درمان زانو درد در افراد مسن؛ کمک به توانبخشی سالمندان
مفصل زانو بزرگترین مفصل بدن انسان است و هنگام راهرفتن، دویدن یا بالارفتن از پلهها وزن بدن را تحمل میکند و بیشترین فشار و تنش را متحمل شود و در معرض آسیب و صدمه زیادی قرار میگیرد. درمان زانو درد در افراد مسن برای ارتقای کیفیت زندگی آنها بسیار حائز اهمیت است و ضروری است به دکتر خوب برای زانو درد مراجعه کنند.
به طور میانگین از هر سه نفر بالای 45 سال، یک نفر نوعی زانودرد را گزارش میکند که با بالارفتن سن این شکایت افزایش مییابد؛ پس درمان زانو درد در افراد مسن یک مسئله مهم و حیاتی برای ارتقای کیفیت زندگی افراد در سنین بالا است که باید به آن توجه ویژهای داشت.
درمان نشدن هر دردی میتواند موجب تشدید آن و بروز مشکلات جدیتر برای سلامتی فرد شود، پس تا پایان مقاله همراه ما باشید تا به بررسی کامل مواردی مانند درمان قطعی زانو درد، علاج صد در صد، نتایج درخشان و درمان اصلی زانو درد در افراد مسن بپردازیم.
درمان زانو درد قطعی فقط بایستی به ارتوپد متخصص و با تجربه سپرده شود تا بهترین نتایج در کوتاه ترین زمان را برای زانودرد افراد مسن به همراه داشته باشد، همچنین در ادامه میخواهیم بهترین، پیشرفته ترین و اصلیترین روشهای درمانی زانودرد در افراد مسن را برای شما شرح دهیم؛ برخی از این روشها مانند اوزون تراپی و تعویض مفصل زانو، از درمانهایی با نتایج عالی و صددرصدی برای درد زانو در افراد سالمند به حساب میآیند.

درمان زانو درد در افراد مسن به علت آن بستگی دارد؛ از همین رو، مسکنهای خوراکی که معمولاً داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و استامینوفن هستند، در ابتدا همراه با فیزیوتراپی برای مدیریت معمولترین علل درد مزمن زانو استفاده میشوند.
آکادمی جراحان ارتوپد آمریکا مصرف مکمل گلوکزامین/کندرویتین را برای استئوآرتریت توصیه میکند و همچنین بیمارانی که کاندید عمل جراحی نیستند، تنها در صورتی باید از مسکنهای مخدر استفاده کنند که درمان دارویی محافظهکارانه بیاثر باشد.
درمان مبتنی بر ورزش، پایه و اساس درمان استئوآرتریت زانو و سندرم درد کشکک رانی است که کاهش وزن برای همه بیماران مبتلا به استئوآرتریت و شاخص توده بدنی بیشتر از 25 کیلوگرم در مترمربع باید تجویز شود.
علاوه بر تثبیت پارگی رباط و تاندون آسیبدیده زانو، اثربخشی زانوبند برای درد مزمن زانو نامشخص است و استفاده از بریسها نباید جایگزین فیزیوتراپی شود.
تزریق کورتیکواستروئید برای تسکین درد کوتاه مدت در بیماران مبتلا به آرتروز مؤثر است و همچنین مزایای تزریق اسید هیالورونیک بحثبرانگیز است و توصیهها متفاوت است. مطالعات اخیر نشان میدهد که تزریقات ترمیمی میتواند درد و عملکرد را در بیماران مبتلا به تاندونوپاتی مزمن زانو و استئوآرتریت بهبود بخشد.
زانو درد تقریباً 25 درصد از بزرگسالان را تحتتأثیر قرار میدهد و عملکرد، تحرک و کیفیت زندگی آنها را محدود میکند که شیوع آن در طول 20 سال گذشته 65 درصد افزایش یافته است. مطالعات پزشکی اخیر از درمانهای غیر جراحی بیماریهای شایع زانو مانند آرتروز و منیسک زانو حمایت میکند.
