نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
علت بی حس شدن انگشتان دست چپ؛ تنگی کانال نخاعی، سندرم کانال کارپال، سکته مغزی، آرتروز، توده و...
بی حسی انگشتان دست مسئلهای است که میتواند به علل مختلفی بروز کند. علت بی حس شدن انگشتان دست چپ از مسائل سادهای چون خواب رفتگی دست تا مسائل پیچیدهتر و حادتری چون فشردگی اعصاب در پی سندرم کارپال، تنگی کانال نخاعی و بیرون زدگی دیسک بروز میکند. برای جلوگیری از عوارض جدی ناشی از فشردگی عصب که میتواند به آسیب پایدار عصبی منتهی شود، ضروری است در اسرع وقت به یک متخصص مراجعه کنیم. در ادامه با ما همراه باشید تا به شما بگوییم برای بی حسی دست به چه دکتری مراجعه کنیم.

آنچه در این مقاله می خوانید:
علت بی حس شدن انگشتان دست چپ را میتوان به فاکتورهای مختلفی نسبت داد. مهمترین دلیل این مشکل به آسیب عصبی و تحت فشار قرار گرفتن عصب دست مربوط میشود که معمولا گذرا بوده و عارضه جدی در پی ندارند، اما در صورت طول کشیدن و ماندگاری این بیحسی، به خصوص اگر با دردهای دیگری مانند درد گردن، شانه، کتف و ضعف در حرکت اندام فوقانی همراه باشد، باید به مشکلات جدیتری مانند دیسک گردن، تنگی کانال نخاعی گردن، آرتروز، وجود توده در ناحیه گردن، کتف و شانه، فکر کنیم.
اگر این بی حسی به صورت ناگهانی ایجاد شده و با علائمی مانند درد قفسه سینه، درد شانه و کتف، سوزش پشت جناغ سینه، تنگی نفس، خستگی و ضعف و کاهش هوشیاری همراه باشد، ممکن است نشانه سکته قلبی قریبالوقوع و تهدیدکننده حیات باشد که غفلت در مراجعه به پزشک در چنین مواردی میتواند به قیمت جان فرد مبتلا تمام شود. برخی از بیماریها نیز در تشدید بی حسی انگشتان دست دخیل هستند.
در برخی موارد، بی حسی انگشتان با علائم دیگری نظیر ضعف بازوها، بی حس شدن کف دست و از بین رفتن عملکرد دستها همراه است که ممکن است به دلیل ایجاد مشکل در مغز و نخاع باشد. تشخیص این بیماری و علت آن توسط پزشک متخصص امکانپذیر است و با مراجعه فوری برای درمان، می توان از آسیبهای جدی و عوارض احتمالی بعدی جلوگیری کرد.
در این مطلب قصد داریم درباره بی حس شدن دست چپ، علت و درمان آن صحبت کنیم. البته توجه به این نکته ضروری است که مطالب ارائه شده در این مقاله، صرفا جنبه اطلاعرسانی داشته و خوددرمانی در چنین مواردی میتواند خطرات جدی و غیر قابل جبرانی به همراه داشته باشد.
شایعترین دلیل بی حس شدن انگشتان دست چپ، میتواند بیماریهای قلبی و عروقی باشد. با دقت به علائم ایجاد شده و تشخیص به موقع بیماری، میتوان از حادتر شدن آن جلوگیری کرد. حمله قلبی علاوه بر بی حسی دستها، علائم دیگری نیز در پی دارد.
احساس درد در قفسه سینه که تا گردن، بین دو کتف، شانهها و نواحی بالای شکم ادامه مییابد. احساس استرس، احساس سنگینی در دستها، حالت تهوع، درد در ناحیه شکم، تنگی نفس و عرق کردن بیش از حد از دیگر علائم این بیماری هستند که در صورت بروز، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد.
تخریب اعصاب و صدمه وارده به آن از جمله عواملی است که در پیامهای ارسالی به مغز، اختلال ایجاد کرده و میتواند علت بی حس شدن انگشتان دست چپ باشد. به عنوان مثال عواملی مانند ابتلا به بیماری نوروپاتی، اعمال ضربات شدید به بدن در حین تصادف یا برخورد با دیگران، میتوانند اعصاب متصلکننده دست به ستون نخاعی را دچار مشکل کرده و باعث ایجاد درد و بیحسی در دستها و شانهها شوند.
