برای خانمها بعد از سن یائسگی استفاده میشود. این دارو را میتوان از جدیدترین داروها و از گروه پادتنهای تک تیره دانست که تأییدیه سازمان غذا و داروی کشور آمریکا را نیز کسب کرده است. روموسوزوماب یک ماده خاص به نام اسکلروستین در بدن را که وظیفه مدیریت استخوانسازی را دارد، تحت کنترل خود قرار میدهد.
مرحله دوم این نوع دارو، از یک طرف به فرایند استخوانسازی کمک قابل توجهی میکند و از طرفی از کم شدن توده و تراکم استخوانی جلوگیری میکند که تزریق هر دو در یک مرحله صورت میگیرد. از رایجترین عوارض این دارو درد در ناحیه مفاصل و سردرد است. علاوه بر این استفاده از روموسوزوماب به عنوان یک آمپول پوکی استخوان امکان ایجاد حملات قلبی، سکته مغزی و قلبی و حتی مرگ را به صورت قابل توجهی زیاد میکند. در صورتی که سابقه شخصی یا خانوادگی در سکته مغزی یا حملات قلبی دارید، شدیداً از مصرف این دارو پرهیز کنید.
شاید این سؤال شما هم باشد که آمپول ضد پوکی استخوان روموسوزوماب را چگونه استفاده کنیم؟ پاسخ این پرسش این است که تزریق آمپول پوکی استخوان روموسوزوماب به شکل زیر جلدی در قسمت زیرین شکم یا ناحیه ران و بازو انجام میشود. توجه کنید که این تزریق حتماً باید توسط متخصص یا پزشک مربوطه صورت گیرد.
داروی روموسوزوماب اغلب در ماه دو نوبت و به مدت یک سال باید تزریق شود. تزریق آمپول پوکی استخوان روموسوزوماب در نظر گرفته میشود که استفاده ویتامین D را نیز شامل میشود. توجه کنید که تمامی مکملها باید با توجه به دوز تجویز شده توسط متخصص استفاده شوند.
داروی روموسوزوماب ممکن است عوارض بسیار مهمی را به وجود آورد. در صورتی که با یکی از نشانههای زیر روبه‌رو شدید، حتماً در اولین فرصت به اورژانس یا متخصص مراجعه کنید. این علائم عبارت‌اند از:
- ♦درد تازه یا غیر طبیعی در ناحیه لگن، ران و حتی کشاله ران
- ♦احساس درد در فک یا بیحس شدن آن
- ♦ورم کردن لثه و قرمز شدن آن، عفونی شدن لثهها و شل شدن دندانها
- ♦کمبود میزان کلسیم در بدن، انقباض ناگهانی عضلات، بیحس شدن یا حس مورمور در نواحی مجاور دهان، انگشتان دست یا پاها
- ♦درد در مفاصل
- ♦سردرد شدید یا خفیف
اگر با مصرف این دارو انواع نشانههای مربوط به آلرژی مانند ورم کردن گلو، کهیر، مشکل در نفس کشیدن، حساسیت حاد پوستی، سوزش در نواحی مختلف مانند چشم، پوست و قرمز شدن پوست، تب شدید، درد در ناحیه گلو و ... در شما ایجاد شد، حتماً در اسرع وقت به نزد پزشک بروید.
همچنین اگر نشانههای سکته مغزی یا حملات قلبی مانند احساس درد و فشار در ناحیه قفسه سینه، ضعف شدید ناگهانی، مشکل در بینایی یا صحبت کردن، کم شدن یا از بین رفتن تعادل، مشکل در تنفس، حس سبک شدن سر و بیحسی را تجربه کردید، سریع به متخصص خود مراجعه کنید تا معاینه و بررسی‌های لازم صورت گیرد.
انواع داروهای هورمونی:
از دیگر داروهای عالی که به شکل اسپری و تزریقی برای درمان بیماری پوکی استخوان استفاده میشود، داروهای هورمونی است که بعضی از این داروها ممکن است عوارض جدی و مهمی را برای بیمار به همراه داشته باشد. رایجترین داروهای هورمونی عبارت است از:
- ♦هورمون پاراتیروئید
این دارو بیشتر با نامتری پاراتید یا آبالوپارتید توسط متخصص برای بیمار تجویز میشود که تأثیر بسیار زیادی در استخوانسازی دارد. هنگامی که تراکم و توده استخوانی خیلی کم باشد یا شما قبلاً دچار شکستگی استخوان شده باشید، مصرف این دارو شاید در نظر گرفته شود. آمپول پوکی استخوان پاراتیروئید باید هر روز و به مدت سال تزریق شود. پس از گذشت دو سال به منظور محافظت از تراکم استخوانی باید سایر داروها را مصرف کنید. از شایعترین عوارض داروی پاراتیروئید حالت تهوع، درد در ناحیه سر و همچنین سرگیجه شدید و خفیف است.