اگرچه درد زانو با افزایش سن امری شایع است، اما میتواند اجتنابپذیر باشد و راههایی برای پیشگیری از آن با افزایش سن وجود دارد و همچنین درصورتیکه از قبل زانودرد دارید، راههایی برای مدیریت و درمان زانودرد در افراد مسن وجود دارد.
اگر در حال حاضر زانو درد دارید، برخی چیزها میتوانند آن را بدتر کنند و روند درمان التهاب زانو درد را به تعویق بیندازند، از جمله فعالیتهایی مانند:
-
♦ سرپا نشستن یا ایستادن روی یک سطح سخت برای مدت طولانی
-
♦ فعالیتهای پرتحرک، مانند دویدن یا بسکتبال
اگر شغلی دارید که در آن به مدت طولانی سرپا نشستهاید یا روی یک سطح سخت میایستید، سعی کنید از ژل و کفی کفش یا کفشهای طبی استفاده کنید که میتواند به درمان زانو درد در افراد مسن نیز کمک کند.
همچنین درصورتیکه اضافهوزن دارید و میخواهید وزن کم کنید نباید بدوید، زیرا فشار زیادی به زانوها وارد میکند و در مقابل، شنا، دوچرخهسواری و فعالیتهایی مانند پیادهروی، یوگا و تمرینات کششی توصیه میشود.
اگرچه موارد بسیاری میتوانند باعث درد زانو شوند، اما اغلب استئوآرتریت (ساییدگی مفصل زانو یا آرتروز) دلیل آن است؛ این عارضه زمانی اتفاق میافتد که بافت محافظ (که غضروف نیز نامیده میشود) در زانوی شما فرسوده میشود که این اتفاق در افراد مسن شایعتر است؛ از همین رو درمان زانو درد در افراد مسن از اهمیت بالایی برخوردار است.
با هر قدمی که برمیدارید، زانوهای شما ضربه ناشی از برخورد پاها با زمین را جذب میکنند و باید بدانید که زانوها فشاری حدود یک و نیم برابر وزن بدن شما را دریافت میکنند که این میزان میتواند با افزایش سرعت راهرفتن، بیشتر شود.
با آسیبدیدگیهای ناشی از ساییدگی، پارگی و فشاری وارد شده به زانوهای شما، منیسک زانو (قسمتی از غضروف زانو که مثل یک بالشتک نرم از زانو در برابر ساییدگی محافظت میکند) میتواند تحلیل برود و پس از ساییدگی غضروف، استخوانهای شما بر روی یکدیگر ساییده میشوند که این اتفاق منجر به تورم، سفتی و درد زانوها میشود. در بخش بعدی مطالب به طور کامل به درمان قطعی زانو درد و درمان زانو درد در افراد مسن میپردازیم.
زانودرد در سالمندان میتواند به طور ناگهانی و حاد ظاهر شود یا ممکن است در یک دوره زمانی طولانی (مزمن) ایجاد شده باشد؛ برخی از دلایل زانودرد ناگهانی و حاد عبارتاند از:
-
♦ شکستگی و دررفتگی
-
♦ رگبهرگ شدن یا پارگی رباط
-
♦ آسیبهای منیسک
-
♦ عفونت
دردهای مزمن ممکن است به دلایل زیر رخ دهند:
-
♦ آرتریتها یا التهابات مفصل که شایع ترین آنها در افراد سالمند، استئوآرتریت یا آرتزوز زانو است
-
♦ روماتیسم مفصلی
-
♦ نقرس یا نقرس کاذب
-
♦ بورسیت
-
♦ آرتریت عفونی زانو یا آرتریت های سپتیک
-
♦ کندرومالاسی کشکک (معمولا در افراد مسن جزو علل شایع زانو درد نیست)
-
♦ سندرم باند ایلیوتیبیال
-
♦ آرتریت پس از ضربه
از بین تمام موارد ذکر شده در بالا، استئوآرتریت (یا آرتروز زانو یا ساییدگی مفصل زانو) شایعترین علت زانودرد غیر ضربهای در جمعیت سالمند است و از اصلیترین دلایل بروز آن، میتوان افزایش سن را نام برد که تشخیص این مشکل، یکی از مراحل درمان زانو درد در افراد مسن است.