از دیگر عواملی که میتواند علت بی حس شدن انگشتان دست باشد، فتق دیسک گردن است. این مشکل در اثر پیری، انجام کارهای تکراری، سائیدگی ستون فقرات، چاقی، سیگار کشیدن، خمیدگی گردن به مدت طولانی، اعمال ضربه و عدم تحرک ایجاد میشود. این بیماری علاوه بر بی حس شدن دست چپ، درد در ناحیه کتف، شانهها و بازوها را نیز به همراه دارد.
تنگی کانال نخاعی گردن یکی از فاکتورهای مهم است که میتوان از آن به عنوان دلیل بی حس شدن انگشتان دست چپ، نام برد. این بیماری در اثر رشد بیش از اندازه فاستها (مفاصل مهرهها) که با کاهش فضا برای ریشههای عصبی، همراه است، ایجاد میشود. بیماری به کندی، پیشرفت میکند و علائمی مانند درد شانه و گردن، احساس بیحسی دست و عدم تعادل را به همراه دارد.
وجود توده در ناحیه گردن یکی از علل بی حسی انگشتان دست است. گاهی غدد لنفاوی موجود در گردن به علت عفونت، بزرگ شده و به صورت تودههایی در گردن ظاهر میشوند. علت این عفونت ممکن است به عفونت لوزهها، دندانها، سینوسها یا ابتلا به بیماری سل مربوط باشد.
سرطانهای بدخیم غدد تحت فكی، تیروئید، غدد لنفاوی، حفره دهان، حنجره، بینی، سینوس، معده و حلق، ممکن است از دیگر عوامل ایجاد تودههای گردنی باشند. گاهی نیز کیستها و مشکلات عروقی به صورت مادرزادی، باعث ایجاد چنین تودههایی در گردن میشوند.
این تودهها که به علل مادرزادی، عفونی و سرطانی در گردن ظاهر میشوند، بسیار خطرناک بوده و در صورتی که بی حسی انگشتان دست با ایجاد توده در ناحیه گردن همراه باشد، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد تا علت این مشکل مورد بررسی قرار گرفته و بیمار تحت درمان قرار گیرد.
سکته مغزی که به دلیل ایجاد مشکل در خونرسانی به مغز ایجاد میشود، معمولا با بی حس شدن یک طرف بدن همراه است. این بیماری که با علائمی همچون حالت تهوع، سنگینی زبان و سردرد همراه است، میتواند یکی از علل بی حس شدن دست چپ باشد.
از دیگر علل بی حس شدن دست چپ میتوان به بیماری کم کاری تیروئید، اشاره کرد. کم کاری تیروئید که به علت کاهش تولید هورمون تیروکسین در بدن، ایجاد میشود علائمی دیگری همچون گزگز دستها، خشکی پوست و احساس خستگی مفرط را به همراه دارد.
کمخونی و عدم گردش خون کافی در بدن، یکی از عواملی است که باعث بی حس شدن دست چپ میشود. بیماری قند خون، نارسایی کلیه، فشار خون بالا و بیماری رینود (باریک شدن رگها) باعث تضعیف جریان خون در دستها شده و علاوه بر بی حسی، عوارض دیگری همچون درد و سردی دستها را نیز به همراه دارد.
از جمله ویتامینهایی که کمبود آن در بدن میتواند عملکرد اعصاب را تضعیف کند، ویتامین B12 است. کاهش این ویتامین در بدن باعث بی حس شدن و کرختی دستها و پاها میشود. علاوه براین زرد شدن چشمها و پوست، عدم تعادل در هنگام راه رفتن و ضعف بدنی را به همراه دارد که با تغذیه مناسب و استفاده از قرص B12 قابل درمان است.
مصرف برخی از داروهای ضدسرطان، آنتیبیوتیکها و داروهای فشار خون ممکن است باعث بی حس شدن دست چپ و ایجاد ضعف در اندامها و به خصوص دستها شود.
از سندرم کانال کارپال میتوان به عنوان علت بی حس شدن انگشتان دست چپ نام برد. کانال کارپال، مسیر باریکی است که از مچ دست عبور میکند و در وسط آن عصب میانی قرار گرفته است. گاهی این کانال ممکن است به دلایلی همچون انجام فعالیتهای تکراری، دچار تنگی شود و عصب میانی، تحت فشار قرار بگیرد. در این صورت کرختی، درد و بی حسی در انگشتان دست احساس میشود.
از بین مهرههای گردن هر فردی، شبکهای از اعصاب عبور میکند که با دستها در ارتباط هستند و باعث حرکت آنها میشوند. اگر این ریشههای عصبی، تحت فشار قرار بگیرند باعث ایجاد بی حسی در دستها میگردند. بیماری دیسک گردن، به علت اعمال فشار زیاد به اعصاب، ممکن است باعث درد در ناحیه گردن و ایجاد بی حسی در دستها شود.