- ♦داروی هورمون کلسی تونین یا میاکالسین
کلسی‌تونین از جمله داروهای هورمونی است که به دو شکل تزریقی و اسپری ساخته و به شما عزیزان توسط داروخانه‌های خصوصی یا عمومی ارائه میشود. این دارو فقط برای خانمهایی که دست کم پنج الی شش سال از دوره یائسگی آنها میگذرد، تجویز میشود. این دارو فقط مانع از شکسته شدن استخوان ناحیه ستون فقرات میشود. از آنجایی که گفته شده استفاده از این دارو با دچار شدن به سرطان مرتبط است، سازمان داروی کشور آمریکا بیان کرده فقط زمانی میتوان از این دارو استفاده کرد که امکان استفاده از دیگر داروها وجود نداشته باشد. تحقیقات حاکی از آن است که داروی هورمون کلسی‌تونین قادر نیست به اندازه داروهای بیس فسفونات یا داروی دنوزوماب از شکسته شدن استخوانهای نواحی مختلف بدن به جز ستون فقرات، پیشگیری کند.
- ♦داروی استروژن
از دیگر داروهای هورمونی بسیار عالی که به عنوان آمپول پوکی استخوان برای درمان یا پیشگیری از این بیماری مصرف میشود، استروژن است. این دارو، بیماری پوکی استخوان در خانمهای یائسه را تا حدودی کنترل و درمان میکند. اما ممکن است عوارض مهمی را به وجود آورد که مهمترین آنها عبارت است از:
- ♦سرطان سینه
- ♦لختگی خون
- ♦سرطان آندومتر
- ♦نواع بیماریهای قلبی و عروقی
به همین دلیل سازمان FDA پیشنهاد میکند که بهتر است این دارو را برای مدت بسیار کوتاه با مقدار کم و فقط در شرایطی که امکان شکسته شدن استخوانها بالاست، استفاده کنید.
کدام دارو و آمپول پوکی استخوان برای درمان مناسب است؟
زمانی که شما برای تشخیص اینکه به بیماری پوکی استخوان دچار شدهاید یا خیر به نزد پزشک می‌روید، پزشک مورد نظر پس از تشخیص و انجام آزمایشهای لازم، شرایط و وضعیت جسمانی شما را مورد بررسی قرار میدهد؛ سپس بهترین دارو و آمپول پوکی استخوان را با توجه به میزان پوکی استخوان برای شما تجویز میکند. از جمله عواملی که پزشک برای تجویز دارو به آنها اهمیت میدهد، عبارت است از:
- ♦جنسیت: بعضی از داروها برای خانمها و سایر داروها برای آقایان تاثیرات بهتری به همراه دارد.
- ♦سن: بعضی از داروها و آمپول پوکی استخوان برای اشخاص جوانتر و خانمهایی که تازه وارد دوره یائسگی شده‌اند، مؤثرتر است و بعضی دیگر برای اشخاص میانسال، مسن و خانمهایی که مدت بسیار زیادی از دوره یائسگی آنها میگذارد، مناسب است.
- ♦استفاده سریع و آسان: تمامی داروهایی که برای درمان، جلوگیری یا کنترل بیماری پوکی استخوان ساخته شده‌اند به دو صورت تزریق و قرص به بیماران عرضه میشوند. بعضی از این داروها به صورت روزانه و بعضی از آنها سالی یک نوبت استفاده میشوند. مناسب و خوب بودن یک دارو به استفاده آسان از آن وابسته است.
- ♦هزینه: همان‌طور که گفته شد آمپول پوکی استخوان باید توسط پزشک و در کلینیک تزریق شوند و از آنجایی که باید برای تزریق این داروها به صورت حضوری به مطب مراجعه کرد و برای تزریق هزینهای پرداخت کرد، میتوان گفت که داروهای تزریقی نسبت به قرص از نظر اقتصادی به صرفه نبوده و هزینه زیادی دارند. شما میتوانید به منظور کم کردن هزینههای درمان از بیمههای درمانی دولتی یا خصوصی استفاده کنید.