این عارضه برای برخی از افراد ممکن است ارثی باشد، درحالیکه برای برخی دیگر، آرتروز زانو میتواند ناشی از آسیب، عفونت یا حتی اضافهوزن باشد. علاوه بر این، زنان بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند، پس طبیعی است که تعداد زنانی که برای درمان التهاب زانو درد به دکتر زانو درد مراجعه میکنند بیشتر است.
به آرتریت ساییدگی نیز گفته میشود و یک وضعیتی است که در آن بالشتک طبیعی بین مفاصل که از جنس غضروف است، فرسوده و انتهای استخوان مفصل زانو، به یکدیگر ساییده میشود و منجر به درد، تورم، سفتی، کاهش توانایی حرکت و گاهی تشکیل استئوفیت (خار استخوان) خواهد شد که موجب نیاز به درمان زانو درد در افراد مسن میشود.
آرتریت نوعی ساییدگی مکانیکی مفصل زانو و دقیقاً مانند ساییدگی آجهای لاستیک ماشین است که حتی اگر لاستیکهای عالی نیز تهیه کنید، در نهایت فرسوده میشوند، اما مواردی وجود دارد که میتواند احتمال بروز این بیماری را تشدید کند، اگر:
-
♦ اضافهوزن دارید
-
♦ آسیبهای زانو داشته یا دارید
-
♦ در خانوادگی خود سابقه بیماری آرتروز داشته باشید
بنابراین، این موارد گفته شده، احتمال بروز آرتروز و نیاز به درمان پا درد در افراد مسن را افزایش میدهند و علاوه بر آرتروز، دلایل دیگری نیز برای درد زانو وجود دارد، از جمله:
-
♦ آسیبهایی مانند شکستگی، پارگی منیسک (غضروف بین استخوان ران و ساق پا) و پارگی ACL (یکی از بافتهایی که استخوان ران شما را به استخوان ساق پا متصل میکند)
-
♦ مشکلات مکانیکی، مانند دررفتگی کاسه زانو یا درد لگن یا پا
-
♦ انواع دیگر آرتریت، مانند نقرس یا آرتریت روماتوئید
♦ دارودرمانی
هیچ درمان قطعی برای آرتروز وجود ندارد، اما داروهایی وجود دارند که میتوانند به کاهش درد و حفظ حرکات مفصل جهت درمان زانو درد در افراد مسن کمک کنند، از جمله:
• استامینوفن
• NSAIDs (ناپروکسن، ایبوپروفن و...)
• گلوکزامین
• کندرویتین
• دیاسرین
• Univestinو غیره
این داروها باعث بهبود درد در بیماران مبتلا به آرتروز میشوند و بهعنوان درمانهای اولیه در نظر گرفته میشوند و لازم است که با احتیاط کامل و تنها تحتنظر پزشک متخصص مصرف شوند و مصرف زیاد آن میتواند عوارض نامطلوبی ایجاد کند.
NSAIDهای موضعی و کپسایسین موضعی در بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو که نمیتوانند NSAIDهای خوراکی را تحمل کنند مؤثر هستند که واکنشهای پوستی شایعترین عوارض جانبی آنها هستند.
♦ تزریق داخل مفصلی
تزریق کورتیکواستروئیدها یا همان کورتون به مفصل زانو ممکن است درد و التهاب را در مراحل اولیه آرتروز کاهش دهد، اما تعداد تزریقهایی که میتوان دریافت کرد محدود است.
این آمپولها که از هیالورونیک اسید تشکیل شده است، ممکن است با ایجاد مقداری بالشتک باعث تسکین و درمان زانو درد در افراد مسن شود و این به این دلیل است که هیالورونیک اسید شبیه به جزئی است که به طور معمول در مایع مفصل زانو ما یافت میشود.
اوزون تراپی زانو به عنوان یکی از درمانهای اصلی برای دردهای زانو در افراد سالمند به حساب میآید که در این نوع درمان از گاز اوزون با غلظت مشخص شده توسط پزشک استفاده میشود و توسط فردی متخصص و با مهارت بالا در ناحیه مورد نظر زانو تزریق میگردد.