آرتروز گردن که با آسیبدیدگی مهرههای گردن ایجاد میشود، بیشتر در افراد بالای 50 سال به چشم میخورد. این بیماری با افزایش سن تشدید میگردد و ممکن است هیچ علائمی نداشته یا با علائمی همچون درد و سفتی همراه باشد. پیشرفت آرتروز گردن، ممکن است علائمی همچون درد و بی حسی در ناحیه دستها، اختلال در خواب و انجام کارهای روزمره، احساس درد تیز در بازوها و پاها، ناتوانی در راه رفتن سریع و مشکلات حرکتی را به همراه داشته باشد.
بیماری ام اس نوعی بیماری خودایمنی است که در اثر ایجاد اختلال در فرآیند انتقال اطلاعات به شبکه عصبی مرکزی رخ میدهد. این بیماری بر روی عصب چشمها، نخاع و مغز تاثیر گذاشته و در ناحیه صورت، بدن، دستها و پاها بیحسی ایجاد میکند. بی حس شدن دست چپ و راست در اثر بیماری ام اس، میتواند خفیف بوده یا به حدی شدید باشد که زندگی عادی فرد را مختل کند.
شکستگی استخوانهای دست را میتوان به عنوان دلیل بی حس شدن انگشتان دست چپ نام برد. این بی حسی ممکن است با درد و التهاب همراه باشد. درمان این مشکل با جا انداختن استخوانهای شکسته و عدم حرکت دست تا بهبودی، امکانپذیر است.
میگرن همی پلژیک نوعی سردرد است که شباهت زیادی با سکته مغزی دارد. این نوع میگرن علاوه بر سردرد با علائمی مانند ضعف موقت، بی حسی، گزگز شدن و فلج یک طرف بدن همراه است. این علائم پس از اتمام سردرد، به صورت کامل از بین میروند.
نوروپاتی محیطی نوعی بیماری است که در اثر آسیبدیدگی اعصاب محیطی ایجاد شده و باعث ایجاد اختلال در پیامهای ارسالی بین سیستم عصبی مرکزی و محیطی فرد میشود. این بیماری ممکن است در اثر دیابت کنترل نشده، رژم غذایی نامناسب، مصرف برخی داروها، افزایش سموم در بدن، ابتلا به سرطان، بیماریهای مزمن کلیوی، جراحات و آسیبها، عفونت، بیماریهای بافت همبند، شرایط التهابی و زمینههای ژنتیکی ایجاد شود و بی حسی و کرختی دستها را به همراه داشته باشد.
دستان برخی از افراد هنگام بیدار شدن از خواب، دچار بیحسی و سوزن سوزن شدن است. دلیل بی حس شدن انگشتان دست در خواب را میتوان به فاکتورهای متعددی نسبت داد. یکی از این عوامل، خوابیدن در وضعیت نامناسب است.
اگر هنگام خواب، دست خود را در حالتی قرا دهید که به آن فشار وارد شود، انگشتان دست در خواب دچار بی حسی و گزگز میشوند. چنین حالتی ممکن لست برای پاها نیز اتفاق بیافتد. این مشکل معمولا پس از بیدار شدن و حرکت دادن دستها و پاها حل میشود.
بی حس شدن انگشتان دست در خواب میتواند به دلیل داشتن فعالیت زیاد در روز و خستگی مچ دست، باشد. فعالیتهایی مانند تایپ و کار با رایانه و همچنین خیاطی که در آن دستها برای مدتی طولانی، کارهای تکراری را انجام میدهند می توانند به اعصاب دست آسیب رسانده و باعث ایجاد گزگز و بی حسی در دستها شوند. وقتی در طول فعالیتهای روزانه، فشار زیادی به دستها اعمال شود، هنگام خواب این فشار از روی اعصاب دست برداشته شده و بیحسی دستها در خواب اتفاق میافتد.
افراد چاق و دارای اضافه وزن که برنامه تحرک روزانه و رژیم غذایی مناسبی ندارند، مایعات در بدن آنها جمع میشود و دست و پاهایشان متورم میگردد. عدم جریان خون کافی در بدن به هنگام خواب و تجمع مایعات، دلیل بی حس شدن انگشتان دست در خواب است که باعث ایجاد ناراحتی برای فرد میشود.
وقتی غده هیپوفیز نتواند به اندازه کافی، انسولین ترشح کند، بیماری دیابت ایجاد میشود. دیابت کنترل نشده، میتواند به آسیب دیدن اعصاب منجر گردد و نوروپاتی محیطی را به همراه داشته باشد. نوروپاتی محیطی، علت بی حس شدن انگشتان دست در خواب بوده که گاهی با درد نیز همراه است.