- ♦سوابق پزشکی: در صورتی که به یکی از بیماریهای کلیه، سرطان سینه یا مری مبتلا باشید یا قبلاً به این بیماریها مبتلا بوده‌اید، بعضی از داروها نتایج مطلوب و تأثیرات بیشتری نسبت به دیگر داروها برای شما به همراه دارند.
چه داروهایی تراکم استخوان را افزایش میدهند؟
بد نیست بدانید که با مصرف برخی از داروها میتوان توده و تراکم استخوانی را افزایش داد. از جمله این داروها میتوان به فوزاماکس و سایر داروها مانند آکتونل، داروی رکلاست و داروی بونیوا به صورت قابل توجهی سرعت استخوانسازی را زیاد کرده و همچنین از ابتلا به پوکی استخوان جلوگیری میکنند. علاوه بر این مصرف این داروها به صورت قرص و آمپول پوکی استخوان را درمان کرده و احتمال شکسته شدن استخوان را به حداقل میرسانند.
آمپول زولدرونیک اسید به منظور درمان این بیماری در خانمهای یائسه و حتی در آقایان استفاده میشود. همچنین اشخاصی که داروی گلوکوکور استفاده میکنند، میتوانند این آمپول را برای درمان این بیماری تزریق کنند. از این آمپول باید تنها یک نوبت در طول سال استفاده کرد که البته با توجه به تجویز و نظر متخصص این امر متغیر است.
از جمله سؤالات رایجی که بسیاری از بیماران با آن مواجه میشوند، این سؤال است که آیا مصرف دارو و آمپول پوکی استخوان خطراتی به همراه دارد و آیا مصرف این دسته از داروها ارزش خطر کردن دارد یا خیر؟ در قسمت قبل به صورت کامل خطرات و عوارض جانبی تمامی داروهای ذکر شده را بیان کردیم، از این‌رو میتوان گفت که تمامی داروها و آمپولها بیخطر نیستند و عوارضی به همراه دارند.
با در نظر گرفتن قسمتهای گوناگون بدن مانند استخوانهای بخشهای مختلف بدن، ستون فقرات و ناحیه لگن استفاده از داروهای پوکی استخوان امکان شکستگی استخوان در آینده را تقریباً ۵۰ الی 70 درصد کاهش میدهند. آمپول پوکی استخوان انواع مختلفی دارد که برخی از آنها سالی یک بار و برخی هر ماه باید تزریق شوند. آمپول زولدرونیک اسید که تأثیر قابل توجهی در درمان پوکی استخوان دارد، تنها یک نوبت در سال تزریق میشود.
برای برخی از افراد این سؤال مطرح است که آیا امکان دارد با استفاده از دارو و آمپول به استخوانهای بدن ما صدمات جدی وارد شود؟ در پاسخ این‌طور میتوان گفت که یکی از خطرات بسیار نادر داروهای بیس فسفونات و داروهای دنوزوماب، به وجود آمدن شکستگی و حتی ترک‌های مختلف در استخوان ناحیه ران است.
این صدمه که با نام شکستگی آتیپیک یا غیر عادی استخوان ران معروف است، ممکن است سبب به وجود آمدن درد در ناحیه ران و حتی کشاله ران شود که در آغاز به صورت غیر قابل تشخیص ظاهر شده و بعد از آن به آرامی حادتر میشود. زیاده‌روی در مصرف داروهای بیس فسفونات و دنوزوماب، عوارض دیگری به همراه دارد که مهمترین آن استئونکروز فکی است که در قسمت قبل به طور کامل توضیح دادیم.
سخن پایانی
پوکی استخوان از جمله بیماریهای رایج در میان افراد میانسال و پیر است که با بیشتر شدن سن احتمال دچار شدن به آن بالا میرود. امروزه به منظور درمان بیماری پوکی استخوان داروهای مختلف در قالب قرص، آمپول و اسپری تولید شده که هر شخص با توجه به شدت بیماری و وضعیت خود میتواند از آن استفاده کند. در بیماری پوکی استخوان فرد تصور میکند که استخوانهایش بسیار ظریف و نازک مانند پوسته تخم مرغ شده است و از این‌رو نمی‌تواند کارهای روزمره و فعالیتهای محبوب خود را انجام دهد. در این مقاله سعی کردیم شما را با انواع دارو و آمپول پوکی استخوان آشنا کنیم. آمپول ضد پوکی استخوان، آمپول برای درمان پوکی استخوان، قیمت آمپول پوکی استخوان، امپول برای پوکی استخوان شدید و... از جمله موضوعات مهمی بود که در این مطلب به آن پرداختیم.