برای ترمیم و بازسازی هر ناحیهای از بدن، لازم است مواد ضروری همچون اکسیژن، ویتامین و مواد معدنی را در اختیار داشته باشد و لازم است بدانید که این عناصر تنها به کمک خون ارسال و جابهجا میشوند و اصلیترین آنها اکسیژن است.
در روش درمانی اوزون تراپی به سه شیوه مختلف به درمان درد زانو پرداخته میشود: در مرحله اول داروهای ضدالتهابی به داخل قسمت دردناک و آسیب دیده زانو تزریق میگردد تا به این ترتیب، درد، تورم و التهاب آن کاهش پیدا کند و به دنبال آن، گردش خون افزایش خواهد یافت.
در مرحله بعد از آن، بافت مورد نظر به وسیله ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز جهت بهبود، درمان می شود و در آخر، ناحیه تحت درمان از طریق گاز اوزون پر خواهد شد تا به این صورت، زانو هر آنچه را که به آن نیاز دارد، به دست آورد؛ همراه با بهبود آسیب، مجددا جریان خون رسانی به این نواحی انجام میشود تا فرآیند درمان تکمیل شود.
♦ فیزیوتراپی
ورزش، رشد عضلات اطراف زانو و حفظ وزن مناسب، راه بسیار مؤثری برای درمان زانو درد در افراد مسن بر اثر آرتروز است و موارد زیر نیز به کنترل استئوآرتریت در تشخیص زودهنگام کمک میکند:
1. کاردرمانی؛
2. بریس و وج کفش؛
3. طب سوزنی؛
4. جراحی: روشهای جراحی مختلفی نیز بسته به مرحله آرتروز و سن بیماران انجام میشود.
فیزیوتراپی و ورزش، پایه و اساس درمان غیرجراحی درد زانو ناشی از استئوآرتریت هستند و شواهد نشان دادهاند که مدیریت فعال (مانند کشش، تقویت عضلات، تمرینات ورزشی) در کاهش درد زانو و بهبود عملکرد، مؤثرتر از روشهای غیرفعال (مانند تحریک الکتریکی، نوار، کرایوتراپی، گرمادرمانی) است.
ماساژ و استفاده از کیسههای سرد میتواند تورم زانو را کاهش میدهد و دامنه حرکت و قدرت را بهبود میبخشد، اما بر درد تأثیر نمیگذارد. آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا (AAOS) اخیراً دستورالعمل خود را در مورد تمرکز بر درمانهای مبتنی بر ورزش و کاهش وزن هدفمند برای درمان پا درد در افراد مسن بهروز کرده است.
♦ بریسها و اورتوزها
بریسها و اورتوزها یکی از گزینههای امن و مناسبی هستند که برای مدیریت آسیبهای مزمن و درمان زانو درد در افراد مسن، از جمله استئوآرتریت زانو در نظر گرفته شوند.
بااینحال، استفاده از بریس نباید جایگزین یک فیزیوتراپی جامع یا برنامه ورزشی خانگی شود که به کمبودهای عملکردی در قدرت و انعطافپذیری میپردازد.
این وسایل باید تنها در فاز حاد درد استفاده شوند و استفاده مداوم از آنها باعث ضعیف شدن عضلات حمایت کننده زانو میشود و اگر شما به صورت مداوم از این اورتوزها و بریسها استفاده کنید، زانوی شما در برابر آسیبها ضعیف تر میشود و بیش تر دچار آسیب و درد خواهد شد.
♦ استئوتومی فوقانی تیبیا
این یک نوع جراحی بسیار مفید برای درمان التهاب زانو درد آرتروز است که در بیماران گروه سنی جوانتر مبتلا به آرتریت که فقط جزئی از مفصل زانو درگیر شده و ممکن است به دلیل مشکلات همترازی مفصل زانو باشد، میتواند این روش سودمند باشد.
بخشی از غضروفی که به دلیل عدم تراز آسیب دیده است، با اصلاح تراز استخوان زیر مفصل زانو (تیبیا) با جراحی از تحمل وزن خلاص میشود و ایمپلنت فلزی تا بهبود استئوتومی گذاشته میشود؛ بااینحال، این روش در مراحل پیشرفته آرتروز مفید نیست.
♦ آرتروسکوپی
نقش آرتروسکوپی مفصل زانو برای درمان زانو درد در افراد مسن بحثبرانگیز است و استفاده از آن بستگی به مرکزی که به آن مراجعه میکنید دارد. با انجام جراحی آرتروسکوپی، قسمت آسیبدیده غضروف و سینوویوم با واردکردن آندوسکوپ (آرتروسکوپ) به مفصل زانو برداشته میشود.
♦ جراحی جایگزینی (تعویض) مفاصل
این روش که آرتروپلاستی نامیده میشود، یک شکل رایج از جراحی برای درمان قطعی زانو درد است که سطوحی از مفصل که در تماس با یکدیگر هستند و آسیب دیدهاند، برداشته میشوند و با ایمپلنت فلزی یا پلاستیکی جایگزین میشوند.
آرتروپلاستی انقلابی در درمان التهاب زانو درد بر اثر آرتروز ایجاد کرده است و هزاران بیمار در سراسر جهان با انجام این روش از درد رهایی مییابند.
ما در کلینیک دکتر فرزاد از یک پروتکل ثابت و استاندارد برای هر یک از بیماران مبتلا به آرتریت که نیاز به جراحی تعویض مفصل دارند پیروی میکنیم. تیم ما متشکل از پزشکان متخصص و پرستاران آموزشدیده است که از روز پذیرش، مراقبتهای کامل برای آمادهسازی روحی و جسمی بیمار برای انجام عمل جراحی انجام میشود.
همچنین راههایی برای پیشگیری از زانو درد قبل از وقوع آن وجود دارد؛ مواردی مانند تقویت عضلات نگهبان زانو، بالا و پایین نرفتن از پله (هنگام بالا و پایین رفتن از پلهها چندین برابر وزن بدن به زانوها اعمال میشود و جالب است که بدانید، پایین آمدن از پله یا سراشیبی، نیروی بیشتری در مقایسه با بالا رفتن به زانوها وارد میکند)، اجتناب از چهار زانو و دو زانو نشستن، نخوردن نوشابههای شیرین و نوشابههای انرژیزا، ترک سیگار و کاهش وزن همگی میتوانند به پیشگیری از زانودرد کمک کنند.
برخی از پیشنهادهای ما در این راستا عبارتاند از:
1. از مصرف غذاهای التهابآور اجتناب کنید؛ چرا که مصرف زیاد غذاهای فراوریشده، باعث التهاب سیستمیک میشود و این میتواند بر مفاصل شما تأثیر بگذار، پس تغذیه در این جا یک عامل مهم برای درمان زانو درد در افراد مسن است.
2. داشتن یک رژیم غذایی سالم (مانند رژیم مدیترانه) برای درمان التهاب زانو درد و درد مفاصل بسیار سودمند است؛ یک برنامه غذایی که بر میوهها و سبزیها، غلات کامل، ماست، مقداری ماهی و چربیهای سالم مانند آجیل و روغن زیتون تمرکز دارد.
این رژیم افراد را به خوردن غذاهای ضدالتهابی مانند ماهی، انواع توتها و روغن زیتون تشویق میکند و غذاهای التهابی مانند شکر، گوشت قرمز و اکثر لبنیات را محدود میکند.
3. یکی از بهترین راهها برای درمان زانو درد در افراد مسن، تقویت عضلات نگهبان زانو است؛ زیرا این کار با تقویت ماهیچهها ضربه را از روی زانوهای شما کم میکند و همچنین مفصل زانو را تثبیت میکند، پس شما باید سعی کنید عضلات همسترینگ، چهارسر ران و همچنین عضلات مرکزی و لگن خود را تقویت کنید.
4. مصرف نوشابه و نوشابههای انرژیزا را کنار بگذارید و همچنین دقت کنید که حدود 80 درصد از غضروف بدن شما از آب تشکیل شده است، پس اگر به اندازه کافی آب نمینوشید، بدن شما باید از آب موجود در غضروف و سایر نواحی استفاده کند که میتواند به مفاصلی مانند زانو آسیب برساند، پس با جایگزینی نوشابه و نوشیدنیهای انرژیزا با آب، میتوانید هیدراته بمانید و از مفاصل خود محافظت کنید.
5. سیگارکشیدن میتواند بدن شما را به طرق مختلف تحتتأثیر قرار دهد، به طور مثال سیگار نهتنها شانس ابتلا به بیماریهایی مانند سرطان یا مشکلات قلبی عروقی را افزایش میدهد، بلکه میتواند بر مفاصل مانند زانوهای شما تأثیر بگذارد.
سیگار باعث تحریک التهاب در بدن شما میشود، بنابراین اگر به زانوهای خود با مصرف دخانیات آسیب بزنید، درمان التهاب زانو درد شما دشوارتر میشود.
6. اگر اضافهوزن دارید، کاهش وزن میتواند به کاهش فشار از روی زانوها و درمان زانو درد در افراد مسن کمک کند. هر پوند اضافهوزن حدود 4 پوند فشار به زانوها اضافه میکند، بهعنوانمثال، اگر 10 پوند اضافه کنید، حدود 40 پوند فشار اضافی به زانوهای خود وارد میکنید.
داشتن اضافهوزن همانند حمل همیشگی یک کیف سنگین است که احتمال بروز آرتریت را افزایش میدهد، از همین رو کاهش وزن میتواند پیشرفت آرتریت را کاهش دهد و احساس بهتری در فرد ایجاد کند.
هر زمان که زانو درد مداوم، آزاردهنده یا شدید داشتید، باید به پزشک مراجعه کنید و همچنین اگر زانوی شما دچار تورم شود و نتوانید آن را خم کنید، احتمالاً وقت آن رسیده است که یک وقت ملاقات از پزشک متخصص بگیرید؛ بنابراین، اگر زانودردی دارید که ظرف چند روز یا یک الی دوهفته از بین نرفته است، باید به پزشک خود مراجعه کنید تا علت آن را جویا شوید.
همه دردهای زانو یکسان نیستند و به همین دلیل است که برای تشخیص آن باید به پزشک مراجعه کنید؛ پس از آن و باتوجهبه تشخیص پزشک، درمانهای مختلفی دریافت خواهید کرد و در این جا نکته مهم این است که نزد پزشکی بروید که در این زمینه آگاه است و تخصص دارد که معمولاً دکتر ارتوپد است.
در کلینیک دکتر فرزاد، پس از تشخیص درست مشکل بیمار که مهمترین فاکتور در درمان قطعی زانو درد است، بهوسیله پزشکی حاذق، درمانها تخصصی و فوقتخصصی در زمینه ارتوپدی دریافت خواهید کرد.
در خصوص درمان قطعی زانو درد باید بگویم بسته به علت درد، شدت درد، سن بیمار و شرایط فیزیکی وی قطعاً درمانهای متفاوتی برای درد زانو اتخاذ خواهد شد.
پزشک پس از بررسی شرایط بیمار و نیاز وی از بین درمانهایی که در بالا بدانها اشاره کردیم بهترین رویکرد درمانی را اتخاذ کرده و آن را اجرا خواهد کرد.
برای دریافت نتیجه بهتر ضروری است در صورت بروز درد زانو در اسرع وقت به پزشک متخصص زانو و یا فوق تخصص ارتوپدی زانو مراجعه نمایید.
تاریخچه فعالیتهای بیمار و هر ضربهای که ممکن است باعث زانو درد شده باشد، برای درک علت زانودرد حیاتی است. معاینه فیزیکی هر مفصل به بررسی، لمس، تست دامنه حرکتی، تست قدرت و عصبی عروقی و آزمایشهای ویژه برای تشخیصهای خاص تقسیمبندی میشود.
با استفاده از اطلاعات تاریخچه، علائم کلیدی و یافتههای معاینه اولیه زانو، پزشک میتواند تشخیص خود را بیان کند و بهترین درمان ممکن را به بیمار پیشنهاد دهد. درمان زانو درد در افراد مسن در بازتوانی آنها برای بهبود کیفیت زندگیشان بسیار حائز اهمیت است.