بیحس شدن و گزگز انگشتان دست در زنان باردار، عارضهای شایع است که ممکن است به علت افزایش ترشح هورمون ریلکسین در اواخر دوران بارداری باشد. این هورمون برای نرم شدن ورودی لگن، ترشح شده و باعث شل شدن سایر اندامها نیز میگردد.
به همین دلیل، بازوها تحت فشار قرار میگیرند و بی حسی در انگشتان دست ایجاد میشود. همچنین ترشح هورمونهای حاملگی در بدن، باعث جمع شدن آب در بافتها و ایجاد تورم در تونل کارپال میشود. اعمال فشار به این کانال و عصبهای مچ دست، باعث ایجاد بیحسی در انگشتان دست میگردد.
دلیل دیگری که میتوان برای علت بی حس شدن انگشتان دست در بارداری، ذکر کرد مربوط به اعمال فشار زیاد به ستون فقرات مادر است که با رشد جنین اتفاق میافتد. این فشار میتواند عضلات پشت را از حالت طبیعی خود خارج کند و بر گردن و شانههای فرد حامله، اثر بگذارد.
سندرم تونل کارپال را نیز میتوان به عنوان دلیل بی حس شدن انگشتان دست چپ در بارداری، ذکر کرد. تونل کارپال، گذرگاهی در مچ دست است که عصبها از آن میگذرند. اگر این تونل دچار التهاب شود، به اعصاب فشار وارد شده و انگشتان دست، دچار بی حسی میشوند.
کاهش فشار خون در زنان باردار که باعث میشود خون به اندازه کافی به بافتها نرسد، از دیگر عوامل بی حسی انگشتان دست در بارداری است. در چنین حالتی حرکت دادن بازوها و فشار دادن انگشتان دست، میتواند در رفع مشکل موثر باشد.
بیحس شدن انگشتان دست در پارهای از مواقع به خودی خود رفع میشود، اما در صورت ادامهدار بودن این مشکل باید به پزشک مراجعه کنید. مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم زیر، اجتنابناپذیر است:
- از کار افتادن یک طرف بدن و ایجاد بی حسی در سایر قسمتهای بدن
- از دست دادن قدرت تکلم و ایجاد لکنت زبان
- ایجاد مشکل در دید و بینایی
- لرزش بدن
- سرگیجه
- کهیر
- عدم کنترل ادرار و مدفوع
- گرفتگی ناگهانی و غیرارادی عضلات
- ضربه به گردن یا کمر که با بیهوشی همراه بوده و منجر به بی حسی انگشتان دست شود.
- ایجاد بیحسی در قسمتی از بدن که پس از چند دقیقه همچنان باقی بماند و با راه رفتن بدتر شود.
پزشک با انجام معاینات لازم و اطلاع از سابقه پزشکی شما در مورد مدت زمان بی حسی انگشتان دست و سایر علائمی که دارید، به تشخیص بیماری و علت آن اقدام میکند. پس از آن در صورت لزوم، آزمایشهایی را برای شما تجویز خواهد کرد. این آزمایشها میتواند شامل موارد زیر باشد:
- آزمایش خون
- آزمایش عملکرد تیروئید
- تست سطح ویتامینهای بدن
- گزارشهای سمشناسی
- اندازهگیری سطح الکترولیتهای خون
در مواردی که پزشک احتمال دهد، بی حسی انگشتان ناشی از سکته مغزی یا وجود تومور مغزی است، آزمایشهای دیگری را نیز تجویز میکند. این آزمایشها شامل موارد زیر است:
- انجام سی تی اسکن از سر و ستون فقرات
- ام آر آی سر و ستون فقرات
- سونوگرافی عروق گردن
- اشعه ایکس
- آنژیوگرافی برای مشاهده داخل رگهای خونی
- پونکسیون کمر برای بررسی اختلالات سیستم عصبی
- الکترومیوگرافی برای بررسی تحریک عصبی شما
هنگامی که پزشک معالج شما علت بی حسی در انگشتان دست را مشخص کرد، بهترین روش را برای درمان بیماری زمینهای مسبب این مشکل، تعیین میکند.
در مواردی که درد و التهاب در دست مشاهده میشود، پزشک معالج شما ممکن است داروهای بدون نسخه (OTC) را برای کاهش التهاب تجویز کند. داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن از جمله این داروها هستند که به کاهش درد و درمان بی حسی انگشتان دست چپ کمک میکنند.
گزینه دیگر برای درمان بی حسی انگشتان دست چپ، استفاده از بریس یا آتل است. آتل یا بریس، میتواند به شما کمک کند آرنج یا مچ دست خود را در یک موقعیت ثابت نگه دارید و بدین ترتیب فشردگی عصب را کاهش میدهد.
وقتی در خانه هستید، استراحت دادن به دست و مچ میتواند به کاهش التهاب و بی حسی انگشتان کمک کند. همچنین میتوانید مقداری یخ را بر روی ناحیه آسیب دیده بمالید.
اگر درمانهای ذکر شده در فوق، کمکی نکرد، پزشک ممکن است از تزریق استروئید برای تسکین التهاب استفاده کند.
عملهای جراحی نیز یک گزینه برای درمان بی حسی انگشتان دست چپ هستند. از جراحی می-توان برای برداشتن یا ترمیم اعصاب آسیبدیده یا جلوگیری از اعمال فشار استخوانها به عصب استفاده کرد. این روشها عبارتند از:
- رهاسازی تونل کوبیتال
- انتقال عصب اولنار قدامی
- اپی کندیلکتومی داخلی
انجام تمرینات کششی برای درمان بی حسی انگشتان دست چپ روش دیگری است که ممکن است موثر واقع شود. انجام حرکات کششی دست و مچ میتواند ناراحتی و تنش عضلانی را کاهش دهد. این حرکات کششی میتواند شامل تمرینات زیر باشد:
- انگشتان خود را تا جایی که می توانید دراز کنید و این موقعیت را حدود 10 ثانیه نگه دارید.
- دستان خود را حدود 10 بار در جهت عقربه های ساعت حرکت دهید، سپس جهت حرکت را برعکس کنید تا تنش عضلانی کاهش یابد.
- شانههای خود را پنج بار به عقب و سپس پنج بار به جلو بچرخانید تا ریلکس شوند.
اگر سندرم تونل کارپال دارید، پزشک ممکن است ورزش های خاصی را توصیه کند؛ بنابراین قبل از انجام هرگونه تمرین یا حرکات کششی جدید با پزشک خود صحبت کنید.
صدمات ناشی از حرکات تکراری، باعث برخی از انواع بی حسی در انگشتان دست میشود. این بیحسی زمانی رخ میدهد که فرد، درگیر کارهایی با حرکات تکراری شده که میتواند اعصاب را تحریک کند یا به آن آسیب برساند. راههای جلوگیری از آسیبهای حرکت تکراری عبارتند از:
- برای حفظ وضعیت و حالت درست دستها در هنگام استفاده از ابزار، صفحه کلید یا وسایل دیگری که میتواند منجر به آسیب شود، تمرین و ممارست کنید.
- پس از هر 30 تا 60 دقیقه کار و فعالیت، استراحت کنید.
- در هنگام فعالیت و کار برای کاهش فشار بر روی اعصاب دست، انجام حرکات کششی عضلات را فراموش نکنید.
- استفاده از وسایل ارگونومیک یا پشتیبانی، مانند مچبند یا پد استراحت مچ دست برای صفحهکلید میتواند در جلوگیری از بی حسی انگشتان دست موثر باشد.
از آنجا که بیحسی انگشتان دست چپ میتواند دلایل مختلفی داشته باشد، هیچ درمان واحدی وجود ندارد که برای هر موقعیتی موثر باشد. اگر بدون اینکه متوجه شوید به عصب دست خود فشار وارد کرده باشید و دست شما دچار بی حسی شود، با تغییر موقعیت میتوانید این احساس را از بین ببرید، اما اگر اغلب در انگشتان دست خود احساس بیحسی دارید و این احساس ماندگار است، با پزشک مشورت کنید.
معمولا تغییر سبک زندگی یا درمان پزشکی میتواند علائم شما را بهبود بخشد. گاهی ممکن است علت بی حس شدن انگشتان دست چپ به یک بیماری زمینهای مربوط شود که درمان آن بیماری، ممکن است مشکل را برطرف کند، اما در برخی موارد، آسیب عصبی قابل برگشت نیست.
با توجه به علل جدی که بی حسی انگشتان دست چپ میتواند داشته باشد، در صورت تکرار و ماندگاری این مشکل و بروز علائم هشداردهنده مانند درد قفسه سینه، کتف و شانه، سوزش پشت جناغ سینه، تنگی نفس، خستگی و ضعف و کاهش هوشیاری، این بیماری را جدی گرفته و از درمانهای خودسرانه پرهیز کنید تا دچار عوارض نشده و زمان طلایی لازم برای درمان و اقدامات کارآمد را از دست ندهید.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو